از کارتن‌خوابی تا خیابان‌خوابی؛
مهمترین عامل اصلی کارتن‌خوابی در شهرهای بزرگ چیست؟/ خطری که دختران کارتن‌خواب را تهدید می‌کند
کارتن‌خوابی پدیده‌ای چند وجهی است که عوامل متعددی در شکل‌گیری آن نقش دارد، اما جامعه‌شناسان معتقدند فقر اقتصادی علت اصلی این معضل اجتماعی است.
گروه جامعه خبرگزاری آنا-یاسمین بخشی؛ کارتن‌خوابی یک پدیده اجتماعی چندوجهی، پیچیده و متفاوت است که به عوامل متعددی بستگی دارد؛ برخی مطالعات نشان می‌دهد عوامل مهمی در شکل‌گیری کارتن‌خوابی نقش دارند که به دو دسته شخصی و اجتماعی تقسیم می‌شوند.
از مهمترین عوامل شخصی که منجر به کارتن‌خوابی می‌شود می‌توان به بیماری ذهنی، سوءمصرف مواد مخدر و الکل و خشونت خانوادگی اشاره کرد.
از سویی دیگر مهمترین عوامل اجتماعی مربوط به عواملی چون فقر، شرایط اقتصادی نظیر، بیماری، فقر، کمبود مسکن مناسب برای اقشار کم درآمد و ناکارآمدی نظام رفاه اجتماعی است.
نخستین بار در سال ۸۷ موضوع رسیدگی به متکدیان و بی‌خانمان‌ها در شورای عالی اداری کشور مورد بررسی قرار گرفت و قانون شناسایی و جمع آوری افراد متکدی مصوب شد و به دنبال آن ۱۱ دستگاه اجرایی کشور از جمله شهرداری، بهزیستی، کمیته امداد، نیروی انتظامی و وزارت بهداشت موظف به ساماندهی کارتن‌خواب‌ها شدند.
براساس این مصوبه مکان‌هایی برای خواب شب این افراد به اسم گرمخانه فراهم شده که شرایط و ضوابط خاص خودش را دارد و شامل همه کارتن‌خواب‌ها نمی‌شود؛ با این‌حال و با وجود گرم‌خانه‌ها بسیاری از افراد بی‌پناه مجبور به خیابان‌خوابی هستند.
با این حال تفحصی از این افراد کارتن‌خواب نشان می‌دهد، در میان بسیاری از این کارتن‌خواب‌ها افرادی هستند که سرپناه دارند اما به علت بیکاری در خیابان‌ها پرسه می‌زنند، گروهی هم معتادانی هستند که سرپناه موقت مثل پاتوق‌ها و سرپناه‌ها و خانه‌های مجردی دارند و بی‌سرپناه نیستند اما به دلایلی روی به کارتن خوابی می‌آورند.
برخی از کارتن خواب‌ها هم به دلیل عوارض جسمی و روانی ناشی از اعتیاد و محرومیت از حداقل نیازهای اجتماعی بدون هیچ سرپناهی در خیابان زندگی می‌کنند که آنها هم کارتن‌خواب محسوب می‌شوند.
یکی از مسئولان ستاد ملی مقابله مواد مخدر سال ۹۶ اعلام کرد حدود ۷۰ درصد کارتن‌خواب‌ها معتاد هستند و مابقی ظاهری شبیه معتادان دارند.
پدیده کارتن خوابی با اتخاذ راه‌کارهای مناسب همچون حرفه‌آموزی، وادار کردن آنها به انجام کار اجباری با پرداخت دستمزد، ارائه تسهیلات و فرهنگ‌سازی برای بازگشت این افراد به جامعه می‌تواند معضلی همیشگی نباشد.
ساماندهی کارتن‌خواب‌ها نیاز به یک عزم ملی دارد و همکاری و تعامل همه نهادها و دستگاه‌هایی که به نحوی با این مسئله مربوط است را می‌طلبد.
در همین خصوص بود که امان الله قرایی در ارتباط با پدیده کارتن‌خوابی و رسیدن سن برخی از افراد کارتن‌خواب به زیر ۱۵ سال، معتقد بود که این معضل به دلیل شکاف عمیق طبقاتی است.
این جامعه‌شناس و استاد دانشگاه با بیان اینکه فقر اقتصادی، نابه‌سامانی خانواده‌ها و فقر فرهنگی علت اصلی فرار دختران و کارتن‌خواب شدن آنها است، اظهار کرد: بد سرپرستی، بی‌سرپرستی، خشونت‌های خانوادگی، تاثیر پذیری از دوستان از دیگر عوامل روی آوردن به کارتن‌خوابی است.
این کارشناس حوزه اجتماعی عنوان کرد: دخترانی که از خانه خارج می‌شوند و به خیابان و پارک خوابی روی می‌آورند در معرض تجاوز قرار دارند.
قرایی با تاکید بر اینکه بسیاری از دختران جوان فریب گروه‌های فساد را می‌خورند، افزود: دختران جوان وقتی از خانه خارج می‌شوند برای رفع نیازهای روزانه تن به هرکاری می‌دهند.
وی با بیان اینکه کارتن‌خواب‌ها فقط از کشور خودمان نیستند اظهار کرد: برخی از این کارتن‌خواب‌ها از کشورهای همسایه آمده‌ا ند و چون جایی برای خواب ندارند به کنار پیاده‌روها و پارک‌ها پناه می‌برند.
این کارشناس حوزه اجتماعی افزود: زمانی‌که نظام سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی معیوب باشد موجب افزایش چنین پدیده‌های نابه‌هنجار می‌شود.
قرایی با تاکید بر اینکه افزایش آمار کارتن خوابی نشان از بحران وضعیت جامعه دارد عنوان کرد: فقر اقتصادی تنها عاملی‌است که خانواده‌ها مجبور می‌شوند فرزندانشان را برای کار راهی خیابان کنند.
وی در خصوص کودکان کار و کارتن خواب گفت: این افراد به صورت خواسته و ناخواسته به دلیل نوع و شرایط زندگی مورد تجاوز قرار می‌گیرند.
این کارشناس حوزه اجتماعی با بیان اینکه ۳۰ میلیون نفر زیر خط فقر زندگی‌می‌کنند عنوان کرد: فقر موجب رواج فحشا در هر سن و شرایطی می‌شود
قرایی با اشاره به اینکه تهران مرکز انواع آسیب‌های اجتماعی است افزود: برای جلوگیری از رواج این پدیده‌ها باید افراد را به محل اصلی زندگی خودشان بازگردانند و دولت زمینه‌های نگهداری از این افراد را فراهم کند تا از رشد فساد و معضلات اجتماعی جلوگیری شود.
در حال حاضر تنها اقدامی‌که برای ساماندهی کارتن‌خواب‌ها انجام شده است احداث مددخانه‌هاست که علاوه بر داشتن شرایط خاص پذیرش به دلیل ظرفیت محدود جوابگوی بی‌خانمان‌ها و کارتن خواب‌ها نیست .
ایجاد مددسراها تنها بخش اندکی از مشکلات این افراد را برطرف می کند، برای رفع ریشه‌ای معضلات و آسیب‌هاهی اجتماعی مستلزم تعیین یک متولی و سازمان واحد هستیم؛ شهرداری، بهزیستی، کمیته امداد و برخی سازمان های دیگر در زمینه حمایت از کارتن خواب ها فعالیت می کنند اما متاسفانه این فعالیت ها تاکنون خروجی مناسبی نداشته است.
انتهای پیام/۴۱۶۱
انتهای پیام/
