تاریخچه «صحن جمهوری اسلامی» حرم امام رضا علیه السلام/ ماجرای ساعت آفتابی که کنجکاوی همه را بر می‌انگیزد

به گزارش خبرنگار حوزه معارف اسلامی گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری آنا، فرا رسیدن ایام نوروز برای بسیاری از ایرانیان فرصتی برای مسافرت و گردش را فراهم می‌کند. سفرهایی که شمار بالایی از آن به مشهد الرضا علیه السلام منتهی شده و شوق زیارت امام هشتم رنج پیمایش راه طولانی را بر مسافران کم می‌کند.

امسال اما آخرین عید نوروز قرن چهاردهم هجری شمسی همزمان با شیوع ویروس منحوس کرونا در سراسر دنیا و به ویژه ایران شده و همین موضوع سبب ساز قرنطینه خانگی و کاهش چشمگیر مسافرت‌ها تا نزدیک صفر شده است. بر همین اساس گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری آنا تصمیم دارد هر روز صبح به معرفی گوشه‌ای از بهشت آستان مقدس رئوف اهل بیت حضرت علی بن موسی الرضا علیه آلاف تحیه و ثنا بپردازد و روح مخاطب را بدین وسیله به سمت قبله هفتم روانه کند. با ما در پرونده «باز هم زائرتان نیستم از دور سلام» همراه باشید، تا دریازدهمین شماره این پرونده سری بزنیم به صحن جمهوری و بیشتر با آن آشنا شویم.

صحن جمهوری اسلامی از جمله صحن‌های بزرگ و دلگشای حرم مطهر امام رضا علیه السلام است که پس از پیروزی انقلاب اسلامی و در دوران درخشان جمهوری اسلامی ساخته شده است.

این صحن از سمت جنوب به صحن جامع رضوی ارتباط دارد. قسمت شرقی این صحن به بست شیخ بهایی و از آنجا به صحن گوهرشاد می‌رسد. همچنین در قسمت شرقی این صحن رواق‌های دارالولایه، دارالهدایه،دارالرحمه و دارالقرآن نیز قرار دارند و از این طریق می‌توان به روضه منوره حضرت رضا علیه السلام نیز دسترسی یافت.

صحن جمهوری اسلامی در قسمت شمالی خود به بست شیخ طوسی و ورودی رواق دارالحجه راه می‌یابد. قسمت غربی این صحن هم به صحن غدیر، دارالشفای حضرت و همچنین مهمانسرای رضوی مرتبط است. همچنین از غرب این صحن و از طریق ورودی شیخ طوسی امکان دسترسی به خیابان شیرازی برای زائران وجود دارد.

ایوان‌های چهارگانه و قرینه در صحن جمهوری

این صحن بزرگ و زیبا که در قسمت غربی حرم مطهر ساخته شده است، دارای چهار ورودی بزرگ است که بصورت قرینه ساخته شده‌اند. در قسمت‌های شمالی و جنوبی صحن دو گلدسته طلا در بالای ایوان‌ها وجود دارند که آنها نیز قرینه یکدیگرند. ارتفاع هر یک از این گلدسته‌های زیبا به 30 متر می‌رسد.

ایوان شرقی این صحن که زائران را به سوی روضه منوره راهنمایی می‌کند با طلا تزئین شده و پنجره‌ای از جنس برنز را در کنار خود جا داده است. این ایوان به باب الولایه مشهور است. ایوان غربی نیز که به قرینه ایوان طلایی شرقی ساخته شده در میانه صحن جای گرفته و باب الغدیر نام گرفته است.

ایوان شمالی صحن که به سمت بست شیخ طوسی راه دارد و یکی از گلدسته‌های صحن نیز بر فراز آن قرار دارد، باب العلم نام دارد. باب الشهاده نیز نام ایوان جنوبی است که به قرینه ایوان شمالی ساخته شده و آنهم گلدسته‌ای بر فراز خود دارد.

سقاخانه تازه ساز حرم رضوی در صحن جمهوری اسلامی

سقاخانه از آن جمله قسمت‌های حرم رضوی است که همواره با احساس پاک زائران همراه است، چه برای آن دسته از زوار که با یاد شهید تشنه لب صحرای کربلا علیه السلام عطش خود را رفع می‌کنند و چه آنها که از باب تیمم و تبرک جرعه‌ای آب در حرم رئوف اهل بیت می‌نوشند.

قدیمی‌ترین سقاخانه حرم در صحن انقلاب اسلامی قرار دارد که به «اسماعیل طلایی» مشهور است، همچنین سقاخانه دیگری نیز در صحن قدیمی آزادی قرار داشته که در عهد قاجار خراب شده است و سقاخانه صحن جمهوری از جمله سقاخانه‌های جدید حرم به شمار می‌رود.

در صحن جمهوری و روبروی ایوان طلا سقاخانه‌ای تازه ساز برای سرویس دهی به زائران ساخته شده است. این سقاخانه هشت ترک داشته و سقفی گنبدی شکل بر فراز آن ساخته شده است. شیرهای آب در این سقاخانه با استفاده از چشم الکترونیکی کار می‌کند که برق آن 12 ولت است.

ساعت آفتابی و کنجکاوی زائران

بسیاری از زائران حضرت علی بن موسی الرضا علیه السلام هنگام عبور از صحن جمهوری به ساعت آفتابی حرم برخورده و لحظاتی را سرگرم رصد آن می‌کنند، بی آنکه شاید بدانند که این بنا چیست و چطور کار می‌کند!

این کنجکاوی آنجایی جذاب می‌شود که زائری آگاه به شیوه عملکرد این ساعت در میان افراد باشد و به توضیح درباره آن مشغول شود.

این ساعت که معمار آن معمار آن مرحوم محمدصادق رأفتی بوده است، به گونه‌ای طراحی شده تا در چهار فصل سال هنگامی که خورشید درست در بالای صحن قرار می‌گیرد، جهت قبله را از طریق شاخصی که روی آن نصب شده به زائران نشان دهد.

در ادامه سقاخانه و ساعت آفتابی، حوضی بزرگ بنا شده که فواره‌های زیبا در آن تعبیه شده است. شیرهای آب نیز جهت شستشوی دست و تجدید وضو در کنار این حوض قرار داده شده‌اند.

انتهای پیام/4139/