آداب و رسوم جالب شب یلدا در مناطق مختلف ایران

به گزارش گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری آنا، شب یلدا که تاریک ترین، طولانی ترین و آخرین شب پاییز است، نزدیک به هزاران سال است توسط ایرانیان جشن گرفته می شود. آداب و رسوم جالب یلدا در شهر ها و نقاط مختلف ایران وجود دارد که در این شب تاریخی و به یادماندنی اجرا می شود. شب یلدا یکی از مهم ترین شب نشینی هایی است که در نقاط مختلف ایران تا به امروز مورد اهمیت و توجه قرار گرفته است. جشن ها و مراسم و آداب و رسوم جالب شب یلدا در هر شهری متفاوت است که این خود سبب شده تا این شب به یادماندنی تر بشود. این سنت دیرینه از گذشته تا به امروز اجرا شده است و گذشت زمان چیزی از اهمیت آن کم نکرده است، بلکه طرفداران بیشتری نیز پیدا کرده است.

بلند ترین شب سال مابین غروب آفتاب روز 30 آذر که آخرین روز از فصل پاییز است تا طلوع آفتاب روز 1 دی ماه که در واقع اولین روز از زمستان است قرار دارد. در واقع زیبایی شب یلدا به این است که از هر شبی در سال طولانی تر است و در این شب پاییز تمام می شود و مردم به استقبال زمستان می روند. از این پس طول شب ها کوتاه تر می شود و به مرور روز هایی طولانی تر خواهیم داشت.

معروف‌ترین آداب و رسوم شب یلدا در ایران

آداب و رسوم جالب شب چله طرفداران بسیار زیادی دارد. ایران کشوری شامل فرهنگ ها و قومیت های متفاوت است که هر کدام شب یلدا را به نحوی جشن می گیرند. در این مقاله قصد داریم تا مهم ترین و پر طرفدار ترین آن ها را به شما معرفی کنیم. پس با ما همراه باشید.

آتش روشن کردن در شب یلدا

روشن کردن آتش در نظر گذشتگان به معنی روشنی و خورشید بوده است و همچنین برخی برای از بین بردن تاریکی و نحسی اهریمن از آن استفاده می کردند. از این رو از دیرباز در شب چله برای دور کردن و از بین بردن تاریکی ها و نیروی اهریمن یا شیطان آتش روشن می کردند و به دور آن جمع می شدند. در برخی مناطق سفره ای ویژه شبیه به سفره ی عید نوروز در کنار آتش پهن می کنند و شب خود را در کنار آن می گذرانند.

قصه خوانی در شب یلدا

در طولانی ترین شب سال افراد خانواده به دور هم جمع می شوند و بزرگتر و پیر فامیل برای آن ها قصه می خواند. این قصه ها غیر واقعی و ساخته ذهن انسان است که شامل قهرمان هایی از جنس پریان و دیو ها است که هر فردی خواستار شنیدن آن است. با توجه به فرهنگ و شهر، هر منطقه قصه های جالب و شنیدنی مخصوص به خود را دارند که در شب یلدا بیان می شود.

گرفتن فال حافظ و شاهنامه خوانی در شب یلدا

یکی دیگر از سرگرمی های ایرانیان در شب یلدا خواندن شاهنامه یا گرفتن فال حافظ است که از گذشته های دیرین در بین ایرانیان و در این شب ویژه مرسوم است. افراد برای گرفتن فال حافظ ابتدا نیت می کنند و بزرگ خانواده از فردی که قصد گرفتن فال دارد می ‌خواهد تا جمله ی "ای حافظ شیرازی، تو کاشف هر رازی، من طالب یک فالم، بر من نظر اندازی" را تکرار کند. سپس کتاب حافظ را باز کرده و غزل سمت راست را می خواند. اگر وسط غزل برای او باز شد، از ابتدای غزل که در صفحه پشت آن است خوانده می شود. اگر محتوای فال مثبت باشد یعنی فال خوب است در غیر این صورت یعنی فال منفی و بد است. البته با توجه به این که حافظ کتابی عاشقانه است، محتویات بیشتر فال ها مثبت هستند.

شاهنامه خوانی نیز در این شب انجام می‌شود و اگر فردی با شیوه نقالی بتواند آن را اجرا کند بسیار جذاب خواهد بود. با این وجود حتی اگر فردی نقالی بلد نباشد، شاهنامه به شیوه معمولی خوانده می شود و از آن لذت می برند. در برخی مناطق ممکن است به تفسیر معانی و محتویات شاهنامه نیز بپردازند.

میوه های مخصوص شب یلدا

از آن جایی که گذشتگان انار را مایه برکت و روزی رسانی می دانسته اند، یکی از مهمترین میوه های شب یلدا انار است. تقریبا در تمام خانه ها در این شب انار وجود دارد. رنگ قرمز انار نماد خورشید و شادی است و باور دارند که خوردن انار سبب برکت و و افزایش نیرو و انرژی می شود. انار از میوه هایی است که از دوران بسیار قدیم قداست داشته و جایگاه ویژه‌ای در ادیان مختلف دارد.

هندوانه درست مانند انار یکی از مهم ترین و خاص ترین میوه های شب یلدا است. شاید برایتان سوال پیش بیاید که با وجود سرما چرا باید هندوانه خورد. به این علت است که هندوانه را نماد حرارت و گرمای تابستان می‌دانند و با خوردن آن قصد دارند تا یاد و خاطره گرمای تابستان را زنده کنند و آن را به مجلس خود بیاورند.

میوه های مختلف و مرکبات دیگری مانند پرتقال، خرمالو، گلابی و سیب نیز در این شب خورده می شود. در مناطق بسیار سرد و بیشتر در نقاط شمالی کشور، لبو  و کدو تنبل نیز در شب یلدا پخته و خورده می شود.

آجیل و تنقلات شب یلدا

پسته، بادام، فندق، توت خشک و انجیر خشک یکی از مهم ترین تنقلاتی است که در شب یلدا استفاده می شود. از آنجایی که در گذشته نگه داشتن طولانی مدت میوه ها راحت بود، آن ها را خشک می کردند و در نتیجه و می‌توانستند آن ها را برای مدت طولانی تری نگهداری کنند. به همین دلیل بیشتر تنقلات مخصوص شب یلدا میوه های خشک و آجیل است. علاوه بر آن  در نقاط مختلف از گندم، برنج سرخ کرده، تخمه هندوانه، نخود شور و شاهدانه در شب یلدا استفاده می شود. به مرور زمان تنقلات دیگری مانند پشمک، باسلوق و سوهان نیز به تنقلات شب یلدا اضافه شده است.

آداب و رسوم شب یلدا در آذربایجان

در منطقه آذربایجان رسم است که خوان های تزئین شده و پر از زرق و برق را به خانه تازه عروس ببرند. سینی های زیبا را تزیین کرده و شال‌های قرمزی رنگی در کنار آن قرار می دهند و هم چنین هندوانه تزیین شده را برای جشن گرفتن در کنار تازه عروس به خانه عروس می برند.

آداب و رسوم جالب شب یلدا در اصفهان

در اصفهان آداب و رسوم خاصی برای شب یلدا اجرا می شود که تا کنون ادامه دارد. آن ها بر این باورند که شب چله به دو بخش تقسیم می‌شود. یکی چله بزرگ و دیگری چله کوچک. از اول دی تا دهم بهمن چله اول و از ۱۰ بهمن تا 30 بهمن چله دوم است.

آیین شب یلدا در اصفهان به دو شب چله زری (مونث) و عمو چله (مذکر) تقسیم می شود. از گذشته موجودات و اشیا به دو دسته مونث و مذکر تقسیم شده‌اند و اصفهانی ها این سنت را نگه داشته و شب یلدا را در دوشب که یکی مونث و دیگری مذکر است جشن می گیرند.

شب یلدا در کرمانشاه

کرمانشاه یکی از شهرهای باستانی و کهن ایران است که در آن شب یلدا از جایگاه ویژه در بین مردم برخوردار است. مردان کرمانشاه در این شب بیدار مانده و با شعر خواندن، قصه گویی و گرفتن فال حافظ با مادر جهان برای آفریدن خورشید همراهی می کنند. میوه هایی که نماد خورشید هستند، مانند هندوانه قرمز، انار، سیب سرخ و لیموی زرد در این شب خورده می شود. همچنین شیرینی های محلی مانند نان پنجره ای، کاک، نان برنجی نیز در سفره های خود قرار می دهند و قصه ی عشق های جاودان مانند شیرین و فرهاد، رستم و سهراب و قصه حسین کرد شبستری خوانده می شود. همچنین اشعار زیبای شامی کرمانشاهی از گذشته تا به امروز در سنت شب یلدا در کرمانشاه جای داشته اشت. افراد فامیل در این شب به خانه بزرگ فامیل می رفتند و با تکاندن برف روی لباس خود در گرمای لذت بخش کرسی فرو می رفتند.

انتهای پیام/