بی‌اعتمادی سازمان‌ها به نتایج تحقیقات مانع اصلی‌ فعالیت پژوهشگران

گروه استان‌های خبرگزاری آنا؛ جشنواره فرهیختگان دانشگاه آزاد اسلامی در سال ۱۴۰۰ به ایستگاه هشتم خود رسید و از آنجایی که حوزه علمی، پژوهشی و فناوری برای این دانشگاه از اهمیتی خاص و ویژه‌ برخوردار بوده و تاکنون هفت دوره از این جشنواره به مناسبت هفته پژوهش و فناوری برگزار شده است، برگزاری هشتمین دوره به‌دلیل شرایط کرونایی کشور به‌تعویق افتاد و عصر هفتم اردیبهشت‌ جاری به‌صورت مجازی و حضوری محدود از مسئولان و برگزیدگان برگزار و از برترین‌ها تجلیل شد.

جشنواره هشتم اما تفاوت‌هایی با دوره‌های قبل داشت و با افزایش دوبرابری مجموع جوایز نقدی به‌منظور افزایش‌ انگیزه برای تلاش و فعالیت‌های پژوهشی و فناورانه اعضای هیئت‌ علمی دانشگاه همراه بود و شورای سیاست‌گذاری جشنواره با افزایش جایزه نقدی پژوهشگران برتر به میزان ۲۵۰ درصد و فناور برتر به میزان ۳۰۰ درصد موافقت کرد تا جایی که جوایز پژوهشگران برتر از ۱۰ میلیون تومان در سال گذشته به ۲۵ میلیون تومان و فناور برتر از ۵ میلیون به ۱۵ میلیون تومان افزایش پیدا کرد و جوایز نقدی سایر برگزیدگان نیز رشد خوبی داشت.

از دیگر تفاوت‌های این جشنواره با دوره‌های قبل اضافه‌شدن هیئت‌های اندیشه‌ورز استانی و مجلات به برگزیدگان دوره هشتم جشنواره به پیشنهاد معاونت موضوعی علوم انسانی و هنر و دیگری تجلیل از آزمایشگاه‌هایی که استاندارد ISO ۱۷۰۲۵ را دریافت کرده بودند، بود.

تحقیقات اعضای هیئت‌ علمی اعم از طرح‌های پژوهشی، پایان‌نامه‌ها و رساله‌ها -که به فناوری خاص رسیده است-، کتاب، اختراع، اکتشاف، نوآوری، عضویت در مجلات علمی، عضویت در هیئت تحریریه نشریات علمی، میزان ارجاعات به مقالات فرد و... از شاخص‌های انتخاب برگزیدگان این جشنواره بود که در حوزه پژوهشگر برتر مورد بررسی قرار گرفت.

در حوزه زیرساخت‌ها، مراکز تحقیقاتی، آیین‌نامه ارزیابی و رتبه‌بندی مراکز و در حوزه مراکز رشد، آیین‌نامه ارزیابی و رتبه‌بندی و در حوزه سرای نوآوری، زیرساخت توسعه فناوری در سرای نوآوری، شرکت‌های مستقر در سرا، فضای اختصاصی، میزان تعامل سرای نوآوری با مؤسسات خدمات توسعه فناوری، تعداد نمایشگاه‌های برگزارشده، تعداد افراد درگیر و تعداد سمینارها مدنظر قرار گرفت.

کنار گذاشتن ترس‌ها و محدودیت‌ها در مواجهه با چالش‌های تحقیقاتی و پذیرش شکست در فرآیند انجام کار تحقیقاتی سبب می‌شود تا محققان محتاط‌تر و هوشمندتر در مسیرهای روبه‌رو پیش بروند و ناامیدی در این عرصه برای آنان به حداقل و موفقیت به حداکثر برسد.

مرکز تحقیقات افق‌های نوین در معماری و شهرسازی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مستقل نجف‌آباد سال ۱۳۹۵ راه‌اندازی شد و اکنون چشم‌انداز خود را تبدیل‌ به قطب اصلی پژوهش‌های کاربردی در حوزه معماری و شهرسازی در مقیاس ملی و بین‌المللی در منطقه مرکزی کشور قرار داده است.

از اهداف این مرکز می‌توان ایجاد ارتباط مؤثر با ارگان‌های دولتی و غیردولتی کشور و ایجاد زمینه مناسب برای عقد قراردادهای پژوهشی و اجرایی در حوزه شهرسازی و معماری، ارائه خدمات و امکانات برای پژوهش مؤثر، تلاش به‌منظور ارتقای علمی-پژوهشی استادان و دانشجویان دانشکده شهرسازی دانشگاه آزاد اسلامی نجف‌آباد و گسترش همکاری‌های بین‌رشته‌ای با دیگر مراکز علمی-تحقیقاتی نام برد.

مرکز تحقیقات افق‌های نوین در معماری و شهرسازی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد از برگزیدگان جشنواره هشتم فرهیختگان در حوزه مراکز تحقیقاتی بود که موفق به کسب رتبه برتر شد.

خبرنگار آنا به همین مناسبت با الهام ناظمی رئیس مرکز تحقیقات افق‌های نوین در معماری و شهرسازی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد درباره دلایل و مؤلفه‌های این انتخاب و برتری در جشنواره گفت‌وگو کرده است که مشروح آن را می‌خوانید.

آنا: دلایل انتخاب مرکز تحقیقاتی متبوع شما به‌عنوان مرکز تحقیقاتی برتر جشنواره فرهیختگان براساس چه شاخص‌ها و مؤلفه‌هایی بوده است؟

ناظمی: ارزیابی مراکز تحقیقاتی و پژوهشکده‌ها هرساله برمبنای پنج مؤلفه اصلی صورت می‌گیرد که شامل «زیرساخت»، «مدیریت و کارکنان»، «مدیریت مستندات و اطلاعات»، «برون‌داد خدماتی» و «برون‌داد مالی» هستند.

برای هر یک از این مؤلفه‌ها شاخص‌هایی تعیین شده است که در پایان هر سال متناسب با فعالیت‌های انجام‌شده به هر یک از این شاخص‌ها امتیاز داده می‌شود و رتبه‌بندی مراکز تحقیقاتی بر این اساس تعیین می‌شود.

آنا: چه شاخص‌هایی سبب موفقیت این مرکز و انتخاب به‌عنوان مرکز برتر شد؟

ناظمی: تلاش مرکز تحقیقاتی افق‌های نوین در معماری و شهرسازی بر این بوده است که در تمام مؤلفه‌های پنج‌گانه و شاخص‌های زیرمجموعه آن به سطح قابل قبولی برسد؛ بنابراین به همت رئیس دانشگاه و معاونت‌های مربوط دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد، زیرساخت‌ها و فضای مناسب و مستقلی در اختیار این مرکز قرار گرفته است.

تاکنون تعداد زیادی مقاله و طرح برون‌دانشگاهی توسط اعضای هیئت علمی فعال مرکز در سه گروه پژوهشی معماری، شهرسازی و هنر انجام شده و در حال انجام است. همکاری در همایش‌های بین‌رشته‌ای، برگزاری دوره‌ها و کارگاه‌های آموزشی برای دانشجویان مقاطع مختلف و استادان و نیز برگزاری سخنرانی‌ها و انعقاد تفاهم‌نامه با سازمان‌های برون‌دانشگاهی از مهم‌ترین شاخص‌های امتیازآور برای مرکز به‌منظور رسیدن به رتبه مطلوب بوده است.

آنا: تازه‌ترین فعالیت مرکز تحقیقات متبوع شما و برنامه‌های پیش روی مرکز چیست؟

ناظمی: بنا داریم تا در سال پیش رو توجه و تمرکز بیشتری بر انعقاد قراردادهای برون‌دانشگاهی داشته باشیم. چاپ مقالات بیشتر در مجلات معتبر داخلی و خارجی، تألیف و ترجمه کتاب با توجه به نیازهای موجود در حوزه معماری، شهرسازی، برگزاری کارگاه‌ها و دوره‌های علمی-آموزشی برای افزایش توانمندی دانشجویان و استادان، عرضه خدمات کارشناسی و مشاوره‌ای در قالب قرارداد با بخش‌های دولتی و اجرایی کشور، برقراری ارتباط متقابل با مراکز تحقیقاتی سایر واحدهای دانشگاهی و عقد تفاهم‌نامه همکاری با سازمان‌ها و نهادهای مختلف دولتی و خصوصی را نیز در اولویت برنامه‌های مرکز تحقیقات افق‌های نوین در معماری و شهرسازی داریم.

آنا: موانع پیش روی پژوهشگران و در مجموع فعالیت پژوهشی و تحقیقاتی در کشورمان را چه می‌دانید؟

ناظمی: اصلی‌ترین مانع پیش روی پژوهشگران مراکز دانشگاهی، بی‌اعتمادی سازمان‌های بیرون از دانشگاه به نتایج حاصل از تحقیقات پژوهشگران است. با وجود تلاش‌های بسیاری که در سال‌های اخیر در راستای پیوند و تعامل دانشگاه و صنعت یا به‌طور کلی مراکز برون‌دانشگاهی انجام گرفته است؛ اما متأسفانه هنوز هم این دو حوزه در ارتباط با یکدیگر ضعیف عمل کرده‌اند به‌طوری که دانشگاه توانمندی‌های خود را به‌خوبی به صنعت معرفی نکرده و از طرفی دیگر صنعت نیز با وجود آگاهی به ضرورت استفاده از دانش روز و تحقیقات دانشگاهی اعتماد لازم را به این فعالیت‌های پژوهشی ندارد.

موفقیت در حوزه پژهش حاصل برنامه‌ریزی و تلاش محقق است

این عوامل سبب شده تا در بسیاری از موارد توان و قابلیت پژوهشگران و مراکز تحقیقاتی دانشگاهی به گونه‌ای که شایسته است، شناخته نشود و پژوهشگران نتوانند نتایج تحقیقات خود را کاربردی کرده و تجاری‌سازی کنند.

آنا: آیا کشور در حوزه تحقیقات جایگاه مناسبی دارد؟

ناظمی: کشور ما اکنون و به‌ویژه در حوزه تحقیقات بنیادی جایگاه بسیار مناسبی دارد؛ اما در حوزه تحقیقات کاربردی از نوع توسعه‌ای و علمی نیاز به تلاش بیشتری وجود دارد؛ چراکه این نوع تحقیقات نقش مهمی در حل مسائل روزمره‌ای دارد که اغلب بر زندگی، کار، سلامت و رفاه عمومی، درمان بیماری و توسعه فناوری‌های نوین تأثیر می‌گذارند و نقش مؤثری نیز بر توسعه و بهبود روش‌ها، ابزارها، کالاها یا ساختارها دارند.

تاکنون درصد کمی از ظرفیت دانشگاه‌ها صرف انجام این نوع پژوهش‌ها شده و سازمان‌ها و صنایع بیرون از دانشگاه نتوانسته‌اند از این امکان بالقوه نتیجه مطلوب را ببرند.

آنا: آیا در عرصه تحقیقات جایگاه خوبی در سطح بین‌المللی و منطقه‌ای به دست آورده‌ایم؟

ناظمی: میزان رشد مدارک علمی در سال‌های اخیر در کشورمان بسیار بیشتر از متوسط رشد سایر کشورهای منظقه و حتی جهان بوده است. ارتقای رتبه کیفیت تولیدات علمی کشور در این سال‌ها، رشد چند برابری تعداد مقالات کشور و سهم مطلوب ایران از مقالات یک درصد برتر دنیا در جهان نشان از توان پژوهشگران ایرانی و جایگاه مطلوب کشور در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی دارد.

آنا: توصیه‌های شما برای موفقیت جوانان، دانشجویان و پژوهشگران چیست؟

ناظمی: همان‌طور که بارها شنیده‌ایم، موفقیت اتفاقی نیست. در حوزه پژهش نیز موفقیت حاصل برنامه‌ریزی و تلاش محقق است. اگر پژوهشگران به این باور برسند که راز موفقیت را در درون خود جست‌وجو کنند و با شناخت صحیح زمینه‌های علاقه‌مندی خود به کار تحقیقی بپردازند در مسیر پژوهش موفق خواهند بود.

تمرکز بیشتر بر انعقاد قراردادهای برون‌دانشگاهی

نگاه دقیق و جست‌وجوگر محققان باید به‌دنبال شناخت مسائل و چالش‌های روز باشد تا بتوانند دستاوردهای پژوهشی موفقی را به ارمغان آورند. کنار گذاشتن ترس‌ها و محدودیت‌ها در مواجهه با چالش‌های تحقیقاتی و پذیرش شکست در فرآیند انجام کار تحقیقاتی سبب می‌شود تا محققان محتاط‌تر و هوشمندتر در مسیرهای روبه‌رو پیش بروند و ناامیدی در این عرصه برای آنان به حداقل و موفقیت به حداکثر برسد.

انتهای پیام/۴۱۰۳/۴۰۶۲/