ارتباط ارزنده دنیای مستند با پرس تی وی/ «مستند و گفتگو» فرصتی برای نمایش تصویر واقعی ایران به دنیا

به گزارش خبرنگار حوزه رادیو و تلویزیون گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری آنا، اگرچه امروزه از «سینمای مستند» حرف می زنیم اما خاستگاه تاریخی مستند به مثابه نوعی از فیلمسازی و سینمای غیر داستانی، تلویزیون است. به عبارتی دیگر اگر «فیلم داستانی» فرزند سینماست، «فیلم مستند» فرزند تلویزیون است و در بستر آن رشد و نمو یافته و هویتمند شده است. البته مستند در تلویزیون صرفا به فیلم ختم نشده و تولیدات مستندگونه دیگری مثل گزارش مستند که به بخش های خبری مربوط می شود هم یکی از سویه های مستندسازی در تلویزیون محسوب می شود.

با این حال خود تلویزیون نقش مهمی در تصویر و تصور غلط از فیلم های مستند را در ذهن مخاطب ایجاد کرده به طوری که هنوز خیلی ها مستند را با «راز بقا» یکی می دانند و در واقع آن را به مستند جانوری به عنوان یکی از گونه های مستند تقلیل می دهند. این در حالی است که مستند در نسبت با موضوعات و سوژه های متنوعی که می تواند داشته باشد یکی از ظرفیت های مهم تلویزیون برای جلب مخاطب است.

 به نظر می رسد که برای درک بهتر و بیشتر مستند هم باید به پخش و نمایش مستندهای مختلف پرداخت و هم درباره آنها گفت و گو کرد و باب نقد فیلم های مستند را گشود. اتفاقی که انگار به فراموشی سپرده شد و همین اهمیت کار محمد تراب زاده را آشکارتر می کند که با چنین نگاه و رویکردی برنامه «مستند و گفتگو» را در شبکه پرس تی وی به روی آنتن برده است.

تلویزیون نقش مهمی در تصویر و تصور غلط از فیلم های مستند را در ذهن مخاطب ایجاد کرده به طوری که هنوز خیلی ها مستند را با «راز بقا» یکی می دانند.

انتخاب چند مستند برتر ایرانی که با نقد و بررسی آنها همراه است، تمهید خوبی است تا هم مخاطبان عام با طیف متنوع و البته ساختار قوی و اثربخشی از مستندها آشنا شوند و هم علاقمندان جدی تر و خود مستندسازان، از این امکان و فرصت برخوردار شوند تا هم با مستندهای خوب آشنا شوند و هم با نقد و بررسی آنها بتوانند سواد و بینش مستندسازی خود را ارتقا ببخشند.

نگاه تحلیلی البته به مخاطبان عادی هم کمک می کند تا مهارت مستندبینی خود را افزایش دهند و با ادبیات تماشای فیلم مستند که با فیلم و سریال متفاوت است، آشنا شوند. فارغ از سوژه و گونه، مستندهایی برای بررسی در این برنامه انتخاب شده اند که دست کم دو شرط مهم داشته باشند: داشتن استاندارد بالا در حوزه مستند و کسب جایزه از جشنواره ها. ضمن اینکه شاهد تنوع سوژه هم هستیم که از جغرافیا و حیات وحش ایران گرفته تا موضوعات بین المللی همچون هویت، محیط زیست و ...را شامل می شود.

فارغ از سویه مستند این برنامه حتی می توان آن را روایتی ایرانشناسی با زبان مستند دانست که مسائل گوناگون و متنوع مربوط به این تاریخ و جغرافیا و فرهنگ را در شمایل مستندگونه بازنمایی می کند. قطعا چنین برنامه ای در نگاه اول باید اولویت شبکه مستند باشد و در واقع در این شبکه تولید و پخش شود اما یادمان نرود، شبکه های برون مرزی ما از جمله پرس تی وی و جامعه مخاطبانش از مهم ترین و ضروری ترین شبکه های تلویزیون و حیطه های مخاطبی برای پخش مستندهایی ایرانی و مستند درباره ایران هستند که برنامه «مستند و گفتگو» هر دو آنها را پوشش می دهد.

نگاه تحلیلی البته به مخاطبان عادی هم کمک می‌کند تا مهارت مستندبینی خود را افزایش دهند و با ادبیات تماشای فیلم مستند که با فیلم و سریال متفاوت است، آشنا شوند.

اگر معرفی و شناخت درست ایران و ظرفیت ها و توانمندی های آن را به عنوان یکی از اهداف مهم شبکه های برون مرزی بدانیم قطعا این برنامه و نمونه های مشابهش، تاثیری فوق العاده و نقشی اثربخش در تحقق این هدف ایفا می کنند و حتی بیش از بخش های خبری و سیاسی می توانند به معرفی ایرانی مقتدر در سطح بین المللی کمک کنند.

مجموعه برنامه «مستند و گفتگو» با هدف معرفی سینمای مستند ایران و بررسی برترین مستندهای تولید داخل کشور در شبکه پرس تی وی تولید شده که هر قسمت از این برنامه یک فیلم مستند را معرفی کرده و با فیلمساز آن به گفتگو می نشیند و بخش هایی از مستند موردنظر را پخش و مورد بررسی قرار می دهد. نقطه قوت برنامه در اینجاست.

در همین بخش نقد و بررسی که هم مخاطب را با کارگردان اثر و نگاهش آشنا می کند هم فرصتی برای تجلی و رشد نقد مستند است و هم به واسطه این نقد و بررسی، نقاط ضعف و قوت اثر برای خود مستندساز آشکار می شود و هم مستندسازان دیگر می توانند توانمندی خود در آیینه نقد اثری دیگر سنجیده و محک بزنند.

ضمن اینکه این برنامه از این امکان و ظرفیت ارزشمند برخوردار است که تماشاگر مستند را به منتقد و تحلیلگر مستند بدل کند یا دست کم از مخاطب معمولی مستند مخاطبی پرسشگر و حرفه ای بسازد. به عبارت دیگر کارکرد شناختی، آموزشی،تحلیلی و تبلیغی به مثابه کارکردهای مختلف این برنامه در ارتباط با سینمای مستند ایران است. کاش زمان برنامه افزایش یافته و از 15 دقیقه بیشتر شود و حتی خود مستند به شکل کامل به نمایش دربیاید تا دست کم کمکی به اکران فیلم های مستند که همواره از این فقدان رنج برده صورت بگیرد.

انتهای پیام/4139/