زمان گزارش گذشت

گروه سیاسی خبرگزاری آنا-فرشته صائمی؛ تعامل و همکاری میان قوا همواره یکی از مباحث مطرح در مورد رابطه قوه مجریه و مقننه است. موردی که مقام معظم رهبری نیز در صحبت‌های خود خطاب به نمایندگان مجلس در هر دوره‌ای بر روی آن  تأکید کرده‌اند و این همکاری را از امور اهم قلمداد کردند. چنانکه ایشان در اولین دیدار خود با نمایندگان مجلس دهم ضمن تأکید بر اینکه وظیفه‌ نظارتی مجلس، تعارضی با موضوع همکاری با دولت ندارد، خاطرنشان کردند: «این همکاری به معنای گذشتن مجلس از حق خود نیست و نمایندگان باید با استفاده از اختیارات قانونی خود همچون تحقیق و تفحص، اجرای صحیح قانون را پیگیری کنند.»

البته مقام معظم رهبری پیش از نیز در اولین دیدار با نمایندگان مجلس نهم علاوه‌بر توصیه  به تعامل و همکاری میان قوا بر حسن‌ظن تأکید کردند و یادآور شدند « حُسنِ‌ظن به معنای خوش‌باوری نیست، به معنای فریب‌خوری نیست. حواسمان باید جمع باشد.» در حقیقت تأکید بر همکاری از جمله کلید واژه‌های مقام معظم رهبری است که ایشان در دیدار با نمایندگان مجلس ادوار مختلف استفاده می‌کنند و بر همین اساس ایشان در دیدار با نمایندگان مجلس یازدهم ضمن اشاره به این مهم، قانون و شرع را مبنای همکاری دولت و مجلس برای بهبود شرایط قلمداد کردند  و متذکر شدند « روابط با دولتمردان بایستی هم با قانون منطبق باشد، هم با شرع؛ هم قانونی باید باشد، هم شرعی. یعنی سؤال، تفحّص و امثال اینها که در قانون آمده، اینها حقّ شما است، بایستی انجام بدهید.»

با وجود توصیه مقام معظم رهبری به همکاری میان قوا اما بعضا قوا با چشم پوشی از آن با انداختن توپ در زمین حریف تلاش می‌کنند در سایه متهم کردن قوه مقابل به عدم همکاری، سهل‌انگاری خود در خصوص توصیه‎های مقام معظم رهبری را پوشش دهند. چنانکه با اتمام دوره مجلس دهم و روی کار آمدن مجلس یازدهم نکات مذکور در باب نوع رابطه قوا بیشتر خودنمایی کرد. با روی کار آمدن مجلس یازدهم حسن روحانی اعلام کرد که دست دوستی به سمت مجلس دراز می‌کند و قالیباف هم دست دوستی رئیس جمهور را پذیرفت و از تعامل دولت با مجلس سخن به میان آورد. البته قالیباف به این نکته اذعان کرد که مجلس به وظیفه خود عمل می‌کند و اگر جایی احساس کند کاری معطل مانده و یا کسی به وظیفه قانونی‌اش عمل نمی‌کند، مجلس به وظیفه قانونی خود عمل خواهد کرد.

فضای همکاری میان مجلس و دولت طبق روال معمول و عادی پیش می‌رفت تا اینکه محمدجواد ظریف به مجلس فراخوانده شد. حضور وزیر امور خارجه در مجلس با واکنش  بعضاً تند نمایندگان همراه بود. در حقیقت نمایندگانی که از فشل ماندن برجام و انفعال وزارت امور خارجه در برخورد با طرف‌های گله‌مند بودند، گاهاً انتقادات خود را با صدای بلند و لحنی تند به ظریف اعلام کردند که در نهایت این نوع برخورد نمایندگان با وزیر واکنش روحانی را به دنبال داشت، رئیس جمهور که قائله آتش زدن برجام توسط مجلس همسو با دولت را به فراموشی سپرده بود، در رابطه با انتقادات وارده مجلس یازدهم نسبت به عملکرد وزیر امور خارجه، به استقلال قوا تأکید کرد.

واکنش دولت نسبت به انتقاد مجلس در مورد عملکرد ظریف تبدیل به نقطه عطفی در روابط دو قوه مجریه و مقننه شد و از یک کشمکش ساده به دعوای حقوقی میان دو قوه تغییر کرد، تا جایی که دولت شمشیر را از رو بست و به دلیل آنچه که اظهارنظر نمایندگان خوانده می‌شود، از آنها شکایت کرد. سید ناصر موسوی لارگانی، عضو هیئت رئیسه مجلس با اشاره به اینکه رئیس جمهور به خاطر نطق های بنده در صحن علنی مجلس از من شکایت کرده است، گفت «آقای رئیس جمهور خودش هر حرفی را می‌زند و به نظر برای این کار آزاد است. در روزهای اخیر آقای روحانی عنوان کردند شما مگر می‌دانید مدیریت یعنی چه و با این سخنان به همه توهین می‎کند اما از نظر ایشان کسی نباید اعتراض کند و اگر نسبت به کم کاری‌ها و وعده‌های عملی نشده از سوی یک نماینده که طبق قانون وظیفه تذکر و اظهار نظر در هر زمینه‌ای را دارد، انتقادی نسبت به آقای رئیس جمهور مطرح شود از آن نماینده شکایت می‌کند.»

اختلافات دولت با مجلس به شکایت از نمایندگان محدود نشد. روحانی در برخورد با مجلس رویه نامتعارفی را در پیش گرفت. به عنوان مثل در قضیه ارائه بودجه به مجلس نه تنها برخلاف عرف برای تقدیم لایحه مذکور به مجلس نیامد بلکه در واکنش به تغییرات کمیسیون تلفیق مجلس بر روی لایحه بودجه، با اذعان به اینکه « هر کسی چهار عمل اصلی را بلد باشد و کلاس دوم دبستان باشد می‌تواند محاسبه کند که شما چه کردید.» سواد نمایندگان را زیر سوال بُرد و آنها را متهم به متناقض‌گویی کرد.

با این وجود رئیس مجلس شورای برای حضور حسن روحانی در جلسه صحن علنی  جهت بررسی لایحه بودجه 1400، از ده روز قبل طی نامه‌ای از وی دعوت کرد، که این بار هم رئیس‌جمهور با نادیده گرفتن دعوت‌نامه محمدباقر قالیباف در مجلس حضور پیدا نکرد و با این اقدام تعبیر دیگری از دست دوستی دراز کردن را ارائه داد.

البته سابقه این نوع از همکاری دولت تدبیر و امید با مجلس منوط به دوره یازدهم نیست کمااینکه در دوره مجلس هم‌‌سو باز هم در تعامل با مجلس تنش‌های فراوانی داشت و برای آن خط و نشان می‌کشید، همچنانکه روحانی در دیدار با رئیس مجلس دهم شورای اسلامی همکاری‌ دو قوه را محدود به قانون اساسی کرد و گفت «مبنای همکاری‌ها، قانون اساسی است. مبنای همه ما برای همکاری است، من نمی‌گویم همراهی و همدلی، می‌گویم همکاری با یکدیگر و همراهی با یکدیگر، همراهی و همکاری دو قوه مهم تقنین و اجرا، مبنای این همکاری‌ها و همراهی‌ها قانون اساسی است، فصل ششم از آن شما، فصل نهم از آن دولت.»

در نهایت هر چند دولت در جریان رسیدگی به لایحه بودجه 1400 با اظهارنظرات و عدم حضور در مجلس روی خوشی به مجلس نشان نداد اما نمایندگان مجلس در جریان بررسی کلیات و جزئیات این لایحه رفتار متفاوتی در خصوص نوع همکاری با دولت به نمایش گذاشتند.

نمایندگان که عدم اجرایی شدن مصوبات قیر و طرح معیشت را در حافظه تاریخی خود دارند، روز یکشنبه بررسی جزئیات بودجه 1400 را در دستور کار قرار دادند که در این میان نظرات مختلفی از سوی نمایندگان در مورد آن مطرح و بررسی شد. در ابتدای جلسه رئیس مجلس به میزان همکاری دولت با مجلس و بالعکس مجلس با دولت اشاره کرد و گفت با وجود اینکه دولت یک گام در جهت تعامل با مجلس به نفع مردم برداشته اما مجلس در راه تعامل با دولت و به نفع مردم  چندین گام برداشت و از بخشی از راهکارها و اصلاحات مدنظر خود چشم‌پوشی کرد.

تأکید قالیباف بر همکاری مجلس با دولت در مقام اظهار نظر نماند  و در جریان بررسی بزرگترین سند مالی کشور عملیاتی شد. چنانکه در میان زد و خورد نظرات در مورد پیشنهادات در مورد لایحه بودجه، نوع تعامل کمیسیون تلفیق و در مجموع مجلس با دولت درخور توجه بود. در حقیقت رویکرد کلیت مجلس در برابر پیشنهاداتی نظیر شفافیت در پرداخت بدهی دولت به صندوق توسعه ملی توسط میرتاج‌الدینی، کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی توسط خاندوزی در مورد نحوه توزیع قیر توسط فرهنگی و لطفی و در نهایت نرمش مجلس در مورد نحوه حضور دولت ATF همگی حاکی از آن بود که اگرچه مجلس در برخورد با سایر قوا بر روی انجام وظایف خود تأکید کرده اما در مقام عمل دست دوستی به سوی آنها و به ویژه دولت دراز کرده است.

انتهای پیام/4158/