برنامه‌های سی و چهارمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر آغاز شد

به گزارش گروه فرهنگی آنا و به نقل از ستاد خبری روابط عمومی سی و چهارمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر، اولین کارگاه آموزشی جشنواره با عنوان نقاشی و ایده‌هایی برای اجرای تئاتر، صبح روز دوشنبه بیست و پنجم آذرماه به مدت چهار ساعت توسط جواد علی محمدی اردکانی در پژوهشگاه فرهنگ و هنر و معماری جهاد دانشگاهی تهران و با استقبال اهالی رسانه، هنرمندان و جمعی از پژوهشگران برگزار شد.

همچنین از ساعت 16 عصر همین روز آیین آغازین برنامه نمایشنامه‌خوانی نمایشنامه‌های برگزیده جشنواره با حضور جمعی از هنرمندان، اهالی رسانه، منتقدان، دانشجویان، تنی چند از مدیران ستاد جشنواره و مدیران مرکز هنرهای نمایشی و با همراهی فرهاد آییش به عنوان میهمان ویژه این آیین در تالار مشاهیر مجموعه تئاتر شهر تهران برگزار و پس از آن دو نمایشنامه آفتاب کاران و سایر کشاورزان منطقه شرق میانه نوشته پویا پیر حسینلو و ناتمام نوشته بهزاد آقا جمالی برای حاضران خوانده و پس از پایان هر خوانش، نشست نقد و بررسی آثار یاد شده با حضور رفیق نصرتی (نویسنده، پژوهشگر و مدرس دانشگاه) و نویسندگان این آثار برگزار شد.

مشروح گزارش‌های برنامه های یاد شده در اخبار بعدی اعلام می‌شود.

ضرورت رابطه تعاملی تئاتر با هنرهای تجسمی، نقاشی و گرافیک

نخستین کارگاه آموزشی نقاشی و ایده‌هایی برای اجرای تئاتر از مجموعه کارگاه‌های آموزشی سی و چهارمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر، صبح روز دوشنبه بیست و پنجم آبان ماه جاری در پژوهشکده فرهنگ و هنر و معماری جهاد دانشگاهی با حضور جواد علیمحمدی اردکانی برگزار شد.

علی محمدی مدیر سابق گروه نقاشی دانشگاه علم و فرهنگ، که در این کارگاه چهار ساعته به عنوان سخنران حضور داشت با تاکید بر ضرورت تعـــامل گسترده‌تر میان دو هنر تئاتر و نقاشی به تبیین چگونگی جست‌وجوی ظرفیت‌های موجود برای تولید ایده‌های اجرایی از دریچه زیبایی‌شناسی و خصوصیات فنی و تکنینی هنر نقاشی پرداخت.

وی با تقدیر از حرکت نوآورانه جشنواره تئاتر فجر در برگزاری چنین کارگاه‌های اظهار امیدواری کرد برپایی این کارگاه بتواند زمینه‌های مساعد و مناسبی برای برگزاری کارگاه‌های آموزشی مشابه در زمینه رابطه تعاملی هنر تئاتر با هنرهای تجسمی و گرافیک فراهم سازد.

وی با تاکید بر وجود زمینه‌های مناسبی که در دانشکده‌های مختلف سینما و تئاتر برای خلق دستاوردهای هنری توسط دانشجویان وجود دارد و متاسفانه جای خالی چنین کارگاه‌هایی در این فضاها بیش از هر زمان دیگری محسوس است خاطر نشان ساخت: «معتقدم چنانچه رابطه تعاملی هنر تئاتر با سایر هنرها از جمله نقاشی تجسمی، گرافیک و هنرهای مشابه به شکل مطلوب صورت گرفته و جنبه اجرایی پیدا کند آنگاه ضرورت وجود کارگردانی اجزای اجرایی صحنه همچون کارگردانی نور، طراحی صحنه و موارد مشابه بسیار به چشم خواهد آمد.

این استاد دانشگاه همچنین یادآور شد: «در تئاتر امروز لازم است تا علاوه بر کارگردانان نمایش‌ها، طراحان صحنه، نور، لباس، چهره‌پردازی و حتی موسیقی نیز خود خواستار برپایی کارگاه‌های آموزشی تعاملی رابطه هنر تئاتر با سایر هنرها برای تاثیرگذاری هرچه بیشتر آثار خود نزد مخاطب شوند.»

بر اساس این گزارش علیمحمدی در ادامه این کارگاه ضمن به نمایش گذاشتن آثار نقاشی از بزرگان این رشته هنری از سده سیزده و چهارده میلادی تاکنون، عناصر و اجزای موجود در این نقاشی که به صورت نمادها و نشانه‌های مختلف استعاره‌ای از طریق ترکیب نوری، رنگ و سایر بخش‌های موجود در یک اثر نقاشی بروز و ظهور می‌پردازند مورد تجزیه و تحلیل قرار داد. نمایش آثاری از جوتو دی بوندونه نقاش، دیوارنگار و معمار سده چهاردهم ایتالیا که سبک نقاشی گوتیک و بیزانسی وی نقطه آغازین توسعه هنر غرب به شمار می‌رود، دیه‌گو ولاسکز نقاش اسپانیایی که به خاطر نقاشی‌هایی که از صحنه‌های مهم تاریخی اروپای قرن شانزدهم میلادی تصویر کرده است شهرت فراوانی دارد، نیکولا پوسن، نقاش فرانسوی سبک کلاسیک که وضوح، منطق و خطوط کشیده شده در اطراف رنگ‌ها در نقاشی‌های وی، تاثیرات بسیاری بر آثار نقاش‌های بعد از خود گذاشت و کارهای او به عنوان آثار تاثیرگذار بر سبک باروک درقرن ۱۷ شناخته می‌شوند و تشریح چهار عنصر مهم موضوع، مفهوم، ساختار و سبک تشخیص فرد از دیدگاه پوسن، از جمله بخش‌های تصویری این کارگاه آموزشی بود.

همچنین اشاره، تعریف و تحلیل نقاشی باروک که از غنی‌ترین و کامل‌ترین پدیده‌های قرن هفدهم است دیگر بخش سخنان جواد علیمحمدی اردکانی در کارگاه آموزشی نقاشی و ایده‌هایی برای اجرای تئاتر بود. این پزوهشگر و مدرس دانشگاه در تشریح این سبک با ارائه تصاویری از نقاشی‌ها و نقاشان پیرو سبک باروک گفت: «در نقاشی باروک خطوط پیرامون اشیا حذف می‌شود و از خطوط محو به جای آن استفاده می‌شود. آرایش و ترکیب‌بندی عناصر درونی نقاشی‌های این دوره از تنوع برخوردار است. نقاشی اوج باروک به جای پرداختن به جزئیات اثر به کلیات می‌پردازد. یکی از عناصر اساسی در همه نقاشی‌های باروک نور است و جای پای نقاشان باروک را می‌توان در کشورهای ایتالیا، اسپانیا، هلند و فرانسه دید.

علیمحمدی همچنین به تاثیر گذاری این سبک در ارکان جامعه به ویژه در حوزه کلیسا اشاره کرد و گفت: «بک باروک در واقع به سبب نیازهای کلیسا که کیفیت‌های هیجان‌انگیز و نمایشی هنر را برای جذاب‌تر ساختن آداب نیایش به کار می‌گرفت، متولد شد ضمن اینکه طبقهٔ متوسط نیز بر رشد و گسترش سبک باروک تأثیر گذاشت.»

علیمحمدی اردکانی در بخش پایانی کارگاه تصریح کرد: «سبک‌ها و نقاشی‌های یاد شده بر آثار نمایشی در کشورهای اروپای تاثیر بسیار مثبت و شگرفی را بر جای گذاشتند و بسیاری از این آثار دستمایه خلق نمایشنامه‌ها و تئاترهای متعدد و متنوعی در سراسر اروپا شد.

وی تاکید کرد: «وجود عناصر و نمادها و نشانه‌های مشترک میان هنر نقاشی و هنر تئاتر سبب می‌شود تا این دو هنر هر یک منبع الهام آفرینش یک اثر هنری برای دیگری باشد. نکته‌ای که متاسفانه در تئاتر امروز ایران مورد غفلت قرار گرفته است.»

وی اظهار داشت: «امیدوارم برپایی اینگونه کارگاه‌ها در آینده به صورت گسترده و مستمر بتواند گام مهمی و تاثیرگذاری برای پیشبرد تئاتر کشورمان باشد.»

در خاتمه این کارگاه سعید اسدی دبیر سی و چهارمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر در سخنان کوتاهی با قدردانی از حضور علیمحمدی اردکانی در اولین کارگاه آموزشی جشنواره و همچنین اظهار دلگرمی از مشارکت فعالانه دانشجویان و علاقه‌مندان شرکت‌کننده در این کارگاه گفت: «اینک در دورانی قرار گرفته‌ایم که می‌بایست با بهره‌گیری از تجارب هنرمندان تئاتر و برپایی کارگاه‌های اینچنینی که بر نقش مثبت و تعاملی هنر تئاتر با سایر هنرها تاکید می‌کنند آثاری را برای جلب و جذب بهتر و گسترده‌تر انبوه تماشاچیان و مخاطبان تئاتر از هر قشر و گروهی با هدف تاثیرگذاری افزون‌تر هنر والای تئاتر خلق کنیم.»

دیگر کارگاه های آموزشی سی و چهارمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر در هفته‌های آینده برگزار خواهد شد و جزییات آن به زودی اطلاع‌رسانی می‌شود.

فرهاد آییش: کارگردانانی که نوآوری های خوبی در تئاتر دارند، چرا از نوشته‌های نویسندگان مستعد استفاده نمی کنند؟

فرهاد آئیش کارگردان و بازیگر تئاتر نیز با تقدیر از برگزاری بخش نمایشنامه‌نویسی سی و چهارمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر گفت: «مهم‌ترین سئوالی که می‌توانم مطرح کنم این است که چرا وقتی کارگردانان ما نوآوری‌های مختلفی در عرصه تئاتر دارند، از نوشته‌های نویسندگان مستعد آثار استفاده نمی‌کنند؟ این مقوله بسیار مهمی است که ما در طول تاریخ هنر بشر نیز بارها و بارها شاهد آن بوده‌ایم که بسیاری از این آثار مورد استفاده قرار نگرفته و نزد خالقانش باقی مانده و پوسیده و نابود شده است.»

آیین آغازین برنامه نمایشنامه‌خوانی آثار برگزیده مسابقه نمایشنامه‌نویسی سی و چهارمین جشنواره بین‌المللی عصر روز دوشنبه در تالار مشاهیر مجموعه تئاتر شهر با استقبال چشمگیر هنرمندان، منتقدان، اهالی رسانه و چند تن از مدیران مرکز هنرهای نمایشی و ستاد جشنواره تئاتر فجر برگزار شد.

در ابتدای این مراسم، بهزاد صدیقی مدیر بخش مسابقه نمایشنامه‌نویسی جشنواره سی و چهارم تئاتر فجر با ابراز خرسندی از استقبال بسیار چشمگیر نمایشنامه‌نویسان سراسر کشور از این بخش گفت: «آنچه در این دوره به عنوان نمایشنامه‌های برگزیده انتخاب شد، حاصل تلاش نویسندگان شرکت‌کننده و گروه داوری این بخش متشکل از محمد چرمشیر، کامران سپهران و کوروش نریمانی است که ۳۰۴ اثر ارسال شده به دبیرخانه جشنواره را در مدت زمان دو ماه و هریک به صورت مجزا مورد مطالعه قرار دادند و در نهایت، ده نمایشنامه برای حضور در مرحله نهایی بخش مسابقه نمایشنامه‌نویسی جشنواره تئاتر فجر به اتفاق آرا از سوی گروه داوری انتخاب شد.»

وی افزود: «پیشنهاد ما به مدیرکل محترم مرکز هنرهای نمایشی این است تا علاوه بر اینکه این آثار تبدیل به یک کتاب می‌شود، شرایطی برایشان فراهم شود که در طول سال و یا جشنواره تئاتر فجر سال آینده شاهد تولید و آجرای عمومی آنها باشیم و از این ظرفیت مناسب که در سی و چهارمین جشنواره تئاتر فجر به وجود آمده چشم پوشی نکنیم.»

وی اظهار امیدواری کرد: «شرایط بودجه تئاتر کشور به گونه‌ای مطلوب محقق شود تا زمینه مناسب تولید آثار تئاتری از این نمایشنامه‌ها بوجود آید.»

مدیر بخش مسابقه نمایشنامه‌نویسی سی و چهارمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر خاطرنشان ساخت: «تئاتر کشور در حوزه نمایشنامه‌نویسی دارای ظرفیت بسیار زیادی است و همین حجم استقبال متقاضیان شرکت در بخش نمایشنامه‌نویسی جشنواره سی و چهارم نشان از این ظرفیت بالا و موجود دارد که نباید مورد غفلت قرار گیرد.»

وی گفت: «امیدوارم به زودی شرایطی ارتباطات بین‌المللی با نمایشنامه‌نویسان مطرح سراسر جهان و همچنین برگزاری دوره‌ها و کارگاه‌های پیشرفته نمایشنامه‌نویسی به ویژه برای جوانان و نسل جدید نمایشنامه‌نویسان تئاتر کشور فراهم شود تا بتوانیم شکوفایی گسترده‌تری را در زمینه خلق آثار با کیفیت و دارای استانداردهای بین‌المللی به تماشا بنشینیم.»

بهزاد صدیقی افزود: «ظرفیت کنونی نمایشنامه‌نویسی در عرصه تئاتر کشورمان دلگرم‌کننده است، اما تعداد زیادی از نویسندگان نیز در رخدادهای این چنینی شرکت نمی‌کنند و به دلیل اینکه شرایط اجرای عمومی و یا حتی چاپ آثارشان را فراهم نمی‌بینند، به گونه‌ای به انزوا رفته‌اند و طبیعتا آثارشان نیز به چشم نمی‌آید.»

وی در خاتمه گفت: «امیدوارم برگزاری چنین رویدادی که در آن از محدود تهیه‌کنندگان حرفه‌ای تئاتر کشور و همچنین کارگردانان و منتقدان محترم تئاتر نیز برای شرکت در آن دعوت کرده‌ایم، بتواند زمینه‌ساز مناسبی برای ورود نویسندگان تعداد بسیار زیادی از این آثار به سطح تولید حرفه‌ای تئاتر کشور باشد.»

در ادامه این آیین، فرهاد آییش نویسنده، بازیگر و کارگردان تئاتر ایران به عنوان میهمان ویژه مراسم در سخنانی با قدردانی از برگزار کنندگان سی و چهارمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر در برپایی بخش مسابقه نمایشنامه‌نویسی و خوانش این آثار که همراه با نقد و بررسی صورت می‌گیرد، آن را حرکتی مثبت و امیدوار کننده ارزیابی کرد و گفت: «متاسفانه در حوزه نمایشنامه‌نویسی هم مثل برخی هنرهای دیگر رویکردی وجود دارد که خیلی‌ها با زحمت و تلاش فراوان نمایشنامه‌ای را می‌نویسند و یک اثر هنری را خلق می‌کنند و لی به دلایل گوناگونی ان اثر دیده نمی‌شود.»

وی گفت: «به هر صورت بسیار خوشحالم که چنین قدمی در عرصه نمایشنامه‌نویسی برداشته شده و امیدوارم درجریان خوانش و نشست‌های نقد و بررسی این آثار فضایی فراهم شود تا بسیاری از کارگردانان حرفه‌ای از نزدیک با متون تولیدی آشنا شوند و بر اساس سلایق خود، آنها را انتخاب کنند.»

این کارگردان با سابقه تئاتر کشور تصریح کرد: «سال گذشته برای اجرای عمومی یکی از آثارم، متنی از شکسپیر را انتخاب کردم، چه بسا شاید کسانی بودند و هستندکه می‌توانستند بر اساس سلایق من متنی را بنویسند و آن را به من به عنوان کارگردان معرفی کنند که متاسفانه چنین شرایطی تاکنون وجود نداشته و از همین رو به نظر می‌رسد جریان و حرکتی مانند همین برنامه‌ای که جشنواره تئاتر فجر برای نمایشنامه‌نویسی تدارک دیده لازم و ضروری است چرا که می‌تواند نویسندگان جوانان و استعدادهای نمایشنامه‌نویسی را به کارگردانان و تهیه‌کنندگان تئاتر معرفی کند.»

فرهاد آییش در ادامه سخنانش گفت: «بیست سال پیش را به یاد می‌آورم که تئاتر ایران فقط محدود به تئاتر شهر و دو تالار اصلی و چهارسو بود. در آن زمان تماشاچی‌های اندکی به تماشای تئاترها می‌نشستند اما در چند سال اخیر چه در بخش دولتی و چه در بخش خصوصی خوشبختانه دارای تماشاخانه هایی شده‌ایم که همگی دارای مخاطبانی خوب و آثاری قابل توجه هستند که همین موضوع از آغاز جنبشی جدید در تئاتر ما خبر می‌دهد.»

وی افزود: «من از همان قدیم به این مساله حرکت رو به رشد تئاتر ایران خوشبین بودم و حتی هم‌اکنون جوانانی را می‌شناسم که آثارشان می‌تواند کاملا با کارهای مدرن کشورهای غربی مقایسه شود. ما باید این موضوع را جدی بگیریم که جنبش جدیدی در تئاتر ایران اتفاق افتاده است که می‌تواند تئاتر ما را به همان شیوه سینمایمان در دنیا مطرح کند.»

فرهاد آییش در خاتمه گفت: «تئاتر ایران در بخش کمی و کیفی به شکل یک حرکت تصاعدی ارتقا پیدا کرده است. پس از خانواده تئاتر می‌خواهم تا کوچک بودن را فراموش کند. در تئاتر ما همه فکر می‌کنند بهتر از بقیه‌اند و بقیه بدترین هستند؛ ما باید بتوانیم با حفظ سلیقه خود تمام تئاترها را دوست داشته باشیم. شما ممکن است خیلی از چیزها را دوست نداشته باشید اما از شما می‌خواهم تا در برابر این دوست نداشتن‌ها جبهه نگیرید. تئاتر ایران درمسیر یک جنبش شکوفایی قرار گرفته که باید آن را پاس داشت.»

سعید اسدی دبیر جشنواره نیز با قدردانی از حضور شرکت کنندگان در این برنامه در سخنانی کوتاه گفت: «ما در این بخش از تهیه‌کنندگان حرفه‌ای تئاتر و همچنین دوستان کارگردان دعوت کردیم تا در جلسات نمایشنامه‌خوانی جشنواره حضور داشته باشند، چرا که اعتقاد داریم وجود چنین فضاهایی می‌تواند بخشی از تولید حرفه‌‌ای ما باشد. به هر حال به سهم خود از همه کسانی که در این بخش شرکت کردند، قدردانی می‌کنم و با ابراز تاسف از همه دوستانی که به هر نحوی آثارشان در این بخش راه پیدا نکرد و نتوانستیم در بخش نهایی خدمتگزارشان باشیم، به آنها صمیمانه درود می‌فرستیم.»

بر پایه این گزارش پس از آیین آغازین، دو نمایشنامه آفتاب کاران و سایر کشاورزان منطقه شرق میانه نوشته پویا پیر حسینلو و ناتمام نوشته بهزاد آقا جمالی با حضور گروهشان خوانده شد و رفیق نصرتی (نویسنده، پژوهشگر و مدرس دانشگاه) آثار یاد شده را در نشستی با حضور نویسندگان این آثار نقد و تحلیل کرد.

برنامه نمایشنامه‌خوانی آثار برگزیده مسابقه نمایشنامه‌نویسی سی و چهارمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر تا روز جمعه 29 آبان ماه امسال همه روزه در دو اجرای 16 و 30/18 در تالار مشاهیر مجموعه تئاتر شهر تهران برگزار می‌شود.