نگاهی جامع به اقدامات مرکز تحقیقات مدیریت توسعه پایدار حوضه آبریز دریاچه ارومیه
گروه استانهای خبرگزاری آنا - مجتبی آزادیان؛ حوضه آبریز دریاچه ارومیه واقع در شمالغرب ایران با مساحت 51 هزار و 876 کیلومترمربع یکی از 6 حوضه آبریز اصلی کشور است. این حوضه بین استانهای آذربایجانغربی (46 درصد)، آذربایجانشرقی (43 درصد) و کردستان (11 درصد) قرار دارد. دریاچه ارومیه بهعنوان بزرگترین دریاچه داخلی ایران، از مهمترین و باارزشترین اکوسیستمهای آبی ایران و جهان به شمار میآید.
اکوسیستم این دریاچه نمونهای شاخص از یک حوضه آبریز بسته است که تمام روانآبهای جاری در رودخانههای حوضه به آن تخلیه میشود. همچنین اکوسیستم فعال آن شامل دریاچه و حوضه آبریز آن است. درنتیجه مرز حوضه آبریز دریاچه ارومیه، مرز دقیقی را برای مدیریت عوامل مؤثر بر دریاچه و زیستگاههای مهم در حوضه بهوجود آورده است. در شکل زیر محدوده مطالعاتی این حوضه آبریز مشخص شده است.
حوضه آبریز دریاچه ارومیه بهوسیله دامنه شمالی رشتهکوههای زاگرس و دامنه جنوبی کوه سبلان و نیز دامنههای شمالی، غربی و جنوبی کوه سهند احاطه شده است. حدود 33 هزار و 469 کیلومترمربع از سطح حوضه آبریز دریاچه ارومیه را مناطق کوهستانی (65 درصد)، 12 هزار و 564 کیلومترمربع آن را دشتها و کوهپایهها (24 درصد) و 5 هزار و 320 کیلومترمربع آن را نیز دریاچه ارومیه (10 درصد) دربرگرفته است.
آذربایجان شرقی با نزدیک 43 درصد، سطح قابل توجهی از این حوضه آبریز را به خود اختصاص داده است و بهدلیل وجود زیستگاههای حساس در استان آذربایجانشرقی و همچنین جهت باد غالب، عمده مسائل، مشکلات و اثرات منفی خشکشدن این دریاچه مربوط به این استان خواهد بود. دریاچه ارومیه در پاییندست حوضه آبریز قرار گرفته است. این دریاچه که بزرگترین دریاچه داخلی ایران است، بهدلیل برخورداری از ویژگیهای طبیعی و اکولوژیکی منحصربهفرد از سال 1346 بهعنوان پارک ملی و بههمراه جزایر کبودان و قویونداغی جزء مناطق حفاظتشده اعلام شده است.
این دریاچه سال 1354 بهعنوان سایت رامسر (تالاب بینالمللی) تعیین و سال 1356 ازطرف سازمان یونسکو جزء مناطق حفاظتشده زیستکره اعلام شد که اکنون کارکرد خود را از دست داده است. مساحت این دریاچه در گذشته، معادل 4 هزار و 868 کیلومترمربع و ارتفاع سطح آب آن نسبت به سطح آب خلیجفارس هزار و 274 متر بود که پس از دریاچه بحرالمیت در فلسطین، شورترین دریاچه جهان از نظر وسعت، بیستمین دریاچه بزرگ دنیا به حساب میآمد.
آب دریاچه ارومیه بهعلت غلظت زیاد املاح بهویژه کلر و سدیم، برای کشاورزی و زندگی ماهیان و شمار زیادی از انواع آبزیان مناسب نیست؛ اما دریاچه مردهای به حساب نمیآید؛ بلکه از نظر بومشناسی و زیستی بسیار فعال بوده و بهدلیل وجود باکتریهای مژهدار، جلبکها و از همه مهمتر سختپوست کوچک و بسیار ظریفی به نام «آرتمیا اورمیانا»، زیستگاه مهمی برای پرندگان بومی و مهاجر محسوب میشود.
این دریاچه که در گذشته بیش از 186 گونه پرندگان آبزی و ساحلی را در برداشت، اکنون بهعنوان پارک ملی دریاچه ارومیه تحت کنترل قرار گرفته است. آب این دریاچه بهعلت داشتن نمک و املاح طبیعی و لجن، مورد استفاده بیماران پوستی و رماتیسمی است.
این دریاچه دارای جزایر و شبهجزیرههای متعددی شامل 102 جزیره کوچک و بزرگ با صخرههای سنگی بدون سکنه ( به جز جزیره اسلامی) است که محل تخمگذاری انواع پرندگان مهاجر و آبزی بود که دوران تخمگذاری و جوجهآوری خود را در سرزمینهای سرد شمالی سپری کرده و میآمدند که زمستان را در جزایر، آبها و تالابهای حاشیه جنوبی دریاچه ارومیه به سر ببرند.
مهمترین منابع تأمین آب دریاچه، بارش مستقیم روی دریاچه و منابع آب ورودی به آن از طریق رودخانههای حوضه آبریز است.
مرکز تحقیقات مدیریت توسعه پایدار حوضه آبریز دریاچه ارومیه
با توجه به بحرانهای محیطزیست و ضرورت بهبود مسائل اجتماعی و اقتصادی و بهطور کلی رسیدن به توسعه پایدار حوضه آبریز دریاچه ارومیه و بهمنظور فراهمسازی زمینه انجام پژوهش، ارائه خدمات تخصصی در امر مدیریت محیطزیست و توسعه پایدار و ارائه راهبرد، هدایت اجرای برنامههای عملیاتی و آموزشی و اقدامات کاربردی، بهبود کیفیت زیستی در منطقه و کشور با تأکید بر گسترش و توسعه مشارکت مردمی و بهرهگیری از ظرفیت همکاریهای دانشآموختگان در پیشبرد توسعه استانهای شمالغرب بهویژه حوضه آبریز دریاچه ارومیه، بر اساس قوانین و مقررات، اسناد بالادستی، برنامههای مصوب هیئت دولت و ستاد احیای دریاچه ارومیه، ارائه طرح فناورانه، افزایش دانش کاربردی، نشر اطلاعات و دانش تخصصی و بومی در ارتباط با توسعه پایدار، هماندیشی، نواندیشی، سیاستسازی، تصمیمسازی، پژوهش و مشاوره علمی و راهبردی در اجرای برنامههای توسعه پایدار و مدیریت محیط زیست از طریق بهرهبرداری مؤثر از ظرفیت استان و بهویژه شهر تبریز و نیز بهرهگیری اثربخش از ظرفیت بالای دانشگاه آزاد اسلامی در حوزه مدیریت محیط زیست و توسعه پایدار و نهایتاً بهبود شاخصهای توسعه پایدار بهواسطه وجود دورههای تحصیلات تکمیلی مرتبط مانند مدیریت، علوم اجتماعی، اقتصادی، فنیومهندسی و سایر تخصصها بهویژه گروههای تخصصی و نیروی انسانی متخصص و مجرب در زمینه مهندسی آلودگیهای محیط زیست و مدیریت برنامهریزی و آموزش محیطزیست و نیز مدیریت محیط زیست و توسعه پایدار در دانشگاه آزاد اسلامی تبریز، مرکز تحقیقات مدیریت توسعه پایدار حوضه آبریز دریاچه ارومیه سال 1397 با اهداف، وظایف و ساختار مدون تشکیل شد.
به همین مناسبت خبرنگار آنا با محمدابراهیم رمضانی، رئیس مرکز تحقیقات مدیریت توسعه پایدار حوضه آبریز دریاچه ارومیه، مدیر گروه تخصصی محیطزیست دانشگاه آزاد اسلامی تبریز و مؤسس رشته محیط زیست (دارای مدرک تحصیلی دکتری تخصصی مدیریت محیط زیست و سابقه فعالیت طولانی مدیریت و برنامهریزی در زمینه محیط زیست و توسعه پایدار) درباره راهکارهای احیای این دریاچه، ساختار و مأموریتهای این مرکز، برنامهها و دستورکارها و دستاوردهای مرکز گفتگو کرده است که مشروح این گفتگو را میخوانید.
آنا:راهکارهای مصوب برای احیای دریاچه ارومیه چیست؟
رمضانی: ممنوعیت هرگونه افزایش برداشت از منابع آب حوضه و جلوگیری از توسعه جدید بهویژه در بخش کشاورزی، جلوگیری از برداشت غیرمجاز آبهای سطحی، توقف تمام طرحهای سدسازی در دست مطالعه و اجرا (بهاستثنای سدهای شهید مدنی و چراغویس) و طرحهای شبکه آبیاری و آبرسانی پاییندست در حوضه آبریز دریاچه ارومیه، ذخیره و رهاسازی آب در سد شهید مدنی منحصراً برای دریاچه ارومیه، تأمین اعتبار مورد نیاز و تسریع در انتقال آب از رودخانه زاب به حوضه آبریز دریاچه ارومیه، تدوین و پیادهسازی برنامه جامع آموزش، اطلاعرسانی، آگاهسازی و جلب مشارکت عمومی و جوامع محلی در راستای تبیین پیامدهای وضعیت موجود و اهمیت احیای دریاچه ارومیه، ساماندهی چاههای حوضه آبریز دریاچه ارومیه و نصب کنتورهای هوشمند و حجمی برای کنترل برداشت در راستای افزایش میزان جریان ورودی از رودخانهها به دریاچه ارومیه و انتقال پساب تصفیهخانههای حوضه آبریز به دریاچه از جمله راهکارهاست.
کنترل و کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی، کاهش 40 درصد از حقابه آبهای سطحی و زیرزمینی از طریق خرید توسط وزارت نیرو، در مدت دو سال، تهیه و اجرای برنامههای افزایش بهرهوری از 60 درصد آب باقیمانده در بخش کشاورزی توسط وزارت جهاد کشاورزی، تأمین سرمایه و تکنولوژیهای موردنیاز افزایش بهرهوری آب باقیمانده توسط دولت، انتقال آب به جزایر و تالابهای حاشیه دریاچه ارومیه از سد حسنلو و بازگشایی مسیر آبراهههای ورودی به تالابهای جنوبی، تهیه کاداستر اراضی حوضه آبریز دریاچه ارومیه، اجرای طرحهای مصوب توسط دستگاههای اجرایی، زیر نظر و پایش ستاد احیای دریاچه ارومیه، طراحی و استقرار سیستم مدیریت جامع (یکپارچه) حوضه آبریز دریاچه ارومیه، مطالعه و بررسی اثرات جاده میانگذر شهید کلانتری بر اکوسیستم دریاچه ارومیه و ارائه راهکارهای اصلاحی، ارزیابی و امکانسنجی بهرهبرداری صنعتی از املاح دریاچه ارومیه با رعایت ملاحظات زیستمحیطی و انتقال آب رودخانهها به پیکره آبی دریاچه از دیگر راهکارهای احیای دریاچه ارومیه است.
شناسایی کانونهای تولید ریزگرد و تثبیت آنها، مطالعه و اجرای برنامه حفاظت اکولوژیک پارک ملی دریاچه ارومیه با اولویت منطقه جنوبی آن، انجام هماهنگیهای لازم با قوه قضائیه در راستای تسهیل و تسریع اجرای قانون تعیینتکلیف چاههای فاقد پروانه بهویژه چاههای اثرگذار بر آبهای سطحی، شناسایی محدودههای اثرگذار بر آبدهی رودخانههای اصلی منتهی به دریاچه ارومیه و تقویت آنها از طریق عملیات آبخیزداری و آبخوانداری بهمنظور افزایش حجم آب ورودی به دریاچه، تسریع در اجرای طرح انتقال آب رودخانه ارس در محدوده آذربایجان غربی منحصراً برای دریاچه ارومیه بر اساس مصوبه تخصیص وزارت نیرو، ایجاد مرکز آیندهپژوهی دریاچه ارومیه توسط سازمان حفاظت محیط زیست، آسیبشناسی اثرات سلامتی، بهداشتی، اجتماعی و زیستمحیطی ناشی از خشکشدن بخشی از دریاچه ارومیه، تهیه و اجرای برنامه پیشگیری و کاهش ریسک اثرات محتمل، تهیه برنامه افزایش اشتغال و معیشت جایگزین توسط دستگاههای ذیربط، امکانسنجی استفاده از فناوریهای نوین در راستای احیای دریاچه ارومیه از دیگر راهکارهاست.
آغاز کار رسمی با شعار «با مشارکت میتوانیم»
آنا: ساختار سازمانی مرکز تحقیقات مدیریت توسعه پایدار حوضه آبریز دریاچه ارومیه به چه شکلی است؟
رمضانی: مرکز تحقیقات مدیریت توسعه پایدار حوضه آبریز دریاچه ارومیه دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز با همت و پیگیری مستمر عزیز جوانپور، رئیس واحد تبریز، حسن رسولی معاون پژوهش و فناوری واحد با اخذ مجوز فعالیت از سازمان مرکزی دانشگاه در تاریخ بیستوپنجم اردیبهشت ماه 1397 با شعار «با مشارکت میتوانیم» در مجتمع شماره یک دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز بهصورت رسمی آغاز بهکار کرده است.
آنا: ضرورت و اهمیت مرکز تحقیقات مدیریت توسعه پایدار حوضه آبریز دریاچه ارومیه چیست؟
رمضانی: لزوم احیای دریاچه ارومیه، مشکلات زیستمحیطی بخش صنعت، بهرهبرداری نامناسب از منابع آب و خاک بخش کشاورزی و سایر منابع محیطزیست، تهدیدات و مشکلات محیط زیست و توسعه پایدار در مدیریت امور شهری، مشکلات و محدودیتهای مربوط به آموزش و فرهنگسازی در امور فرهنگی و اجتماعی، نیاز به مداخله و ارائه راهحل برای بخشی از بحرانها و تهدیدات محیطزیست ازجمله افزایش آلودگیها، اثر گلخانهای، جنگلزدایی، بیابانزایی، کاهش منابع طبیعی، افزایش پسماند و پساب، کاهش منابع آب شیرین و هدررفت آن، شورشدن آبها، افزایش مشکلات روحی و روانی، شیوع بیماریهای ناشناخته، مخاطرات ناشی از دستکاری ژنتیکی، شورشدن و فرسایش خاک، افزایش استفاده از سموم و نهایتاً فقر و گرسنگی از مهمترین دلایل راهاندازی این مرکز هستند.
تحولات حوضه دریاچه ارومیه نیازهای پژوهشی متعددی را ایجاد کرده است
آنا: زمینههای موجود برای انجام طرحهای تحقیقاتی بروندانشگاهی با رویکرد تحلیل بازار، صنعت و جامعه چیست؟
رمضانی: تحولات حوضه دریاچه ارومیه نیازهای پژوهشی متعددی را در حوزههای بازار، صنعت و جامعه ایجاد کرده است. این ایدهها دامنه وسیعی از حوزههای محیطزیست، اقتصاد، کشاورزی، فنیمهندسی، پزشکی و علوم انسانی و اجتماعی را دربرمیگیرد. تغییرات اکولوژیک، پیدایش بازارهای نوظهور و شبکهای از زنجیرههای تأمین و اکوسیستمهای جدید صنعتی را موجب میشود. به عبارت دیگر میتوان صنعت و بازار را در حوضه آبریز دریاچه ارومیه به دو دوره زمانی قبل از تغییرات اقلیمی و بعد از تغییرات اقلیمی تقسیم کرد.
ویژگیهای بازار و صنعت بهعنوان مجموعهای از کسبوکارهای مرتبط براساس نیازهای جدید منطقه در حال شکلگیری است. بهطور مثال کاهش ظرفیت قابلتحمل (carrying capacity) منطقه، موجب شده دولت کنترل شدیدی بر مصرف منابع بخصوص منابع آبی داشته باشد. همین امر اثراتی را بر نوع معیشت، تعاملات جوامع محلی، تغییرات جمعیتی و ... داشته است.
نیازهای بهداشتی و درمانی تحت تأثیر تغییرات اقلیمی نیز از الگوی جدیدی تبعیت میکنند. به این ترتیب، شرایط جدید نیازهای زیادی را در بخشهای مختلف زندگی ایجاد کرده است که هرکدام از این نیازها میتواند موضوع پروژههای بروندانشگاهی باشد.
آنا: فرآیند تصویب و اجرای طرحها و پروژهها در مرکز چگونه است؟
رمضانی: با توجه به ماهیت مرکز تحقیقات توسعه پایدار دریاچه ارومیه، انجام فعالیتهای این مرکز با همکاری و مشارکت اعضای هیئت علمی و دانشجویان علاقهمند دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز و سایر دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی و آموزشی و کارشناسان و متخصصان سایر سازمانها و ادارات صورت میگیرد.
طرحها، پروژهها و فعالیتهای این مرکز از طریق عقد قرارداد با ستاد احیای دریاچه ارومیه، سازمانها، شرکتها و از سوی دیگر، هدایت موضوع رساله و پایاننامه دانشجویان دکتری تخصصی و کارشناسی ارشد و ... قابل اجرا میشود. مرکز میتواند از طریق عقد قرارداد پروژهای از ظرفیت و توان تخصصی و تجربی صاحبنظران خارج از دانشگاه بهرهمند شود.
با توجه به ارائه تعداد قابل توجه پیشنهاد اجرای طرح و بهمنظور جلوگیری از اجرای طرحهای موازی، تصویب و تعیین اولویت اجرا، پس از هماهنگی با ستاد احیای دریاچه ارومیه و سازمانهای ذیربط انجام خواهد شد.
آنا: موضوع، زمینه و پروژههای مرکز با رویکرد تولید علم و فناوری چیست؟
رمضانی: احیای دریاچه ارومیه و مدیریت بهرهبرداری از منابع در حوضه آبریز دریاچه ارومیه، هوشمندسازی مدیریت و مهندسی محیط زیست، مونیتورینگ و پایش عملکردهای زیستمحیطی، کاهش و کنترل مشکلات و آلودگی زیستمحیطی بخش صنعت، ارائه برنامه و راهکار درباره اصلاح بهرهبرداری نامناسب از منابع آب و خاک بخش کشاورزی و سایر منابع محیط زیست، ارائه برنامه و راهکار برای تهدیدات و مشکلات محیط زیست و توسعه پایدار در مدیریت و امور شهری، آموزش و مشارکت در حل بخشی از مشکلات و محدودیتهای موجود در امور فرهنگی و اجتماعی از موضوعات و زمینههای مرکز با رویکرد علم و فناوری بوده است.
کنترل آلودگیهای محیط زیست شهرهای حوضه آبریز دریاچه ارومیه، مداخله و حل بخشی از بحرانها و تهدیدات زیستمحیطی از جمله افزایش آلودگیها، اثر گلخانهای، جنگلزدایی و بیابانزایی، کاهش منابع طبیعی، افزایش پسماند و پساب، کاهش منابع آب شیرین و هدررفت آن، شورشدن آبها، افزایش اختلالات روحی و روانی، شیوع بیماریهای ناشناخته، خطر مداخلات ژنتیکی، شورشدن و فرسایش خاک، افزایش استفاده از سموم و فقر و گرسنگی از دیگر موضوعات و زمینههای مرکز با رویکرد علم و فناوری است.
ارزیابی اثرات اقتصادی خشکشدن دریاچه ارومیه روی کشاورزی، صنعت در مرکز
از دیگر موضوعات و پروژههای مرکز با رویکرد علم و فناوری میتوان ارزیابی اثرات اقتصادی خشکشدن دریاچه ارومیه روی کشاورزی، صنعت و ... در حوضه آبریز دریاچه ارومیه، مطالعه اثرات خشکشدن دریاچه ارومیه روی متغیرهای اقتصادی چون درآمد سرانه، بیکاری و ...، ارزیابی پروژههای سرمایهگذاری در حوزه استحصال نمک، شناسایی و معرفی معیشت جایگزین، صنعت توریسم در حوضه آبریز دریاچه ارومیه، بیماریهای مرتبط با خشکشدن دریاچه و مطالعه احساس امنیت اجتماعی ساکنان منطقه پس از خشکشدن دریاچه را نام برد.
انجام مطالعات فرهنگی و اجتماعی متعاقب خشکشدن دریاچه ارومیه، فرهنگسازی درباره پذیرش شرایط جدید اقتصادی و اجتماعی، تغییر الگوی کشت برای کاهش مصرف میزان آب، مطالعه نظامهای مدیریت آب و پسماند و شناسایی و معرفی روشهای آبیاری نوین، مطالعه ارتباطات نهادی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه و ارزیابی شکافهای قانونی، تعریف و هدایت سرمایهگذاری برای تولید محصولات مرتبط با مصرف کم آب بهویژه بخش مشاغل خانگی و کشاورزی و صنعت و محصولات سالم و ارگانیک و تعیین مزیتهای نسبی و محرکهای توسعه اقتصادی و اشتغالزایی منطقه از دیگر موضوعات و پروژههای مرکز بوده است.
آنا: اقدامات شاخص انجامشده در این مرکز چیست؟
رمضانی: شرکت در جلسات شورای فرهنگی اجتماعی و برگزاری نشستهای مشترک با مسئولان و اعضای دبیر ستاد احیای دریاچه ارومیه ازجمله معاون رئیسجمهور و رئیس سازمان محیط زیست کشور و هماهنگی و همکاری مشترک برای اجرای طرحهای کلان زیستمحیطی حوضه آبریز دریاچه ارومیه با محور احیای دریاچه ارومیه، برگزاری نشست اختصاصی با رئیس دانشگاه آزاد اسلامی، مشارکت در جلسات همفکری با مسئولان و مدیران استانی بهعنوان یکی از اعضای شورای فرهنگی اجتماعی استانداری آذربایجان شرقی ازجمله اقدامات شاخص بوده است.
برگزاری نشستهای مشترک هماندیشی با استاندار، معاونان استاندار، رئیس و معاونان سازمان مدیریت و برنامهریزی استان آذربایجان شرقی درباره همکاریهای مشترک، عضویت و فعالیت در کمیته فناوری ستاد استانی مقابله با بیماری کرونا بهعنوان هسته مدیریت بحران و توسعه پایدار و محیط زیست و برگزاری نشستهای متعدد با مسئولان و مدیران استانی در راستای همکاری مشترک بهمنظور شناخت و مطالعه چالشهای موجود و تعیین زمینههای پژوهشی برای حل آنها در حوضه آبریز دریاچه ارومیه از دیگر اقدامات شاخص انجامشده این مرکز است.
برگزاری همایش آموزش محیط زیست در توسعه پایدار حوضه آبریز دریاچه ارومیه
هماهنگی با نمایندگان شهرستانهای مختلف استان آذربایجان شرقی درباره شناسایی و ارائه راهکار برای تأمین توسعه پایدار منطقه، هماهنگی با سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان شرقی بهمنظور توسعه همکاری در راستای اهداف و مأموریتهای مشترک و برگزاری دورههای آموزشی تخصصی، همکاری با سازمان مدیریت و برنامهریزی و استانداری آذربایجان شرقی بهمنظور برگزاری دورههای کوتاهمدت آموزش حضوری و مجازی برای مخاطبان مختلف بهویژه در حیطه مدیریت سبز و ...، برگزاری همایش آموزش محیط زیست در توسعه پایدار حوضه آبریز دریاچه ارومیه در اردیبهشت ماه 97 و برگزاری جشنواره آثار هنری با عنوان «دریاچه ارومیه از گذشته تا آینده» در چهار بخش عکس، پوستر، نقاشی و ارتباط تصویری در خرداد 98 را هم میتوان از دیگر اقدامات شاخص نام برد.
برگزاری جشنواره آثار هنری با عنوان «دریاچه ارومیه از گذشته تا آینده»
از دیگر اقدامات شاخص مرکز میتوان برگزاری کارگاه آشنایی با مراکز تحقیقاتی و جایگاه استارتآپها، کارآفرینی و نوآوری در مراکز تحقیقاتی در تیر 98، اقدامات اولیه بهمنظور راهاندازی مرکز تحقیقات مشترک با کشور آذربایجان درباره مسائل توسعه پایدار و مدیریت و مهندسی محیط زیست، تکمیل تشکیلات و چارت سازمانی مرکز براساس شیوهنامه واحدهای پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی، تکمیل تشکیلات و چارت سازمانی مربوط به برنامه علمی مدیریت و مهندسی محیط زیست و توسعه پایدار حوضه آبریز دریاچه ارومیه براساس دستورالعمل اجرایی نظام پایش آزاد، اخذ مجوز بهکارگیری دانشآموختگان دانشگاهی در قالب طرح کارورزی و مهارتآموزی از اداره کل کار، رفاه و تأمین اجتماعی و جذب بیش از 40 تن از دانشآموختگان رشتههای مختلف دانشگاهی برای همکاری در زمینه فعالیتهای پژوهشی مرکز تحقیقات مدیریت توسعه پایدار حوضه آبریز دریاچه ارومیه دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز را نام برد.
آنا: طرحهای پژوهشی اجراشده یا در دست اجرای مرکز کدامند؟
رمضانی: ارائه راهبردهای علمی برای توسعه اشتغال پایدار روستایی در روستاهای هدف استان آذربایجان شرقی، مطالعه و ارائه نتایج تحقیقات در ارتباط با روشهای نوین مقابله با گردوغبار نمکی و غیرنمکی و فرسایش بادی (غیرزنده و بیولوژیکی)، اجرای طرح ارائه راهبرد عملی برای توسعه پایدار روستایی آذربایجان شرقی، تدوین منظومه علمی مدیریت و مهندسی محیط زیست و توسعه پایدار حوضه آبریز دریاچه ارومیه، بررسی و شناسایی آفتکشها، سموم و تأثیر آنها بر منابع آبی، طرح نظارت بر تدوین برنامه توسعه اقتصادی و اشتغالزایی روستاهای منتخب آذربایجان شرقی با رویکرد مشارکتی، کاهش میزان آرسنیک از منابع آبی با استفاده از نانوساختارهای کربنی، بهبود وضعیت محیط زیست و توسعه پایدار با جلب مشارکت و توانمندسازی جوامع محلی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه (روستاهای پایلوت شهرستانهای بستانآباد و سراب) تعدادی از طرحهای پژوهشی اجراشده یا در دست اجرای مرکز هستند.
انتهای پیام/4103/4062/پ
انتهای پیام/