تخمین حلالیت گازها در حلال برای طراحی فرآیند جذب با انرژی و هزینه کمتر

گروه استان‌های خبرگزاری آنا ـ حسین بوذری؛ جشنواره فرهیختگان دانشگاه آزاد اسلامی در سال ۱۴۰۰ به ایستگاه هشتم خود رسید و از آنجایی که حوزه علمی، پژوهشی و فناوری برای این دانشگاه از اهمیتی خاص و ویژه‌ برخوردار بوده و تاکنون هفت دوره از این جشنواره به مناسبت هفته پژوهش و فناوری برگزار شده است، برگزاری هشتمین دوره به‌دلیل شرایط کرونایی کشور به‌تعویق افتاد و تصمیم گرفته شد هفتم اردیبهشت‌ جاری به‌صورت مجازی و حضوری محدود از برگزیدگان برگزار شود تا تداخلی با دوره نهم هم نداشته باشد.

جشنواره هشتم اما تفاوت‌هایی با دوره‌های قبل داشت و با افزایش دوبرابری مجموع جوایز نقدی به‌منظور افزایش‌ انگیزه برای تلاش و فعالیت‌های پژوهشی و فناورانه اعضای هیئت‌ علمی دانشگاه همراه بود و شورای سیاستگذاری جشنواره با افزایش جایزه نقدی پژوهشگران برتر به میزان ۲۵۰ درصد و فناور برتر به میزان ۳۰۰ درصد موافقت کرد تا جایی که جوایز پژوهشگران برتر از ۱۰ میلیون تومان در سال گذشته به ۲۵ میلیون تومان و فناور برتر از ۵ میلیون به ۱۵ میلیون تومان افزایش پیدا کرد و جوایز نقدی سایر برگزیدگان نیز رشد خوبی داشت.

از دیگر تفاوت‌های این جشنواره با دوره‌های قبل اضافه‌شدن هیئت‌های اندیشه‌ورز استانی و مجلات به برگزیدگان دوره هشتم جشنواره به پیشنهاد معاونت موضوعی علوم انسانی و هنر و دیگری تجلیل از آزمایشگاه‌هایی که استاندارد ISO ۱۷۰۲۵ را دریافت کرده بودند، بود.

در هشتمین جشنواره فرهیختگان ۲۲ استان و ۳۹ واحد دانشگاهی (استان‌های تهران، اصفهان و آذربایجان شرقی با بیشترین برگزیده) حضور پیدا کردند که پراکندگی خوبی بین برگزیدگان صورت گرفت و ۷۲۰ اثر به جشنواره ارسال شد؛ البته با حوزه‌های بررسی‌شده توسط سازمان مرکزی مانند مراکز تحقیقاتی، مراکز رشد، سراهای نوآوری، باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، مدارس سما و... مجموع آثار و زیرساخت‌ها به‌حدود هزار و ۹۰۰ رسید و از هفت پژوهشگر برتر و یک فناور برتر دعوت شد تا به نمایندگی از طرف دیگر برگزیدگان در مراسم اختتامیه و تجلیل حضور پیدا کنند.

کمیته داوران سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی با ترکیب بیش از ۳۰ نفر از اعضای هیئت‌ علمی و با همکاری معاونت‌های مربوط، مرحله نهایی بررسی منتخبان استان‌های دانشگاه در هشتمین جشنواره فرهیختگان را انجام دادند و افراد برتر در حوزه‌های مختلف (۷۱ برگزیده در ۲۷ محور پژوهشی و ۹ تقدیری) انتخاب شدند.

هشتمین جشنواره علمی، پژوهشی و فناوری فرهیختگان و مراسم تجلیل از برگزیدگان این جشنواره با حضور دکتر محمدمهدی طهرانچی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی، اعضای هیئت رئیسه و مدیران دانشگاه عصر ۷ اردیبهشت جاری به صورت مجازی در سالن شهید مطهری سازمان مرکزی دانشگاه برگزار شد و با معرفی برگزیدگان برتر به کار خود پایان داد.

محمد یوسفی ازجمله پژوهشگرانی بود که موفق شد رساله دکتری خود (دانشجوی دکتری دانشگاه آزاد اسلامی واحد ماهشهر) را با محور گروه فنی و مهندسی و عنوان «اندازه‌گیری آزمایشگاهی و مدل‌سازی ترمودینامیکی حلالیت گازهای اتان و اتیلن در NMP حاوی نانوذرات بر پایه نقره» در هشتمین جشنواره فرهیختگان دانشگاه آزاد اسلامی شرکت دهد و حائز رتبه برتر شود.

بیشتر بخوانید:

خلّاقیت و نوآوری نویسندگان در کاربرد حوزه‌های جدید استعاری

۵ پروتئین ناشناخته در پاسخ به تنش شوری پایه پسته شناسایی شد

بودجه لازم به بخش پژوهش کشور تزریق شود

خبرنگار آنا به همین مناسبت گفت‌وگویی را با محمد یوسفی عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد آبادان و پژوهشگر برتر هشتمین جشنواره فرهیختگان دانشگاه آزاد اسلامی در بخش رساله دکتری برتر گروه فنی مهندسی ترتیب داده است که مشروح این گپ و گفت در پی می‌آید:

آنا: ابتدا خودتان را معرفی کنید.

محمد یوسفی دکتری مهندسی شیمی و عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد آبادان و منتخب جشنواره فرهیختگان در بخش رساله برتر هستم.

استخراج چهار مقاله ISI و یک مقاله علمی و پژوهشی ISC از رساله دکتری

مقطع کارشناسی در دانشگاه صنعتی سهند تبریز، کارشناسی ارشد در دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران‌ جنوب و دکتری را در دانشگاه آزاد اسلامی واحد ماهشهر تحصیل کردم.

آنا: دلایل انتخاب رساله دکتری شما به‌عنوان برتر جشنواره فرهیختگان براساس چه شاخص‌ها و مؤلفه‌هایی بوده است؟

یوسفی: براساس شاخص‌های داوری رساله دکتری در جشنواره فرهیختگان مواردی مانند روش (فرضیات مناسب، اهداف دقیق، روش مطلوب، استفاده از مراجع معتبر و به‌روز و ...)، محتوا (کاربردی بودن موضوع، نوآوری در کار، ارائه داده‌های جدید علمی)، شکل مناسب رساله و نتیجه حاصل از رساله مورد بررسی قرار گرفت.

رساله دکتری با عنوان «اندازه‌گیری آزمایشگاهی و مدل‌سازی ترمودینامیکی حلالیت گازهای اتان و اتیلن در NMP حاوی نانوذرات بر پایه نقره» با راهنمایی «دکتر شیما عزیزی»، «دکتر سیدمحسن پیغمبرزاده» و مشاوره «دکتر ضحی عزیزی» در دانشگاه آزاد اسلامی واحد ماهشهر با رعایت کامل دستورالعمل‌های نگارش، محتوای مناسب و به‌روز و استاندارد توانست امتیازات لازم را کسب کند.

از این رساله چهار مقاله ISI و یک مقاله علمی و پژوهشی ISC استخراج شده که به برتری این رساله در مقایسه با سایر رساله‌ها انجامیده است.

آنا: چه شاخص‌هایی سبب موفقیت این رساله و کسب مقام برتر توسط شما شد؟

یوسفی: رساله حاضر توانست بیشتر امتیازات موجود در فرم ارزیابی داوری را اخذ کرده و علاوه بر کیفیت مطالب و نتایج جدید ارائه شده و داشتن ساختار مناسب یک رساله با ارائه چهار مقاله ISI و یک مقاله ISC علمی و پژوهشی اعتبار داده‌ها و نتایج رساله را تأیید کند.

محاسبه داده‌های ترموسینتیکی جذب، ثابت هنری، گرمای جذب و گزینش‌پذیری ایده‌آل

از جمله موارد ارائه شده در رساله داده‌های آزمایشگاهی حلالیت، داده‌های مدلسازی حلالیت با دقت مناسب، داده‌های ترموسینتیکی جذب گاز اتان و اتیلن در حلال مورد نظر، ارائه پارامترهای برهم‌کنش مواد محلول در یک حلال (تأثیر متقابل بر میزان حلالیت یکدیگر) دوتایی معادلات حالت مختلف برای بالابردن دقت محاسبات بود.

آنا: لطفا چکیده رساله دکتری منتخب جشنواره فرهیختگان، کاربردها و نتایج آن را تشریح کنید.

یوسفی: تخمین حلالیت گازها در حلال‌ها و بررسی غیرایده‌ال بودن آن‌ها در شرایط عملیاتی مختلف برای طراحی فرآیند جذب اقتصادی از لحاظ انرژی و هزینه بسیار ضروری است.

در این رساله، عملکرد جذب حلال‌های نرمال متیل پیرولیدون (NMP) خالص و حلال NMP حاوی نانوذره بر پایه نقره در جداسازی اتیلن/اتان خالص به صورت آزمایشگاهی ‌ارزیابی شد.

حلالیت هر کدام از گازهای خالص اتان و اتیلن به‌طور جداگانه به وسیله روش افت فشار در محفظه جذب همزن‌دار ناپیوسته در سه دمای مختلف ۲۷۸.۱۵، ۲۹۸.۱۵ و ۳۲۸.۱۵ کلوین، فشارهای متفاوت (تا نقطه شبنم) و غلظت‌های مختلف نانوذره نقره (۰.۰۵ و ۰.۱ مول بر لیتر) به دست آمد.

داده‌های حلالیت (داده‌های تعادلی) به وسیله مدل‌سازی ترمودینامیکی برای جذب گاز خالص توسط معادله حالت پنگ رابینسون برای فاز گاز و مدل‌های ضریب فعالیت ویلسون و یونیکواک برای فاز مایع نیز پیش‌بینی و توسط مقادیر آزمایشگاهی، پارامترهای برهم‌کنش دوتایی معادلات ضریب فعالیت ویلسون و یونیکواک تنظیم و بهینه شدند.

از سوی دیگر انحراف میانگین بین داده‌های حلالیت اندازه‌گیری و مقادیر پیش‌بینی شده توسط مدل PR-Wilson برای اتیلن ۳.۵ - ۷.۸ درصد و برای اتان ۳.۴ - ۷.۸  درصد، مدل PR-UNIQUAC برای اتیلن ۲.۸-۱۱ درصد و برای اتان ۲.۸-۱۲ درصد محاسبه شد که نشان‌دهنده تطابق و دقت مناسب مدل با نتایج آزمایش بود.

در این تحقیق داده‌های ترموسینتیکی جذب، ثابت هنری، گرمای جذب و گزینش‌پذیری ایده‌آل در شرایط عملیاتی مختلف برای NMP خالص و اضافه کردن نانوذره مذکور اندازه‌گیری و محاسبه شد.

جایگاه منطقه‌ای و بین‌المللی ایران در حوزه پژوهش

نتایج تحلیل نشان‌دهنده تأثیر مثبت حضور مقدار کمی نانوذره در عملکرد جذب بود که در حدود ۱.۵ - ۱۸ درصد برای جذب اتیلن و ۱-۴۱ درصد برای جذب اتان بهبود عملکرد مشاهده شد.

آنا: موانع پیش روی پژوهشگران و در مجموع فعالیت پژوهشی و تحقیقاتی در کشورمان را چه می‌دانید؟

یوسفی: از جمله مشکلات پژوهش نبود امکانات کافی آزمایشگاهی، دستگاه‌های به‌روز و گران بودن تجهیزات و مواد برای انجام تحقیقات آزمایشگاهی است. برخی مواد و تجهیزات در بسیاری از دانشگاه‌ها در اختیار دانشجویان قرار ندارد، به همین دلیل دست محقق برای انجام پژوهشی جدید و ارائه نتایج بکر باز نیست.

بنابراین باید اهمیت لازم به پژوهشگر و کسانی که علاقه به پژوهش برای رفع مشکلات کشور هستند، داده شود. با تشویق، تسهیل امور و تأمین بودجه لازم، انگیزه تحقیق در پژوهشگران زنده می‌ماند و چرخ صنایع و تولید با تحقیق آنان به‌روز و پویا خواهد بود.

نکته بعدی کاربردی نبودن یا به عمل ختم نشدن این تحقیقات است که با ارتباط بیشتر دانشگاه و مراکز تحقیقاتی با صنایع و مراکز تولیدی این مشکل رفع خواهد شد. صنایع باید از تحقیق و پژوهش حمایت بیشتری کنند تا نیاز به خارج کمتر شود.

آنا: آیا کشور در حوزه پژوهش جایگاه مناسب ملی و بین‌المللی دارد؟ بایدها و نبایدهای این حوزه چیست؟

یوسفی: خوشبختانه دانشگاهیان و مراکز تحقیقاتی در حال تلاش هستند؛ اما هنوز در برخی موارد دچار کمبود هستیم. از سوی دیگر باید دید در دنیا و ایران چند درصد از تحقیقات و پژوهش‌ها به تولید یا رفع مشکل از صنایع و حوزه‌های دیگر ختم می‌شود.

تعریف یک موضوع، تحقیق و قراردادن نتیجه در یک کتابخانه فایده ندارد و باید به سمت استفاده از این پژوهش‌ها برویم، به عبارتی باید پژوهش‌ها و تحقیقات را به سمتی هدایت کنیم که مسائل کشور در حوزه‌های مختلف رفع شود.

حال پرسشی مطرح است که آیا این چشم‌انداز وجود دارد؟ در پاسخ باید بگویم که پژوهشگران و استادان مستعد در رشته‌های مختلف باید حمایت مادی و معنوی شوند تا استعدادهای بالقوه و بالفعل خود را به کار بگیرند و کمبود امکانات و تجهیزات، تأمین مواد و منابع لازم مالی، ارتباط مناسب بین دانشگاه و صنعت، توزیع پروژه‌ها بین همه دانشگاه‌ها و محققان (نه فقط دانشگاه‌ها یا محققان خاص) می‌تواند موجب ارتقای جایگاه علمی و پژوهشی شود.

اکنون دانشگاه آزاد اسلامی با یک شبکه هیئت علمی و دانشجویی بزرگ و قوی به سمت رشد هرچه بیشتر با جهش چشمگیر پیش می‌رود؛ البته باید زیرساخت‌ها، منابع مالی، امکانات و ... تأمین شود تا دغدغه محقق و پژوهشگر کمتر باشد و در نتیجه نتایج کاربردی‌تر و با اهمیت ارائه کند.

با تمام رشد و پیشرفت در حوزه پژوهش هنوز با نقطه ایده‌ال مدنظر فاصله داریم که امیدوارم با حمایت مسئولان و تلاش پژوهشگران به جایگاه واقعی برسیم.

توصیه شما برای موفقیت جوانان، دانشجویان و پژوهشگران چیست؟

یوسفی: علاقه‌مندان به پژوهش و تحقیق بدانند که با امکانات محدود هم می‌شود نتایج خوبی به دست آورد. تحقیق و پژوهش دشواری‌های خود را دارد و جوانان مستعد مملکت باید سعی کنند از استعداد خود استفاده کنند و با استادان متخصص همراه شوند و از راهنمایی آنها استفاده تا بتوانند مسیر درست تحصیل و تحقیق برای رسیدن به هدف اصلی خود را طی کنند، مسیری که استادان پیش از این طی کرده‌اند و با پیچ و خم آن آشنا هستند.

در انجام رساله سعی کردم با کمبود امکانات آزمایشگاهی و مالی با استادانم هماهنگ باشم و طبق برنامه‌ریزی کارهای تحقیقاتی و آزمایشگاهی، نگارش رساله و محاسبات، نگارش مقاله و ... را انجام دهم تا با کمترین اشتباه بتوانم کیفیت و کمّیت بالاتری از کار را ارائه کنم.

علاقه‌مندان به پژوهش و تحقیق توکل بر خدا، تلاش بیشتر، برنامه‌ریزی مناسب، بالابردن دانش علمی و عملی، استفاده از استادان برتر را فراموش نکنند تا با تمام محدودیت‌ها بتوانند نتایج پژوهشی درخشانی را ارائه کنند.

انتهای پیام/۴۰۷۸/۴۰۶۲/