دانشگاه آزاد اسلامی پیشقدم در حذف وام‌های ربوی و خارج از عقود اسلامی/ لزوم نقش‌آفرینی دانشگاه‌ها در ارتقای جایگاه نظام مالی اسلامی

به گزارش خبرنگار حوزه دانشگاه و سیاست گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، دانشگاه آزاد اسلامی به‌تازگی اقدام به انقلاب مالی در مجموعه خود کرده و حذف سود وام‌های خارج از عقود اسلامی کارکنان و اعضای هیئت علمی دانشگاه را در دستور کار قرار داده است که بخشنامه آن تصویب و ابلاغ شد.

بر اساس بند یک بخشنامه حذف سود وام‌های خارج از عقود اسلامی کارکنان و اعضای هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی، تمامی تسهیلات اعطایی از محل منابع داخلی دانشگاه، از ابتدای خردادماه سال ۱۳۹۹ در قالب قرض‌الحسنه بوده و کارمزد تمامی آن‌ها صرفاً بر اساس نحوه محاسبه کارمزد وام صندوق پس‌انداز دانشگاه، مندرج در بخشنامه شماره ۵۶/۴۰۲۹۹۱ مورخ ۱۳۹۱/۱۱/۱۸ محاسبه و دریافت می‌شود و مابقی شرایط تابع مقررات مندرج در بخشنامه و دستورالعمل‌های قبلی است.

همچنین بر اساس تبصره این بخشنامه، مانده بدهی وام‌های تسویه نشده، پس از کسر مانده سود در تاریخ ۱۳۹۹/۳/۱ باید به عنوان تسهیلات جدید تلقی و کارمزد آن بر اساس کارمزد مندرج در بند یک محاسبه و به مانده اصل تسهیلات اضافه و طبق مانده تعداد اقساط قبل از تاریخ ۱۳۹۹/۳/۱ مجدداً تقسیط و از دریافت کنندگان تسهیلات دریافت و اعمال حساب شود.

در همین راستا با شهرام علم، معاون دانشجویی و فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی واحد یادگار امام خمینی(ره) شهرری به گفتگو نشسته‌ایم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید.

بیشتر بخوانید:

حرکت انقلابی دانشگاه آزاد اسلامی برای حذف سود وام‌های خارج از عقود اسلامی/ بانکداری بدون ربا چیست؟

آنا: با توجه به اینکه دانشگاه آزاد اسلامی در اقدامی بی‌سابقه تصمیم‌ به حذف سود غیرشرعی وام‌های پرداختی به کارکنان و اعضای هیئت علمی کرده است، این کار را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

علم: خداوند در سوره بقره فرموده‌اند: «...یا ایهَا الَّذینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللّهَ وَ ذَرُوْا ما بَقِی مِنَ الرِّبا انْ کنْتُمْ مُؤمِنِینَ...» ای کسانی که ایمان آورده‌اید! از [مخالفت فرمان] خدا بپرهیزید و آنچه از [مطالبات] ربا باقی مانده است، رها کنید اگر ایمان دارید؛ مهم‌ترین مستند تحریم ربا در شریعت اسلام در آیات ۲۷۵ تا ۲۸۱ سوره بقره آمده است. مسئله ربا مورد نهی شدید خداوند قرار گرفته به صورتی که رباخوار را مانند کسی که به جنگ خدا و پیامبر (ص) رفته،‌ معرفی می‌کند.

تحریم ربا و شدتی که درباره آن در متون دینی آمده، مستند به حکمت‌ها و دلایلی شده است. در متون اسلامی ظالمانه بودن ربا، نابودی کارهای نیک مانند قرض، تباهی اموال و ثروت‌ها، از بین رفتن فعالیت‌های اقتصادی سالم، تضعیف عواطف انسانی، محرومیت از تجارت صحیح، ترویج فرهنگ سودمحوری و ایجاد اختلاف طبقاتی، از جمله حکمت‌های تحریم ربا معرفی شده است.

از آنجایی که پس از انقلاب اسلامی همواره یکی از دغدغه‌های مهم مراجع عظام و دلسوزان جامعه حذف ربا از زندگی مردم به وسیله اصلاح سیستم بانکی و امور مالی سازمان‌های‌ دولتی و غیردولتی بوده است و با توجه به اینکه این مسئله با لقمه و نان مردم سر و کار دارد، بی‌تردید دانشگاه آزاد اسلامی با تصمیم شجاعانه حذف وام‌های ربوی و خارج از عقود اسلامی به کارکنان و اعضای هیئت علمی، در حذف ربا و برکات فردی و اجتماعی آن در جامعه پیشگام شده است.

در واقع این مصوبه که از ابتدای خردادماه سال جاری ابلاغ شده است، باید تمامی وام‌های پرداختی به کارکنان و اعضای هیئت علمی دانشگاه که از محل منابع داخلی دانشگاه پرداخت می‌شود، در قالب قرض‌الحسنه و یا عقود اسلامی ارائه شود که اهتمام به اسلامی شدن عملی و واقعی در این دانشگاه تلقی می‌شود.

آنا: ربا در فقه اسلامی چگونه تعریف می‌شود؟

علم: در فقه اسلامی ربا از گناهان کبیره و به معنای معامله دو کالای همجنس با زیادی در یک طرف، قرض دادن به شرط زیادی، یا سود ظالمانه در معامله یا تجارت است. به طور کلی دو نوع ربا به نام ربای معاملی و ربای قرضی وجود دارد. در ربای معاملی شخص (حقیقی یا حقوقی) به شخص دیگر کالایی می‌دهد و در مقابل مقدار بیشتری از همان کالا را از وی می‌گیرد.

اما ربای قرضی به این صورت است که فرد برای تأمین نیاز مالی جهت امور مصرفی یا سرمایه‌گذاری، تقاضای قرض می‌کند و در ضمن عقد قرض، متعهد می‌شود آنچه را می‌گیرد، همراه با زیادی برگرداند. به نظر می‌رسد پیش از این مصوبه مهم، برخی از وام‌هایی که در دانشگاه آزاد اسلامی با سودهای نامتعارف به‌عنوان تسهیلات مالی به کارکنان و اعضای هیئت علمی اعطا می‌شد مشمول ربای قرضی بوده است.

آنا: تصمیم دانشگاه آزاد اسلامی برای حذف سود وام‌های خارج از عقود اسلامی کارکنان و اعضای هیئت علمی دانشگاه چه آثار و برکاتی دارد؟

علم: با این تصمیم جهادی و عاقلانه ریاست عالی و هیئت رئیسه دانشگاه آزاد اسلامی، آثار  و پیامدهای سوء فردی و اجتماعی ربای قرضی از بین خواهد رفت و شرایط برای بهره‌گیری از برکات قرض‌الحسنه که یکی از اصول مهم امور مالی اسلامی است، در آینده  فراهم خواهد شد.

لزوم نقش‌آفرینی دانشگاه‌ها در ارتقای جایگاه نظام مالی اسلامی

آنا: دانشگاه‌ها برای ارتقای علمی دانش مالی اسلامی چه وظیفه‌ای دارند؟

علم: دانشگاه آزاد اسلامی و سایر دانشگاه‌های کشور وظیفه دارند به منظور گسترش و ارتقای علمی دانش مالی اسلامی توسعه کیفی نیروهای متخصص و بهبود بخشیدن به امور آموزشی و پژوهشی در زمینه مالی اسلامی با برگزاری کرسی‌های آزاداندیشی و نظریه‌پردازی در قالب نشست‌های تخصصی ماهانه، برگزاری همایش‌های مالی اسلامی به‌صورت سالانه، برگزاری دوره‌های آموزشی و اجرای پروژه‌های تحقیقاتی، جایگاه نظام مالی اسلامی را در عرصه ملی و بین‌المللی ارتقا دهند.

انتهای پیام/4118/