پتروشیمی در دولت سیزدهم به کجا می‌رسد؟

به گزارش خبرنگار نفت و انرژی گروه اقتصاد خبرگزاری آنا، آیت‌الله ابراهیم رئیسی در جریان سفر اخیر خود به استان کهگیلویه و بویراحمد با اشاره به اهمیت صنعت پتروشیمی بر توسعه صنایع پایین‌دستی نفت، گاز و پتروشیمی تأکید کرد، این رویکرد تازه به صنایع پتروشیمی می‌تواند بی‌توجهی دولت گذشته به این صنعت را جبران کند. این الگوی توسعه امروز سنگاپور را در رتبه سومین مرکز پالایشی با درآمدی بالای ۵۴ میلیارد دلار قرار داده است و ایران نیز با احداث پتروپالایشگاه‌ها و پارک شیمیایی ذیل صنعت پتروشیمی می‌تواند جریان توسعه در این صنعت را با شتاب بیشتری دنبال کند.

پالایشگاه کشور را به کثافت می‌کشد

بیژن زنگنه وزیر سابق نفت به‌کرات بر سیاست خام فروشی نفت تأکید داشته است و باوجود هشدارهای کارشناسان در خصوص اثرات منفی این رویکرد،‌ خام فروشی نفت را به شکل جدی دنبال می‌کرد تا جایی که صنعت پتروشیمی را عامل به لجن کشیدن کشور عنوان می‌کرد،‌ وی در حاشیه نفت برنامه شرکت ملی نفت اعلام کرد «به من می‌گویند شما پالایشگاه نزدید؛ ما در پارس جنوبی تولید را ۲.۵ برابر کردیم. این یعنی ۱۰ تا پالایشگاه! اگر به‌جای این، پالایشگاه می‌زدیم، تمام کشور را به کثافت و آلودگی می‌کشیدیم».

کمیسیون انرژی مجلس در پاییز ۱۳۹۷ طرحی را با عنوان «احداث پتروپالایشگاه‌ها با استفاده از سرمایه‌گذاری مردمی و روش تنفس خوراک» پیشنهاد داد که در صحن علنی مجلس بررسی و در تیرماه سال بعد به تصویب رسید.بر اساس گزارش اظهارنظر کارشناسی درباره طرح افزایش ظرفیت پالایشگاه‌های میعانات گازی و نفت خام با استفاده از سرمایه‌گذاری مردمی که توسط مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی منتشرشده است این طرح از جنبه‌های مختلف مانند جلوگیری از خام فروشی، بی‌اثر کردن تحریم، ارزش‌افزوده و رونق اقتصادی منجر به توسعه و رشد صنعت نفت کشور می‌شود. نتایج این گزارش نشان می‌دهد که پتروپالایشگاه‌ها در مقایسه با پالایشگاه‌ها حاشیه سود بالاتری دارند. در ایران نیز باهدف تکمیل زنجیره نفت و گاز و ارزش‌آفرینی بیشتر، تعدادی از مجتمع‌های پتروشیمی در مجاورت مجتمع‌های پالایشی ایجاد شدند.

ادامه مخالفت‌های زنگنه با پتروشیمی

مخالفت وزیر نفت سابق با ساخت پالایشگاه به همین‌جا ختم نشد و با تعلل طرح ارائه خوراک رایگان به هشت طرح پتروپالایشگاهی که از طریق مزایده انتخاب‌شده بودند،‌ باعث توقف این پروژه‌های نیز شد.این ضدیت با صنعت پتروشیمی، کشور را در مقابله با تحریم‌ها بسیار آسیب‌پذیر کرد و مانند دورهای گذشته اولین بخشی که مورد تحریم بین‌المللی قرار گرفت، صنعت نفت بود.به گفته حسن روحانی، رئیس دولت دوازدهم« در زمان تحریم‌ها سالانه ۵۰ میلیارد دلار یعنی حدود دو برابر بودجه سال ۱۳۹۸ از درآمد ایران کم شده است».

این کاهش ۵۰ میلیارد دلاری درآمد بخشی از آسیب رویکرد خام فروشی در دولت گذشته بوده است و افزایش درآمدهای دولت،‌ هدایت نقدینگی به تولید و اشتغال‌زایی نیز بخشی از دستاوردهای ساخت پالایشگاه بوده است که در سایه خام فروشی محقق نشد.

همکاری سازمان برنامه بودجه و وزارت نفت در دولت دوازدهم برای ممانعت از ساخت پتروپالایشگاه

البته در تعلل اعطای مجوز تنفس خوراک به پتروپالایشگاه‌ها سازمان برنامه‌وبودجه دولت دوازدهم نیز نقش داشته هرچند روابط عمومی این سازمان با انتشار جوابیه‌ای بی‌توجهی وزارت نفت به تنظیم یک جدول دقیق برای زمان‌بندی تنفس خوراک به پتروپالایشگاه‌ها را به‌عنوان دلیل مخالفت خود ذکر کرده بود.

بیشتر بخوانید:

اعتبار صنایع پایین دستی پتروشیمی کهگیلویه و بویراحمد مصوب شده است

سرمایه‌گذاری در باشت از محل درآمدهای نفتی انجام می‌شود

فروش محصولات پتروشیمی ایران از ۲۰ میلیارد دلار عبور کرد

بنا به گزارش رویترز، وضع تحریم‌های آمریکا علیه صنعت نفت و گاز کشور در سال ۲۰۱۸ ایران را متأثر کرد اما فروش سوخت و پتروشیمی که ردگیری آن دشوارتر است، این‌طور نبود. ایرانی بودن نفت بر اساس نوع گرید و ویژگی‌های آن قابل‌شناسایی است و نفتکش‌های بزرگ به‌راحتی از طریق ماهواره قابل‌شناسایی هستند. آمار وزارت نفت و بانک مرکزی نشان می‌دهد ایران در سال ۲۰۲۰ در حوزه پتروشیمی و محصولات پتروشیمی به ارزش ۲۰ میلیارد دلار صادر کرد که دو برابر ارزش صادرات نفت بود و مطابق اعلام دولت ایران،‌ پتروشیمی منبع اصلی درآمدش بوده است.

دو بازار مهم برای محصولات پتروشیمی

حمید حسینی، عضو هیئت‌مدیره اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفت، گاز و پتروشیمی بابیان اینکه دنیا وسیع و راه‌های فرار از تحریم بی‌شمار است،‌ قیمت‌های رقابتی و موقعیت ایران که نزدیک به خطوط کشتیرانی بزرگ دنیاست، را عامل افزایش جذابیت محصولات پتروشیمی عنوان کرد.

وی « خریداران فرآورده‌های پالایشی ایران در آسیای شرقی و صادرات سوخت به کشورهای همسایه را دو بازار مهم برای محصولات پتروشیمی خواند که شناسایی آن‌ها برای وزارت خزانه‌داری آمریکا دشوار می‌داند».

رویکرد دولت سیزدهم به توسعه صنایع پایین‌دستی نفت و جلوگیری از خام فروشی می‌تواند در گام نخست اقدام مناسبی در جهت خنثی‌سازی تحریم‌ها و تقویت موضع ایران در مذاکرات آتی را به دنبال داشته باشد و از سوی دیگر با جلوگیری از خام فروشی درآمدهای کشور را نیز افزایش دهد.

انتهای پیام/