«اجاره‌نشین‌ها»؛ هجو طمع و مرثیه ناچاری در زندگی شهری دهه 60

به‌‌‌گزارش خبرنگار حوزه سینمایی گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری آنا، در سال‌های نه‌چندان دور، سینماگران و سینماداران معمولاً از ایام ماه مبارک رمضان به عنوان روزهای خلوتی سینماها و بی‌رونقی گیشه یاد می‌کردند.

اما این موضوع در چند سال گذشته و با افتتاح پردیس‌های سینمایی در شهرهای بزرگ و البته طرح اکران افطار تا سحر که چند سال به تناوب اجرایی شد، تغییر کرد. به این ترتیب، شاهد بودیم که برخی فیلم‌ها در ماه مبارک رمضان هم فروش بسیار خوبی را تجربه کردند. سینما رفتن آن هم به‌صورت خانوادگی در شب‌های ماه رمضان یکی از تجربه‌های لذت‌بخشی است که در سال‌های اخیر طرفداران زیادی پیدا کرده است.

اما امسال این فضا نیز همچون سایر فعالیت‌های هنری با توجه به شیوع ویروس کرونا تعطیل شده است. به این ترتیب علاقه‌مندان به سینما به نوعی با یک خلا فرهنگی مواجه شده‌اند. با این حال گسترش بستر‌های ویدئویی پخش فیلم VOD و البته شبکه نمایش خانگی تا اندازه‌ای این کمبود را جبران کرده است.

در سلسله‌‌گزارش‌های «آپاراتچی» به معرفی فیلم‌های جذابی می‌پردازیم که می‌تواند در این شب‌ها اوقات فراغت خانواده‌ها را پرکند. این فیلم‌ها لزوماً آثار جدیدی نیستند و ممکن است به دهه شصت یا هفتاد نیز مربوط باشند. ضمن این که از حیث کیفیت هنری نیز تنوع فراوانی دارند. می‌توان گفت «جذابیت» عنصر اصلی آنها است که لحظات خوشی را برای تماشاگران رقم می‌زند. فیلم‌هایی که در شبکه نمایش خانگی یا بسترهای مختلف پخش اینترنتی به‌راحتی در دسترس قرار دارد.

اجاره‌نشین‌ها آینه‌ای از جامعه شهری دهه 60

نویسنده و کارگردان: داریوش مهرجویی

بازیگران: عزت‌الله انتظامی، اکبر عبدی، حمیده خیرآبادی، ایرج راد، سیاوش طهمورث، حسین سرشار، منوچهر حامدی، فردوس کاویانی

سال نمایش: ۱۳۶۶

خلاصه داستان: یک آپارتمان در حاشیه تهران که مالکش درگذشته بدون  وارث مانده است. اداره امور آپارتمان و مستأجرها به عهده عباس آقا (عزت‌الله انتظامی) مباشر مالک فقید است که خود نیز ساکن همین ساختمان است. او قصد دارد با همکاری یک مشاور املاک محلی ملک را تصاحب کند. آپارتمان فرسوده و نیازمند تعمیرات اساسی است ولی عباس آقا نه خود وظیفه تعمیرات را به عهده می‌گیرد و نه به دیگر ساکنان اجازه انجام این کار را می‌دهد... .

یکی از آثار ماندگار سینمای ایران که همواره در فهرست فیلم‌های برگزیده منتقدان، نشریات سینمایی و علاقه‌مندان به سینما جایگاه ویژه‌ای دارد.

در سال‌هایی که سینمای ایران به اقتضای شرایط جنگ و سال‌های ابتدایی پس از انقلاب بیشتر در اختیار فیلم‌های جنگی، حماسی و یا معناگرا بود، داریوش مهرجویی با ساختن فیلمی که درون‌مایه‌های فلسفی و اجتماعی را بارگه‌های از طنز در یک فضای مفرح ارائه می‌کرد توانست سینمای ایران را وارد مسیر تازه‌ای کند.

 یکی از ویژگی‌های این فیلم درکنار فیلمنامه پر فراز و نشیب و جذاب، بازی‌های به یادماندنی بازیگرانی همچون  عزت الله انتظامی، حمیده خیرآبادی، اکبر عبدی، سیاوش طهمورث و رضا ریگری است. بازی‌هایی که در کارنامه کاری این هنرمندان از نقاط عطف به حساب می‌آید.

ایرج راد، یکی از بازیگران فیلم در گفتگو با یکی از رسانه‌ها داشته درباره شرایط فیلمبرداری اجاره‌نشین‌ها گفته است: در آن سال‌ها فیلمبرداری اجاره نشین‌ها نسبت به ساخت دیگر فیلم‌ها بیشتر طول کشید. برای این فیلم سینمایی بیش از ۳ ماه مشغول به کار بودیم. تمام لحظات فیلمبرداری این فیلم سینمایی برای عوامل فیلم خاطره بود. از ساختمانی که در آن کار می‌کردیم تا سکانس‌هایی که مجبور بودیم خودمان به جای بدلکار بازی کنیم.

او در ادامه اظهار می‌کند: برای فیلمبرداری اجاره نشین‌ها از دو ساختمان استفاده می‌کردیم، بخش درونی ساختمان در خیابان پیامبر بود که در آن زمان تنها یک بیابان بود، به گونه‌ای که عزت الله انتظامی می‌گفت اگر یک شب فیلمبرداری طول بکشد، ممکن است گرگ‌ها ما را تکه پاره کنند. ساختمان بیرونی و نمای ظاهری ساختمان اجاره‌نشین‌ها نیز روبروی نیروگاه برق آلستوم بود که تمام اطراف این نیروگاه نیز بیابان بود.

راد می‌افزاید: یکی از نکات مثبت و خاطره‌انگیز در فیلم این بود که یک سری از مسائل و مشکلاتی که کاراکترهای اجاره نشین ها با آن درگیر بودند، شکل واقعی داشت. به عنوان مثال در سکانسی که قرار بود کتابخانه روی سر من خراب شود، این اتفاق به‌طور واقعی و با کتابخانه‌ای از جنس نئوپان سنگین رخ داد. به طوری که در اولین برداشت خراب شدن کتابخانه روی سر من، یک چوب سنگین روی سرم افتاد و من برای چند دقیقه سر صحنه فیلمبرداری بیهوش بودم، عوامل فیلم برای گرفتن این سکانس، مجبور شدند تا چوب‌ها را نگه دارند تا دیگر صدمه ای به من وارد نشود.

سکانس دیگری که بدون استفاده از بدلکار بازیگران در آن حضور داشتند، جاری شدن آب در راه پله‌های ساختمان بود. برای گرفتن این سکانس منبع آب بزرگی در نظر گرفته شده بود و ما جلوی مسیر جریان آب قرار می‌گرفتیم و در منبع آب را باز می‌کردند و آب با فشار بالا ما را با خود می‌برد.

بازیگر فیلم اجاره نشین‌ها می‌گوید: هرچند این فیلم سینمایی پر از حادثه بود اما هیچ گونه اسپشیال افکتی برای گرفتن این سکانس‌ها وجود نداشت. حتی زمانی که تلفن در دستان اکبر عبدی منفجر می‌شود، از بدلکار استفاده نشد و خودش این سکانس را بازی کرد. تمامی سکانس‌هایی که در این فیلم گرفته شده واقعاً اتفاق افتاد و بارها و بارها بازیگران در این فیلم صدمه دیدند.

 اجاره‌نشین‌ها در سال 65 و در جریان پنجمین جشنواره فیلم فجر در هفت رشته نامزد دریافت جایزه شد که در نهایت لوح زرین بهترین صداگذاری را از آن خود کند.

انتهای پیام/4104/