شناسایی ناشر خوشنام و نویسنده متعهد راه پیدا کردن اثر خوب / باید از شیوع ویروسی که روح و روان کودک و نوجوان را آلوده می‌کند جلوگیری کرد

به گزارش خبرنگار حوزه ادبیات و کتاب گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری آنا، دنیای کودکان و نوجوانان دنیای پر رمز و راز، رنگارنگ و پر از خیال‌ها است؛ دنیایی که با کتاب‌های مناسب می‌تواند در مسیر درست رشد کند. نوشتن و خلق  اثر برای کودکان و نوجوانان به سختی کشف دنیای آن‌هاست؛ با این حال آثار بسیاری در حوزه کودک و نوجوان تولید می‌شود. خبرگزاری آنا در پرونده «کتاب کودک در بوته نقد» در گفتگو با نویسندگان، شاعران و صاحب‌نظران این حوزه به بررسی وضعیت ادبیات کودک و نوجوان می‌پردازد.

نویسنده می‌تواند هم‌زمان در نوشتن آثار بزرگسال و کودک و نوجوان موفق باشد

ابراهیم حسن‌بیگی، نویسنده‌ای که سابقه نوشتن برای بزرگسالان و همچنین کودک و نوجوان را نیز در پرونده هنری خود دارد درباره تفاوت نوشتن هر یک از آنها، گفت: درباره خلق اثر برای بزرگسالان و کودک و نوجوان نسخه خاصی نمی‌توان پیچید و گفت که با این نسخه کسی می‌تواند داستان‌نویس کودک و نوجوان شود یا با نسخه‌ای دیگر داستان‌نویس بزرگسالان می‌شود. نویسندگانی بوده‌اند که فقط برای کودک و نوجوان کار کرده‌اند و نویسندگانی هم فقط توانسته‌اند رمان و داستان برای بزرگسالان بنویسند و نیز بوده‌اند آن بخش از نویسندگانی که هم موفق به نوشتن برای کودک و نوجوان و هم برای رده سنی بزرگسالان شده‌اند. این اتفاق در ادبیات ما هم افتاده است.

وی افزود: نویسندگانی مثل نادر ابراهیمی که رمان قطور «آتش بدون دود» را برای بزرگسالان نوشته است؛ از سوی دیگر برای کودکان هم نوشته و نویسنده موفقی هم بود. الان هم این اتفاق برای خیلی‌ها می‌افتد کمااینکه خود من هم هیچ برنامه‌ای نداشتم که حتماً رمان‌نویس بزرگسال یا کودک‌نویس شوم. این ذوقی است که به هر حال می‌آید و آدم احساس می‌کند که می‌تواند برای کودک و نوجوان هم بنویسد.

کودک درون و شناخت زمانه زیست کودک و نوجوان یاریگر نویسنده

این نویسنده با اشاره به تفاوت ساختار آثار کودک و نوجوان با بزرگسال عنوان کرد: قطعاً منِ نویسنده که در هر دو زمینه کار می‌کنم، از قبل به این می‌اندیشم و به ساختارهایی که باید ادبیات کودک داشته باشد فکر می‌کنم و نسبتاً شناختی که نسبت به این ادبیات داریم. بحث نثر، فهم، درک و موضوعی که برای بچه‌ها قابل فهم باشد و نیز تکراری نباشد.

حسن‌بیگی بیان کرد: نویسنده‌ای مثل من که حدود 50 سال از دوران کودکی و نوجوانی‌اش گذشته و فاصله زیادی از آن گرفته است، شاید برایش سخت باشد که کودکی خودش را در ذهنش داشته باشد و بر اساس آن دست به خلق شخصیت بزند. بنابراین ما باید نسبت به کودکان امروز شناخت داشته باشیم تا داستانی مناسب اینها بنویسیم، نه مناسب دوران کودکی خودمان.

وی در پاسخ به اینکه نویسنده چگونه می‌تواند خودش را به نوجوانی که ذائقه او فرق کرده و تفکرات متفاوتی دارد نزدیک کند؟ ابراز کرد: یک بخش از آنکه شاید خیلی جدی و علمی هم نباشد، بحث کودک درون ما آدم‌ها است. کودک درون علی‌رغم بالا رفتن سن و سال اشخاص، بزرگ نمی‌شود و همیشه کودک خواهد ماند. شاید برخی از نویسندگان بتوانند این کودک درون را تا به امروز در درون خود حفظ کرده باشند.

برنده جایزه ادبی شهید اندرزگو ادامه داد: چیزی که اثبات شده و قابل قبول است اینکه نویسنده باید فرزند زمان خودش باشد. وقتی می‌خواهید فرزند زمان خود باشید، دیگر نمی‌توانید در ذهن خود و در واقعیت به بچه‌های امروز نزدیک شوید و تلاش کنید دنیای آنها را بشناسید. البته بعضی اوقات نویسندگان به لحاظ شغلی که دارند و صنفی که هستند، با کودکان فعالیت داشته و ارتباط مستقیم با آنها در جامعه دارند. گاهی اوقات هم نویسندگان خودشان دارای فرزندان یا نوه‌های کوچک هستند و به هر حال با فضا و دنیای کودکان ارتباط مستمر دارند.

جلوگیری از ورود ویروسی که روح و روان کودک و نوجوان را آلوده می‌کند

حسن‌بیگی با بیان اینکه نویسنده باید مو به موی زمانه خودش را کنکاش کند تا بتواند اثری قابل قبول بنویسد، گفت: نویسنده نه فقط با کودکان و نوجوانان جامعه خود ارتباط دارد و آنها را درک می‌کند، با مسائل اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و حتی سیاسی که در جامعه‌اش است و تغییرات عجیب و غریبی هم می‌کنند؛ همراه است. زمانه عوض می‌شود همان‌طوری که کودکان عوض می‌شوند. همان‌طوری که یک نویسنده زنده است و زندگی می‌کند و همه تغییرات پیرامونی خودش را می‌بیند، قطعاً تغییرات اجتماعی، فرهنگی، تربیتی و آموزشی کودکان را هم می‌بیند. این به معنی زنده بودن و به روز بودن یک نویسنده است و اگر نویسنده‌ای این ویژگی را نداشته باشد، مطمئن باشید نمی‌تواند بنویسد.

وی کمیّت و کیفیت آثار حوزه ادبیات کودک و نوجوان را ناهم‌خوان دانست و تشریح کرد: من اصلاً معتقد به تقویت سیستم نظارتی و ایجاد محدودیت در بحث تولید اثرات نیستم هر چند که تولید این‌گونه اثرها حساسیت دارد و مربیان و پدر و مادرها به تربیت فرزندان خود اهمیت داده و هیچ‌کس دوست ندارد ویروس یا میکروبی که روح و روان کودک را آلوده می‌کند، وارد جامعه شود. در این قضیه هم من معتقدم که باید از روش امروزمان استفاده کنیم و وجود این ویروس‌ها را در جامعه شناسایی کنیم و یاد بگیریم که برای مقابله با آنها ماسک بزنیم. به این معنی که ما پدر و مادرها، مراکز آموزشی، دولت و خود این مؤسسات بایستی در امور فرهنگی نظارت داشته باشند.

دانش تشخیص آثار خوب در خانواده‌ها باید بالا برود

این نویسنده مطرح عنوان کرد: ممکن است نویسنده‌ای اثر نامناسب سن کودک و نوجوان بنویسد یا بدآموزی‌هایی داشته باشد. البته برای کنترل این بدآموزی‌ها، ارشاد نظارت‌هایی دارد اما با این‌حال گاهی شاهد هستیم که نوشته‌ها یا داستان‌هایی منتشر می‌شود که برای جامعه مضر است و تعجب هم می‌کنید که این آثار چطور مجوز گرفته است. حالا این اختلاف دیدگاه‌ها بماند. ما بایستی دانش تشخیص خانواده‌ها را واقعاً بالا ببریم. الان اگر خانواده‌ای می‌خواهد برای مثال پوشاک بخرد، اگر برند یک پوشاک را بشناسد، کیفیت محصول تولیدی فلان کارخانه را بشناسند و این شناخت را در بحث پوشاک داشته باشد، راحت‌تر دست به انتخاب می‌زند. متأسفانه این شناخت و درک را در حوزه انتخاب کتاب شاهد نیستیم.

حسن‌بیگی اضافه کرد: اگر الان خانواده‌ای دست فرزندش را گرفته و به کتابفروشی مراجعه کند واقعاً نمی‌داند برای او باید چه کتابی بخرد. اینجا خود کتابفروشی‌ها شاید بتوانند بهترین راهنما و مشاور باشند، البته اگر از جنس کتابفروش‌های سوءاستفاده‌چی نباشند که بخواهند کتاب‌های خود را به هر قیمتی بفروشند. خود این موضوع بحث جداگانه‌ای است که ما کتابفروشی‌های بسیار باتجربه‌ای داریم که جنس کتاب و نویسنده را می‌شناسند و می‌توانند خانواده‌ها را در این زمینه راهنمایی کنند.

شناسایی ناشر خوشنام و نویسنده متعهد راه پیدا کردن اثر خوب

وی با اشاره به اینکه امروزه با توجه به وجود اینترنت و فضای مجازی نسبت به گذشته که انتخاب کتاب مناسب برای بچه‌ها کار سختی بود، راحت‌تر می‌توان فهمید که چه کتاب‌هایی مناسب بچه‌های ما هستند، افزود: یکی از راه‌های شناخت آثار خوب حوزه کودک و نوجوان شناسایی ناشران خوشنام است. آنها کتاب‌های خوب چاپ می‌کنند و این مسئله یک اطمینانی به خانواده‌ها می‌دهد. دوم شناخت نویسنده است که اگر از نویسنده شناخت داشته باشند و بدانند این نویسنده نسبت به کودکان و نوجوانان متعهد است و هر چیزی را نمی‌نویسد و منتشر نمی‌کند.

این نویسنده کودک و نوجوان ضمن بیان اینکه متأسفانه در تبلیغ و معرفی ادبیات کودک و نوجوان چه در رسانه‌های مجازی و چه رسانه‌های کاغذی‌مان کار شایسته انجام نمی‌شود، خاطرنشان کرد: کتاب‌های خوبی که منتشر می‌شود، آن را نقد و بررسی نکرده و به خانواده‌ها معرفی نمی‌شوند تا خانواده‌ها از طریق رسانه‌ها متوجه شوند که اتفاق خوبی افتاده در صورتی که این موضوع می‌توانست کمک بزرگی در این بحث انجام دهد. البته صدا و سیما هم می‌تواند نقش مؤثری در معرفی کتاب خوب داشته باشد که متأسفانه این نقش را ندارد. الان می‌بینیم که همه نوع کالا در تلویزیون معرفی، تبلیغ و اطلاع‌رسانی می‌شود اما در حوزه کتاب، اطلاعاتی به خانواده‌ها نمی‌دهیم.

انتهای پیام/4028/