در مرزهای شمالی ایران چه می‌گذرد؟
رمزگشایی از تحرکات توسعه‌طلبانه جمهوری آذربایجان/ باکو رؤیای ابرقدرتی قفقاز را در سر می‌پروراند
مسدود کردن مسیر عبور خودروهای ایرانی به شمال ارمنستان از سوی ارتش جمهوری آذربایجان، ناشی از تحریکات داخلی و خودبزرگ‌بینی‌های متکی به حمایت‌های خارجی بود؛ رویدادی که می‌تواند تنش میان تهران – باکو را برانگیزد.
به گزارش گروه جهان خبرگزاری آنا، اختلاف سرزمینی یا تعیین حدومرز مناطق آذری‌نشین و ارمنی‌نشین در قفقاز به دهه‌ها قبل بازمی‌گردد. هرکدام از این دو قوم که به‌واقع از ساکنان باستانی این منطقه هستند مدارک و اسنادی در دست دارند که بخش‌هایی را در اشغال طرف دیگر نشان می‌دهد و بر همین اساس است که تقاضای رفع تظلم به دادگاه‌ها و مجامع بین‌المللی ارائه داده‌اند و در پی رفع نشدن مسالمت‌آمیز مشکل چند بار کارشان به جنگ و درگیری‌های خون‌بار نیز کشیده شده است.
آخرین مورد جنگ بین این دو کشور نسبتاً کوچک به اواخر سال ۲۰۲۰ بازمی‌گردد که در یک جنگ ۴۴ روزه، ارتش جمهوری آذربایجان که از حمایت لجستیکی و اطلاعاتی ترکیه و تجهیزاتی و تسلیحاتی رژیم صهیونیستی برخوردار بود موفق شد ارتش ارمنستان را از مناطقی در قره‌باغ بیرون کرده و آن‌ها را به پشت مرزها بفرستد؛ آرتساخ یعنی منطقه ارمنی‌نشین در خاک آذربایجان به محاصره کامل درآورد و قرارداد آتش‌بسی نیز با میانجیگری روسیه با ارمنستان منعقد کند. از آن زمان تابه‌حال هر یک از این دو کشور چندین بار دیگری را متهم به نقض آتش‌بس کرده است. به گفته کارشناسان، سهم باکو در افزایش تنش در منطقه بیشتر از ایروان به نظر می‌رسد.
باکو به دنبال آماده کردن زمینه تصرف نظامی استپاناکرت (خان کندی)
با نگاهی به تبلیغات رسانه‌های جمهوری آذربایجان در تابستان سال ۲۰۲۰ که بر تهییج مردم برای ورود به جنگ و عقب راندن ارتش ارمنستان از قره‌باغ متمرکزشده بود و تکرار این تبلیغات در دو سه هفته اخیر می‌توان دریافت که باکو بار دیگر بیش‌ازپیش قصد دور شدن از دیپلماسی را در سر دارد و ترجیح می‌دهد که سرنوشت خود را در میدان جنگ روشن کند.
واضح است که مقامات جمهوری آذربایجان که در پی فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی سابق به استقلال رسید، چندان به تعامل سازنده و مسالمت‌آمیز با دیگر کشورها برای حل اختلافات اعتقاد ندارند که البته از بی‌تجربگی آنان نشئت می‌گیرد. در خلال جنگ بین باکو و ایروان از سال‌های ابتدایی دهه ۱۹۹۰ میلادی تابه‌حال، تهران همیشه دو کشور را به خویشتنداری دعوت کرده و با هر دو کشور روابط دوستانه‌ای برقرار کرده است. در پاسخ، این ارمنستان بوده که به‌واقع از این حسن نیت ایران قدردانی کرده است اما باکو با بیان انتظاراتی نابجا نه‌تنها از رویکرد مثبت ایران قدردانی نکرده بلکه سعی بر این داشته است که ایران را حامی ارمنستان قلمداد کرده و حتی بی پروایانه دست به اقدام علیه منافع تهران هم زده است.
آخرین اقدام بی‌ثبات کننده و تا حد زیادی ضد ایرانی جمهوری آذربایجان به حدود یک هفته قبل بازمی‌گردد که نیروهای مسلح جمهوری آذربایجان بخش‌هایی از یک جاده مرزی در داخل خاک ارمنستان را به بهانه این‌که بر اساس نقشه‌های باکو جاده مذکور در خاک آذربایجان است بستند. جالب اینجاست که بستن این جاده به تحلیل بسیاری از کارشناسان امنیتی و نظامی یک دهن‌کجی به ایران و یک گردن‌کشی سیاسی محسوب می‌شود زیرا این جاده، پایتخت ارمنستان و حتی خاک گرجستان را به ایران متصل می‌کند.
گستاخی باکو در بستن مسیر عبور خودروهای ایرانی به شمال ارمنستان نشان دهنده نوعی خودبزرگ‌بینی در مقامات نظامی و سیاسی جمهوری آذربایجان به شمار می‌رود
این جاده که در بخشی از مسیر شهر کاپان مرکز استان جنوبی سیونیک به شهر گوریس واقع‌شده است یکی از دو مسیر اصلی عبور کامیون‌ها و اتوبوس‌ها و در کل خودروهای ایران به‌سوی شمال ارمنستان و نیز گرجستان بوده و از اهمیت استراتژیک بالایی برای تهران برخوردار است.
به گفته منابع میدانی در ۲۶ اوت که اولین روز مسدود کردن جاده بود بیش از ۴۰ کامیون و سواری ایرانی در مسیر رفت‌وبرگشت این جاده معطل ماندند. با پی گیری مسئولان ارمنستان و ایران، نظامیان آذری از منطقه عقب‌نشینی کردند و جاده بازگشایی شد اما پیام آن عملیات که خط‌ونشان کشیدن برای ایران بود باقی ماند. همچنین خط اصلی کمربند استراتژیک خلیج فارس- دریای سیاه نیز از این مسیر می گذرد. سالانه میلیون‌ها دلار تجارت خارجی ایران با همسایگان و حتی کشورهای اروپایی از این مسیر صورت می‌گیرد. از این رو پیش‌بینی می‌شود اخلال در این مسیر موجب افزایش قیمت دلار در داخل ایران شود.
بیشتر بخوانید:
دود نقض معاهده آتش‌بس توسط آذربایجان به چشم مقامات باکو هم خواهد رفت
تلاش نیروهای باکو برای ورود به منطقه ارمنی‌نشین قره‌باغ
لازم به ذکر است که این اقدام خصمانه باکو در حالی رخ می‌دهد که ایران یک مسیر زمینی بسیار خوب و تقریباً مجانی از جنوب جمهوری آذربایجان به جمهوری خودمختار نخجوان را در اختیار باکو قرار داده است.
از سوی دیگر به نظر می‌رسد که جنگ‌طلبان در باکو می‌خواهند همان برنامه تهییج آمیز تبلیغات رسانه‌ای تابستان ۲۰۲۰ را امسال نیز تکرار کنند تا زمینه یک نبرد دیگر را در جامعه فراهم کنند. روزنامه ینی مساوات وظیفه جریان‌سازی تبلیغاتی را برعهده‌گرفته و تلاش می‌کند زمینه را برای یک نبرد سریع در ماه جاری میلادی و تصرف استپاناکرت (خان کندی) مرکز منطقه ارمنی‌نشین آرتساخ آماده کند. این روزنامه به‌صورت ضمنی مسدود کردن جاده بین ایروان و ایران را شروعی برای یک عملیات گسترده برای تصرف خان کندی دانسته است.
این روزنامه در تحلیلی تحت عنوان "باکو و کریدور لاچین" نوشت:" با اقدام جمهوری آذربایجان به بستن راه گوریس ـ کاپان، درواقع عملیات تحت کنترل گرفتن دالان لاچین (مسیری که خاک ارمنستان را به آرتساخ متصل می‌کند) شروع‌شده است و به نظر می‌رسد که باکو برای اجرای توافق سه‌جانبه با مسکو و ایروان درباره قره‌باغ به ارتش جمهوری آذربایجان آماده‌باش داده است.
هم‌زمان با مسدود کردن مسیر زمینی ایران به ارمنستان، رسانه‌های جمهوری آذربایجان به‌خصوص رسانه‌های روسی‌زبان این کشور گستاخانه نوشتند: این اقدام یک اشاره و گوشمالی خیلی ظریف به ایران است که در منطقه جایگاه خود را خوب تشخیص بدهد و بداند که با ارمنستان چه رابطه‌ای باید داشته باشد، با گرجستان چه رابطه‌ای باید داشته باشد و به‌خصوص با قره‌باغ، آرتساخ چه رابطه‌ای باید وجود داشته باشد! به نظر می‌رسد که این گستاخی باکو در بستن مسیر عبور خودروهای ایرانی نوعی خودبزرگ‌بینی مقامات نظامی و سیاسی باکو در پی غرور بی‌جای آن‌ها پس از شکست ارمنستان در جنگ ۴۴ روزه شکل‌گرفته باشد و حتماً که برخورد بزرگوارانه مقامات ارشد ایرانی به‌ویژه رهبر معظم انقلاب اسلامی و فرمانده کل قوا را مقامات در باکو اشتباه متوجه شده‌اند و شاید نشانه ضعف ایران دانسته‌اند.
جمهوری آذربایجان در حال بازی با آتش در نزدیکی مرزهای ایران
تصمیم مقامات باکو در بستن مسیر زمینی ایران به قفقاز جنوبی و شمالی ناشی از عدم پختگی سیاسی آن‌هاست وگرنه هر عاقل دوراندیشی و آشنا به تاریخ منطقه و تحولات دهه‌های اخیر می‌تواند به‌خوبی درک کند که باکو در جایگاهی نیست که برای ایران خط‌ونشان بکشد، مزاحمت ایجاد کرده، بحران سازی کند و خودش به سلامت از معرکه بگریزد.
تصمیم مقامات باکو در بستن مسیر زمینی ایران به قفقاز جنوبی و شمالی ناشی از عدم پختگی سیاسی آن‌هاست
آذربایجان حتی اگر قصد باز کردن یک مسیر زمینی از درون خاک ارمنستان به‌سوی نخجوان تحت عنوان کریدور زنگزور را در سر داشته باشد بازهم به‌نوعی سنگ لای چرخ ایران قرار خواهد داد زیرا این کریدور مسیر ایران به شمال ارمنستان را مسدود خواهد کرد. مشخص است که مقامات باکو تأثیر بسیار زیادی از مقامات ارشد آنکارا گرفته‌اند و احتمالاً به حمایت نظامی ترکیه و شاید اسرائیل دل‌بسته‌اند که این‌گونه بی‌مهابا خود را به‌صف اول درگیری با تهران رسانده‌اند.
بیشتر بخوانید:
لاوروف: از هر اقدامی برای پایان اختلاف ایروان و باکو استقبال می‌کنیم
استقبال ایران از توافقنامه آذربایجان، ارمنستان و روسیه درباره مناقشه قره‌باغ
همه این اقدامات بی‌ثبات کننده و مخرب باکو زمانی در جریان است که دولت سید ابراهیم رئیسی قصد دارد توسعه مناسبات تجاری با همسایگان را در دستور کار قرار دهد و این اقدام می‌تواند نوعی دهن‌کجی و خط‌ونشان کشیدن برای دولت جدید نیز به شمار می‌آید. به نظر می‌رسد که ایران بیش از این نباید به بازیگران منطقه‌ای و جهانی اجازه به تنش کشاندن قفقاز را بدهد زیرا جمهوری آذربایجان به حاکمیت خود بر مناطق تحت تصرف ارتش ارمنستان دست‌یافته و هرگونه اقدامات باکو از این دست، نوعی زیاده‌خواهی تلقی می‌شود که ای بسا زمینه‌ساز جنگ و ویرانی در منطقه خواهد بود.
انتهای پیام/۴۱۵۵/
انتهای پیام/
