آنا گزارش می‌دهد؛
اشتراکات سریال‌ها را با «حال» جامعه دریابید/ یکی به در می‌زند و یکی هم به دیوار!
برخلاف «021» سریال‌هایی مثل «خانه امن» و حتی «از سرنوشت» از سروشکلی جذاب‌تر در روایت و نیز استانداردی معقول در فرم برخوردارند که این دو را هم در خدمت مفاهیمی قرار می‌دهند که مبتلابه جامعه است.
گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری آنا-محسن غلامی: سریال‌های نمایشی مهمترین و شاید در اولویت‌ترین محصولات شبکه‌های تلویزیونی است که بالتبع ساعات پربیننده و شلوغ جدول پخش سیما را نیز به خود اختصاص می‌دهند. در عین اینکه همین تولیدات با چند بار تکرار در طول شبانه‌روز، عمده حجم زمانی آنتن را نیز مصروف به خود دارند.
بنابراین شبکه‌ها در این ساعات با حجم مخاطبان بالقوه‌ای مواجه‌اند که خود به خود زمینه‌ساز رقابت میان آنان نیز می‌شود. گرچه هر شبکه‌ای طی سال‌های اخیر، بنابر رسالتش سراغ سوژه‌ها و قصه‌های منحصر به خود می‌رفت. به طور مثال شبکه سه داستان‌های طنز، شبکه دو قصه‌های کودک و نوجوان‌پسند و شاید شبکه یک نیز موضوعات کلی‌تری را در دست بخش نمایشی خود قرار می‌داد که کم‌کم این روال با یک درهم‌تنیدگی، شکل ادغام‌گونه‌ای به خود گرفت. همچنانکه شبکه سه به‌زودی ملودرام اجتماعی «شرم» را جایگزین طنز «021» خواهد کرد!
همه حرف می‌زنند اما این کجا و آن کجا
کنداکتور فعلی سریال‌ها، قصه‌هایی را در لوای روایت خود قرار داده‌اند که گاه بی‌ربط و گاه نسبتاً باکیفیت و مخاطب‌پسند هستند؛ از طنز «021» که ادعای انتقاد دارد تا «از سرنوشت» که مسأله دنباله‌دار اجتماعی را پردازش می‌کند و البته «خانه امن» که با همه «غلو»هایش اما به نظر طراوتی دوچندان به آنتن این شب‌های سیما داده است.
نقطه ثقل همه این مجموعه‌ها متمرکز بر ماهیت درونی خانواده‌ها و شاید روابط کاراکترهایی جوان‌محور است که به هر طریقی خط و خطوط‌شان به خانواده برمی‌گردد. در این بین برخی زیادی روابط‌شان به‌روز و برخی درگیر مفاهیمی است که جامعه سنتی-مذهبی ما خودش را داعیه‌دار آن می‌داند.
همواره گفته می‌شود که «طنز» و «کمدی» بهترین قالب برای نقد و طرح مسائل اجتماعی و حتی سیاسی است؛ حال آنکه قیاس میان تولیدات کنونی سیما این ادعا را به بی‌راهه می‌برد!
«021» طنز است و در تلاش برای خنداندن اما چینش روابط را نهایتا به شکل ابتر و کمیک‌وار روایت می‌کند؛ گویا اینجا هیچ قید و بندی در کار نیست و خیلی ساده و شوخی‌وار قهر و خاطرخواهی (عشق و عاشقی) را طوری تصویر و ترسیم می‌کند که انگار کلیت جامعه همین شکل‌اند و این سیما را تجربه کرده و شاید هم باید آزمون کنند.
گاه شُل و گاه ضربتی
البته «021» از اساس به سبک و سیاق همیشگی طنزهای فی‌السابق شبکه سه، رویه‌ای به دور از آنچه که جماعت ایرانی در عمل می‌پسندد، ترتیب اثر می‌دهد بی‌آنکه شاهد بازنمایی عینی آن در جامعه باشد. گویا به صرف شوخی و خنده می‌خواهد به هر قیمتی همه‌چیز را جور دیگری نمایش دهد. گاه داعیه نقد به مسائل روز را هم در پیش می‌گیرد که به نظر اینجا نیز ضرب شستی ندارد و به ثمر نمی‌نشیند.
همین رویه را در سریالی چون «خانه امن» دنبال کنید که بی‌پروا و با استفاده از دیالوگ‌های چهره و شخصیت‌های مشابه در عالم واقع، در ساخت استخوان‌قورت‌داده‌اش، چالش‌های امنیتی را صریح به چارچوب قصه می‌گیرد. در این قصه خشک و خشن هم نقد می‌کند و هم شِمایی از خانواده ایرانی و نزدیک به «روز» جامعه را تصویرسازی می‌کند. شاید هم در تلاش است آن را به آنچه که ایرانی می‌طلبد، نزدیک‌تر کند.
همواره گفته می‌شود که «طنز» و «کمدی» بهترین قالب برای نقد و طرح مسائل اجتماعی و حتی سیاسی است؛ حال آنکه قیاس میان تولیدات کنونی سیما این ادعا را به بی‌راهه می‌برد! نه‌تنها چنین ایده‌ای در «021» به ثمر نمی‌نشیند بلکه در دورهمی روابط کاراکترها آنچه بیرون می‌زند، در نهایت دخلی به وضعیت موجود ندارد و حتی شاید ناخواسته آن را به حال فعلی جامعه نیز نسبت می‌دهد.
این مجموعه به شکل عجیب و خودخواسته‌ای تلاش دارد تا به سبک و سیاق پیشینه مهران مدیری نزدیک شود اما در طرح قصه‌ها و نقادی از اساس درجا می‌زند.
داستان‌گویی منهای حرّافی
گرچه قرار نیست هر محصول نمایشی به دنبال خط انتقادی و یا قصه‌های سفت و سخت مثل «خانه امن» بگردد بلکه می‌تواند صرفا در محدوده سریال‌های داستانگوی مخاطب‌پسندتری مثل «از سرنوشت» این شب‌های شبکه دو، خلاصه شود. مجموعه‌ای که از ابتدا نیز بی‌ادعای روشنگری به صرف، مجموعه‌ای محترم، مختصر و مخاطب‌پسند ساخته و روی آنتن می‌کند و مثل سری‌های قبل نیز مورد اقبال قرار می‌گیرد.
سریال‌سازی به بهانه طنز و کمدی نباید سر از تولید و انتشار ایده‌هایی در جامعه دربیاورد که از اساس مفاهیم ذاتی اجتماع ایرانی با آن منافات داشته باشد.
«از سرنوشت» اتفاقا وام‌دار خانواده است و در طراحی کاراکترهای قصه‌اش خصوصا دو شخصیت اصلی و پرورشگاهی ماجرا، از واقعیت امروز بهره می‌گیرد تا جایی که شِمایی از روابط سنتی تا مثلا به‌روز شده را مخاطب به عینه میان آنان می‌بیند. در نتیجه‌گیری نیز درست عمل کرده و نیش و کنایه‌ها را متوجه قسمت چرک اجتماع می‌کند.
بنابراین سریال‌سازی به بهانه طنز و کمدی نباید سر از تولید و انتشار ایده‌هایی در جامعه دربیاورد که از اساس مفاهیم ذاتی اجتماع ایرانی با آن منافات داشته باشد. در این راستا «021» و تولیدات مشابه آن به‌واسطه ضعف در روایت و ساخت متوسط، از این حیث نیز انتظار را برآورده نمی‌کنند. جالب اینکه قرار است به عنوان مجموعه 100 قسمتی سیما هم لقب گیرد!
«خانه امن» و حتی «از سرنوشت» از سر و شکل جذاب‌تر در روایت و نیز استاندارد معقول در فرم برخوردارند که این دو را هم در خدمت مفاهیمی قرار می‌دهند که مبتلابه جامعه است. شاید یکی جدی‌تر و دیگری در لفافه از این سوژه‌ها دم بزند اما در عمل ناشر ایده‌های بی‌مایه نمی‌شوند.
انتهای پیام/4143/پ
انتهای پیام/
