تنها 10 الی 20 درصد از درآمدهای شهری صرف مردم تهران می‌شود/ ناکارآمدی، توزیع منافع و رانت نتیجه مدیریت دوستان حناچی

عابدین سالاری در گفتگو با خبرنگار حوزه شهری گروه اجتماعی خبرگزاری آنا در ارتباط با عملکرد شهرداری تهران که بخشی از آن در قالب نشست خبری اخیر از سوی پیروز حناچی، شهردار تهران مطرح شد، اظهار کرد: برای این‌که بتوان نقد دقیق و عادلانه‌ای در خصوص عملکرد شهردار تهران داشته باشیم باید کمی به عقب‌تر برگشته و به مجموعه‌ای از شعارها، ایده‌ها و تفکراتی که وی در زمان تبلیغات برای تصدی پست شهرداری مطرح کرده بود اشاره کنیم که این موضوع تصویر روشنی را در ارتباط با انتظاری که شهروندان باید از شهردارشان داشته باشند خواهد داشت.

وی با اشاره به این مطلب که یکی از شعارها و ادعاهای روز اول آقای حناچی این بود که نمی‌توان برای تهران معجزه کرد، گفت: دو برداشت در ارتباط با این اظهارنظر مطرح است یکی این‌که وی درک دقیقی نسبت به مشکلات و چالش‌های شهر تهران داشته و تلاش می‌کند با در اختیار داشتن امکانات و ظرفیت‌ها، توان مدیریتی نهادی و ساختاری در راستای رفع مشکلات اقدام کند.

این کارشناس حوزه شهری ادامه داد: وجه دیگر این اظهارنظر می‌تواند این باشد که افکار عمومی سطح انتظارات و مطالبات خودشان را پایین بیاورند که این یعنی شهردار تهران از این سخن به‌عنوان یک سپر دفاعی در برابر انتقادات منتقدان شورا و مردم استفاده کرده است.

سالاری در ادامه به چالش دیگر شهردار تهران که در آن زمان وجود داشت اشاره کرد و گفت: یکی از چالش‌های اصلی شهر تهران ناپایداری در حوزه درآمد و هزینه است که خود می‌تواند تبعات زیادی را در پی داشته باشد. سؤالی که در اینجا از شهردار تهران می‌توان پرسید این است که در حدود ۲۰ ماهی که از حضور ایشان به‌عنوان شهردار تهران می‌گذرد چه اقداماتی در راستای رفع مشکل ناپایداری و چالش در حوزه مالی برداشته شده است.

کاهش سهم درآمدهای ناپایدار شهرداری تهران محقق نشده است

وی با بیان این‌که در سه ماهه اول سال ۹۹ بودجه مصوب شهرداری تهران حدود ۷ هزار و ۳۴۴ میلیارد تومان بوده که از این میزان ۴ هزار و ۱۶۸ میلیارد تومان آن محقق شده است، گفت: این آمار بیانگر آن است که در سه ماهه ابتدای سال معادل ۵۴ درصد بودجه محقق شده است حال اگر این عدد با سال ۹۸ مقایسه شود معیار مناسبی از عملکرد امسال مدیریت شهری در سال جاری به دست خواهد داد به‌طوری که در سال ۹۸ بودجه مصوب حدود ۴ هزار و ۷۰۷ میلیارد تومان برای سه ماهه اول سال در نظر گرفته شده بود که حدود ۴ هزار و ۴۸۸ میلیارد یعنی ۹۵ درصد آن محقق شد.

این کارشناس حوزه اقتصاد شهری افزود: مجموعه این اعداد و ارقام بیانگر آن است که اذعان شهردار تهران مبنی بر ناپایداری درآمدها درست بوده اما مجموعه اقدامات و روندهایی که حاکم بر وضعیت مالی شهرداری بوده معطوف به کم شدن سهم ناپایدار نبوده و آن چیزی هم که در بخش ناپایدار ایجاد شده تغییر جزئی بوده که بر اساس آن مجلس در سهم شهرداری‌ها از عوارض مالیات بر ارزش افزوده داشته و نه تغییرات ساختاری، مالی، هزینه‌ای و درآمدی.

بودجه سال 99 شهرداری با واقعیت فاصله دارد

سالاری در ادامه از سقف بودجه ۳۰ هزار میلیاردی شهرداری تهران در سال ۹۹ را رقمی بدون بررسی علمی و غیر واقعی عنوان کرد و گفت: سقف بودجه شهرداری تهران در سال ۹۹ با واقعیت فاصله داشته که البته این موضوع پیش از حادث شدن کرونا بوده و بروز این بحران قطعاً این فاصله را تشدید خواهد کرد که یکی از مصداق‌های آن را می‌توان در پرداخت حقوق کارکنان شهرداری دانست که برای نخستین بار حقوق تیرماه در مرداد ماه پرداخت شد.

وی در ادامه در خصوص بسته محرک اقتصادی که از سوی شهرداری تهران در اردیبهشت ماه به شورای شهر ارائه شد اشاره کرده و بیان کرد: رویکرد این مصوبه افزایش درآمدهای شهرداری در شرایط بحران کرونا بود که یکی از اجزای آن تغییر ملاک و مبنای دریافت عوارض شهرسازی بود که اصلاح فرمول دریافت عوارض و قیمت بندی منطقه‌ای جزئی از آن بود.

این کارشناس حوزه اقتصاد شهری تصریح کرد: زمانی که بر اساس اصلاحات انجام شده محاسبه صورت گرفت مشخص شد که در بخشی از مناطق تهران بسته به منطقه در بخش‌های اداری و تجاری بین ۲۰۰ تا ۴۰۰ درصد عوارض اضافه شده است که این می‌توانست اثرات قابل توجهی بر قیمت مسکن داشته باشد.

آیا حناچی در پروژه پرهیز از شهرفروشی موفق بود؟

سالاری ادامه داد: با توجه به احتمال اعتراضات مردم و مؤدیان عملاً هیچ فیش عوارضی تا ۲۵ تیر ماه صادر نشد و در واقع شهرداری نسبت به این موضوع در وضعیت بلاتکلیفی قرار داشت تا این‌که در اوایل مرداد ماه این ضرایب کمی تعدیل شده و برخی از فیش‌ها صادر شد.

این کارشناس حوزه شهری در ادامه به یکی از تاکیدات مکرر مدیریت شهری در بحث توقف شهر فروشی در دوره پنجم مدیریت شهری اشاره و اظهار کرد: شهرداری تهران برای ارائه جایگزین برای این دست از درآمدها چند گزینه را معرفی کرد که یکی از آنها موضوع سرمایه‌گذاری خارجی بود که در زمان شهردار اسبق تهران ایشان سفری به کره جنوبی و همین‌طور یکی از کشورهای شرق اروپا داشت که ماحصل این سفرها هیچ بوده و اتفاقی در حوزه سرمایه‌گذاری خارجی رخ نداد.

سالاری گزینه دیگر شهرداری برای تأمین درآمد شهر را مشارکت مردم دانست و گفت: کارنامه شهرداری در چند سال گذشته حاکی از مشارکت ناچیز بخش خصوصی و مشارکت مردمی است که این یعنی اقدام مناسبی در تأمین درآمدهای شهرداری رخ نداده است.

این کارشناس حوزه اقتصاد شهری راه جایگزین دیگر شهرداری برای پرهیز از شهر فروشی را کمک‌های دولتی دانست به عنوان کرد: شهردار تهران در اظهار نظری عنوان کرد که دست به نقدترین چیزی که به ما رسید امکان تعمیر ۵۰۰ دستگاه اتوبوس و همچنین بخش کمی از جرایم راهنمایی رانندگی بوده است.

گران اداره کردن پایتخت ارمغان حناچی برای تهرانی‌ها

وی با اشاره به این مطلب که هیچ کدام از راه‌حل‌های جایگزین به‌منظور جلوگیری از شهر فروشی از سوی مدیریت شهری محقق نشد و تنها راه حل پیش پای آن‌ها گران اداره کردن شهر تهران بود که اتفاقاً در این بخش شهرداری تهران موفق عمل کرد.

سالاری تصریح کرد: افزایش عوارض در بخش‌های مختلف و بهای خدمات در این دوره از مهم‌ترین تحولاتی است که در مدیریت شهری ایجاد شده که بخشی از آن به خاستگاه اجتماعی، سیاسی، طرز فکر و ایدئولوژی مدیریت شهری باز می‌گردد زیرا عمده این افراد به لایه‌های بالایی جامعه تعلق داشته و از لحاظ اقتصادی مشکل خاصی ندارند. این نوع نگاه باعث بروز چنین مواضع سخت‌گیرانه در قبال مردمی است که بخش قابل توجهی از آنها توان پرداخت این هزینه سنگین را در شهر تهران ندارند.

وی اذعان کرد: مشخصات اعضائی را در شورای شهر داریم که بسیار عریان‌تر این موضوع را مطرح کرده و می گویند هر کس می‌خواهد در تهران زندگی کند باید هزینه ماندن در آن را بپردازد.

این کارشناس حوزه شهری تصریح کرد: با توجه به این‌که هزینه‌ها در شهرداری تهران دارای چسبندگی است و هزینه رفت و روب، نگهداری فضای سبز، جمع آوری زباله، پرداخت حقوق و دستمزد فشار عظیمی را بر این ساختار می‌آورد. افزایش هزینه‌ها برای اداره شهر تنها راه حل است؛ اما در این میان هیچ تلاشی از سوی مدیریت شهری برای ایجاد درآمدهای جایگزین و کاهش هزینه‌ها صورت نگرفته است و علاوه بر افزایش هزینه‌ها به منظور رفع نیاز مالی شهرداری بسیاری از فعالیت‌ها در حوزه‌های مختلف همچون عمران توسعه شهر گسترش زیرساخت‌های شهری مترو و اتوبوس بافت‌ فرسوده همه و همه به حالت تعلیق درآمده است که این یعنی مدیریت شهری در این دوره نتوانسته نسخه جایگزینی را به منظور اصلاح ساختار درآمد و هزینه‌های خود ایجاد کند و به نوعی تسلیم شرایطی شده که من آن را تعطیلی شهر تهران می‌دانم.

حناچی در مبارزه با فساد ساختاری شهرداری تهران چه کرد؟

سالاری همچنین به سخن دیگر شهردار تهران در ارتباط با این موضوع که نباید فساد را جار زد، اشاره کرد و گفت: حناچی تاکنون نسبت به این‌که آیا در این ۲۰ ماه فساد در شهرداری بوده یا نه سخنی به میان نیاورده است که این می‌تواند به این معنی باشد که یا فسادی در ساختار عریض و طویل شهرداری وجود ندارد و یا این‌که مدیریت شهری در این حوزه کاری انجام نداده که عدم اصلاح ساختار شهرداری که بارها از سوی شورای شهر بر آن تأکید شده و هیچ اقدام موثری در ارتباط با صورت نگرفته شاهدی بر این مدعا است.

وی یکی دیگر از موضوعات مورد تأکید شهردار تهران را موضوع دوچرخه عنوان کرد که بنابر اذعان حناچی می‌تواند خیلی کم هزینه و پر بازده بوده و به عنوان یک راه حل برای کاهش ترافیک در شهر تهران به کار برده شود، گفت: بعد از حدود دو سال برخلاف ادعای شهردار تهران این مدل از حمل و نقل نتوانست حتی بخش کوچکی از مشکل ترافیکی شهر تهران را حل کند و با وجودی که از همان ابتدای کار کسانی ‌که تجربه کلان در حوزه دوچرخه داشتند عنوان کرده بودند که این روش هزینه هنگفتی را روی دست شهر تهران خواهد گذاشت و به هیچ عنوان نمی تواند مشکل ترافیک و آلودگی را حل کند، شهردار خود بر تصمیمش پافشاری کرد.

سالاری ادامه داد: نمونه مشخص آن اعتبار حدود ۱۵ میلیاردی در سال ۹۸ به‌منظور تکمیل مسیر دوچرخه در خیابان میرداماد بود که نتیجه آن مسیری بسیار باریک است که تنها موتورسیکلت‌ها در آن تردد می‌کنند و اثری از دوچرخه در آن دیده نمی‌شود.

وی افزود: به نظر می‌رسد شهردار تهران در ارتباط با این موضوع تحکم کرده و حتی قصد دارد پل هوایی مخصوص دوچرخه نیز ایجاد کنند. آنچه از بررسی‌ها در ارتباط با توجه به دوچرخه بر می‌آید بیانگر آن است که بر خلاف ادعای آقای حناچی دوچرخه در شهر تهران اگر با این روند ادامه یابد بسیار پرهزینه و کم بازده خواهد بود.

چینش مدیران حناچی براساس «مدل مدیریتی تیمی» است

سالاری همچنین موضوع انتصابات در شهرداری را یکی از مهم‌ترین چالش‌های شهردار تهران دانست و گفت: شهردار تهران در یکی از صحبت‌هایش اعلام کرد که یکی از سخت‌ترین کارهای من انتصابات است زیرا بعضی از مواقع آن‌قدر این کار سخت است که ممکن است مماشات کنم.

این کارشناس حوزه شهری تصریح کرد: بررسی‌ها در این خصوص نشان می‌دهد که در دوره کنونی شهرداری تهران با مدل مدیریتی تحت عنوان «مدل مدیریتی تیمی» اداره می‌شود که در خیلی از کشورهای جهان سومی وجود دارد. در این مدل یک نفر اول در این چرخه و سیکل وجود دارد که در بالاترین جایگاه قرار دارد مثلاً می‌تواند یک عضو شورا، رئیس یک حزب سیاسی یا یک چهره سیاسی معروف باشد که مثلاً در بستن لیستی نقش داشته است یا می‌تواند حتی خود مدیر ارشد شهرداری تهران باشد.

سالاری ادامه داد: در این مدل نفر اول بر اساس محورهایی همچون میزان اعتماد، وابستگی، هم سویی مالی و سایر همبستگی‌ها همچون همبستگی‌های ژن خوب، افراد را چینش می‌کند. من خود شخصاً از یکی از اعضای شورای شهر پرسیدم که شما چینش نیروها را در شهرداری تهران چگونه می‌بینید پاسخ این عضو شورای شهر این بود که من شهرداری تهران را به‌عنوان چینش نیروها یک شرکت سهامی می‌دانم که تبدیل به حوزه‌های نفوذ اعضای شورا، شهردار و دوستان آنها شده است.

وی افزود: در دوره پنجم که سه شهردار بر سر کار آمدند وضعیت چینش نیروها بدین ترتیب بود در دوره شهردار اول سطوح معاونان شهردار تهران عمدتاً دوستان و رفقای سیاسی و کاری خود شهردار بودند و شهرداران مناطق نیز ترکیبی از انتخاب شهردار، احزاب سیاسی و بعضی اعضای پرنفوذ شورای شهر بودند. ترکیب معاونان شهرداری‌های مناطق نیز به مدیران ارشد شهرداری مربوط بود.

وی چینش نیروها در دوره شهردار دوم را اینگونه عنوان کرد: در این دوره چند نفر از اعضای شورا حلقه اصلی و تصمیم‌گیر چینش مدیران شهرداری شدند که اگر به آن حلقه نگاه کنید می‌بینید با تغییر دومین شهردار هم اتفاق خاصی نیفتاده و تنها افراد جابجا شدند مثلاً در نمونه‌ای از این جابجایی‌ها معاون مالی اقتصادی شهردار که در ابتدا یکی از گردانندگان اصلی عزل و نصب‌ها بود کنار می‌رود و یک معاون مالی اقتصادی وصل به این اعضای شورا مجدداً روی کار آمده و سر جای او می‌نشیند. این بدان معناست که حلقه تصمیم‌گیری همچنان بر همان مدار اتفاق می‌افتد و شهرداران مناطق نیز هر کدام سهمیه یک یا دو عضو چند عضو شورا هستند.

این کارشناس حوزه شهری تصریح کرد: در دوره شهردار سوم یعنی آقای حناچی نیز ایشان در ابتدا حلقه دوستان خود را وارد کرد و از آنجایی که در مواردی نتوانست به دلیل مخالفت شورا نتوانست دست به تغییر بزند با آن‌ها مماشات کرد. خروجی چنین سیستمی جز ناکارآمدی و توزیع منافع و رانت نتیجه دیگری به بار نیاورده است است و آن فلسفه‌ای که شهرداری بر اساس آن بنا نهاده شد این است که ۱۴۰ تا 150 قلم عوارض را از مردم گرفته تا ۲۰ الی ۳۰ درصد آن را صرف هزینه خود شهرداری و ۷۰ الی ۸۰ درصد آن را به جامعه بازگرداند می‌بینیم چیزی حدود ۲۰ الی ۱۰ درصد از این درآمدها صرف مردم می‌شود.

انتهای پیام/4105/پ