آنا گزارش می‌دهد؛
آشنایی با عالمان و مشاهیر مدفون در آستان مقدس حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) +فهرست کامل
بسیاری از عالمان و مشاهیر اسلام و ایران که از بزرگان عصر خود بودند، پس از رحلت در حریم قدسی حضرت سیدالکریم (ع) در شهرری مدفون شده‌اند.
به گزارش خبرنگار حوزه معارف اسلامی گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری آنا، بسیاری از افرادی که به حرم مطهر حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) در شهرری مشرف می‌شوند، غیر از زیارت این عبد صالح بر سر مزار علما و بزرگانی که در این حریم آرام گرفته‌اند، نیز حاضر می‌شوند.
این مشاهیر برای برخی از مردم شناخته شده‌اند و برخی دیگر با نگاهی گذرا به سنگ قبر آنها تنها با ذکر صلوات یا فاتحه‌ای از کنار این مشاهیر به سادگی عبور می‌کنند. به بهانه ایام میلاد حضرت عبدالعظیم حسنی گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری آنا سعی دارد در راستای مأموریت «ترویج علم» به معرفی عالمان و دانشمندان و بزرگان علم ایران و اسلام که در این آستان ملک پاسبان مدفون هستند بپردازد. با ما همراه باشید تا با این افراد آشنا شویم.
آشنایی با بیش از 50 عالم مدفون در جوار حضرت عبدالعظیم در یک نگاه
در حریم این مکان مقدس بیش از 50 تن از مشاهیر اسلام و ایران مدفون شده‌اند که از جمله مهمترین این افراد می‌توان به این نام‌ها اشاره کرد: مفسّر والامقام شیخ ابوالفتوح رازی، آیت‌الله شاه‌آبادی (از اساتید حضرت امام خمینی (ره)، آیت‌الله کاشانی، عالم متّقی و مفسّر ارزشمند قرآن آیت‌الله اثنی عشری، علامه سید محمدکاظم عصار، خطیب توانا حجّت الاسلام و المسلمین محمدتقی فلسفی، امیری فیروزکوهی (از نویسندگان و شعرای بزرگ و غزل‌سرای معاصر)، قائم‌مقام فراهانی، شهید شیخ محمد خیابانی، شهید طیب حاج رضایی، حاج محمد اسماعیل رضایی، آیت‌الله ابوالقاسم تهرانی، سید محمد طباطبایی سنگلجی، ابوتراب امامی کاشانی (پدر آیت‌الله امامی کاشانی)، احمدخان نصیر الدوله بَدِر، سید احمد طباطبایی سنگلجی (از فقهای عالی‌مقام تهران)، ادیب‌الممالک فراهانی، اسماعیل آشتیانی (ادیب، شاعر و نگارگر بزرگ معاصر ایران)، اسماعیل مرآت (استاندار کرمان و وزیر فرهنگ وقت)، افتخار العلما آشتیانی (عالم شهیر و ادیب دانشمند)، بدیع‌الزمان فروزانفر، جعفر آشتیانی، سید جلال‌الدین محدث ارموی، آیت‌الله حاج شیخ جواد فومنی حائری، جواد مؤذنی، ابوالفضل تهرانی، علّامه حبیب اللّه خویی، حبیب اللّه شیرازی (قاآنی)، آیت‌الله حسن آشتیانی، حسن بن محمّد خان صدیق اسفندیاری، سید حسن مشکان طبسی، حجت‌الاسلام‌والمسلمین سید حسن معینی، آیت‌الله علّامه ابوالحسن شعرانی، ستارخان سردار ملی، سید ضیاءالدین طباطبایی، عباس اقبال آشتیانی، آیت‌الله احمد آشتیانی، استاد عبدالعظیم قریب گرکانی، آیت‌الله عبداللّه نوری، آیت‌الله سید علی‌اکبر تفرشی، علی‌قلی اعتضاد السلطنه، آیت‌الله علی کنی، غلامحسین رهنما، آیت‌الله عبدالکریم حقشناس، آیت‌الله عزیزالله خوشوقت، آیت‌الله مجتبی تهرانی، آیت‌الله محمدرضا مهدوی کنی، علامه محمد قزوینی، آیت‌الله حاج شیخ ذبیح‌الله محلّاتی، آیت‌الله حاج شیخ عبدالنّبی نوری و آیت‌الله محمّد باقر کمره‌ای.
برای آشنایی بیشتر با این اسامی، جدول زیر اطلاعاتی مفید و البته کلی درباره زندگی این مشاهیر و بزرگان را در اختیار شما قرار می‌دهد.
برای دیدن جدول باکیفیت اینجـا کلیک کنید.
نگاهی جزئی‌تر به زندگی سیزده عالم مدفون در حرم حضرت عبدالعظیم
حال که با اسامی این عالمان و کلیاتی از زندگی آنها آشنا شده‌اید، در ادامه به معرفی جزئیات بیشتری از چند تن از آنها که در حرم مطهر حضرت عبدالعظیم حسنی به خاک سپرده شده‌اند می‌پردازیم.
ابوالفتوح رازی
جمال‌الدین ابوالفتوح حسین بن علی، ملقب به رازی از علمای تفسیر و کلام و ناقلان بنام حدیث عالم تشیع است. تاریخ دقیق تولد و وفات وی در دست نیست ولی با توجه به قرائن موجود تولد وی در اواخر قرن پنجم و وفاتش در اواسط قرن ششم بوده است. نسب وی به نافع بن بدیل خزاعی یکی از صحابه بزرگ پیامبر(ص) می‌رسد. اجداد ابوالفتوح از علمای بزرگ شیعه و صاحب تألیفات بسیار بوده‌اند که از نیشابور به ری آمدند. از شاگردان ایشان می‌توان به ابن شهرآشوب صاحب کتاب معالم و مناقب ـ شیخ منتجب‌الدین و شیخ فقیه عبدالله بن حمزه طوسی نام برد که از وی اجازه روایت داشته‌اند.
مهمترین اثر ابوالفتوح رازی کتاب روح (یا روض) الجِنان و روح الجَنان است که از تفاسیر جامع و معتبر قرآن و مهمترین و اولین تفسیر شیعی به زبان فارسی است. مرحوم ابوالفتوح رازی پس از فوت در مدرسه‌ای جنب بقعه امامزاده حمزه (ع) دفن شد که اکنون جنب مقبره امامزاده حمزه بن موسی (ع) در زاویه شمالی واقع شده است که در طرح توسعه آستان مقدس به نام رواق ابوالفتوح در بین‌الحرمین قرار گرفت.
آیت‌الله محمدعلی شاه آبادی
محمدعلی بیدآبادی، مشهور به شاه‌آبادی فیلسوف، عارف و فقیه شیعی است. وی از اساتید اخلاق و عرفان در حوزه علمیه قم و تهران بود. مشهورترین شاگرد وی امام خمینی (ره) است. وی در اعتراض به حرکت‌های رضاخان ۱۵ ماه در حرم عبدالعظیم حسنی تحصن کرد.
سرانجام در سال 1328 شمسی بعد از 78 سال عمر پربرکت روح وی به ملکوت اعلی پیوست و پیکر پاک او با تشییع هزاران نفر از مؤمنان به شهرری منتقل و در رواق ابوالفتوح رازی به خاک سپرده شد.
حجت‌الاسلام والمسلمین محمدتقی فلسفی
حجت‌الاسلام والمسلمین محمدتقی فلسفی فرزند آیت‌الله حاج شیخ محمدرضا تنکابنی در سال 1286 شمسی در تهران متولد شد. تحصیل دروس مقدماتی را از 6 سالگی آغاز نمود و بعد به تحصیل صرف و نحو و مقدمات علوم دینی پرداخت.
وی خطیب ارزشمند و توانا و سخنور بی‌همتایی بود که در جهت پیشبرد اهداف و آرمان‌های نهضت امام (ره) و انقلاب اسلامی با حضور فعّال و سرنوشت‌ساز خود در صحنه‌های گوناگون سیاسی، مبارزاتی و تبلیغاتی نقش مؤثر و بسزایی داشت. ایشان در دوران پیش از انقلاب اسلامی در سخنرانی‌های خود درباره دین اسلام، مسئولیت‌های دینی، روابط اجتماعی انسان‌ها ـ علل انحطاط اخلاقی جوانان و به‌خصوص در مسایل سیاسی روز و روشنگری و افشاگری عملکرد رژیم سفاک پهلوی وقت ، بارها توسط مأموران ساواک بازداشت شده و ممنوع‌المنبر گردید.
حجت‌الاسلام والمسلمین فلسفی سرانجام در 27 آذر سال 1377 دار فانی را وداع گفت و در جوار حرم مطهر حضرت عبدالعظیم (ع) در مقبره آیت‌الله کاشانی به خاک سپرده شد.
قائم مقام فراهانی
سید ابوالقاسم قائم مقام صدر اعظم ایران، سیاست‌مدار، ادیب، شخصیت برجسته و تأثیرگذار ایران‌زمین در عرصه حکومت و سیاست و نیز ادب و هنر نیمه اول قرن سیزدهم هجری بود. قائم مقام به تربیت میرزا تقی‌خان امیرکبیر که فرزند آشپز خود بود، همت گماشت تا جایی که میرزا تقی‌خان به صدارت ناصرالدین شاه رسید.
سرانجام قائم مقام را با وجود فراز و نشیب‌های زیاد در زندگی سیاسی و اجتماعی خود در سال 1251 قمری به امر محمد شاه در حوضخانه کاخ نگارستان خفه کردند و هم‌اکنون مرقد او در رواق ابوالفتوح رازی برجاست.
ملا علی کنی
آیت‌الله العظمی حاج علی کنی، فرزند میرزا قربانعلی در سال 1220 قمری در محله کن واقع در شمال غرب تهران دیده به جهان گشود. تحصیلات مقدماتی را در مکتب طی نمود و با اندیشه حضور در حوزه علوم دینی ابتدا در تهران و اصفهان و سپس راهی نجف اشرف شده و از ذخایر گران سنگ آن حوزه بهره‌‌مند گردید.
ملاعلی کنی پس از سال‌ها تلاش در راه فراگیری فقه و اصول که سختی‌های بسیاری را برای او به دنبال داشت به مقام اجتهاد و استنباط احکام دینی رسید. سپس در سال 1262 قمری به تهران بازگشت و به تعلیم و تربیت نسل جوان و پاسخگویی به سوالات دینی و رسیدگی به مشکلات مردم همت گماشت و در سال 1271 قمری رساله عملیه خود را به چاپ رساند.
این مرجع وارسته و فقیه دلیر روز 27 محرم سال 1306 قمری در سن 86 سالگی به دیار باقی شتافت. پیکر پاک آن عزیز در حرم حضرت عبدالعظیم (ع) تشییع و در شبستان فعلی آیت‌الله کاشانی به خاک سپرده شد.
آیت‌الله سید ابوالقاسم کاشانی
سید ابوالقاسم کاشانی، فقیه و سیاست‌مدار ایرانی است. او در عراق علیه انگلیس مبارزه می‌کرد و در سال ۱۲۹۹ شمسی به تهران آمد. آیت‌الله کاشانی از فعالان سیاسی دهه ۲۰ بود. وی جهت ملی شدن صنعت نفت مجاهدت‌های فراوانی نمود که در نهایت در سال 1331 در اثر تلاش‌ها و فداکاری‌های مردم به رهبری وی یکی از آرزوهای ملت ستمدیده ایران به ثمر نشست و طرح ملی شدن صنعت نفت در مجلس به تصویب رسید.
سرانجام این روحانی مجاهد پس از سال‌ها تلاش در فعالیت‌های اجتماعی و مبارزه با استبداد و استعمار در اسفند 1340 چشم از جهان فروبست و پیکرش در میان انبوه مشتاقان به شهرری منتقل و در جوار حرم مطهر حضرت عبدالعظیم (ع) به خاک سپرده شد.
اسماعیل آشتیانی
اسماعیل آشتیانی ادیب، شاعر و نگارگر بزرگ معاصر ایران است. در یک خانواده اصیل روحانی در تهران به سال 1271 شمسی به دنیا آمد. پدرش آيت‌الله حاج شیخ مرتضی آشتیانی از بزرگان، دانشمندان و علمای تهران و مشهد بود. از همان اوان رشد و تحصیلات آغازین دلبستگی وی به نقاشی و استعدادش در این رشته آشکار گردید؛ بنابراین وارد دارالفنون شد و از اساتید نقاشی آن مدرسه، هنر نگارگری را با فنون و دقایق آن فراگرفت.
اسماعیل آشتیانی شاگرد نقاش نامدار ایرانی کمال‌الملک بود و ارادت و عشق زیادی به او داشت. هنرستانی تأسیس کرد که نام آن را کمال‌الملک گذاشت. سبک نقاشی او نیز الهام گرفته از استاد، طبیعتگرا بود. تأثیر کمال‌الملک بر او چنان بود که گاه در انتخاب موضوع تابلوها از استاد پيروى کرده است.
این شاعرِ فرزانه و هنرمند چیره دست در نهم اردیبهشت 1349 شمسی پس از یک دوره بیماری در تهران درگذشت و در جوار بارگاه حضرت سیدالکریم (ع) در شهرری رخ در نقاب خاک کشید.
شیخ محمد خیابانی
شیخ محمد خیابانی، فرزند حاج عبدالحمید تاجر از فعالان سیاسی در دوره انقلاب مشروطه ایران بود. او در سال 1297 قمری در شهرستان شبستر به دنیا آمد. تحصیلات مقدماتی را در زادگاهش گذراند و سپس در تبریز به تحصیل علوم دینی پرداخت.
با پیروزی مشروطیت در سال 1324 قمری (1285 شمسی) او که از ارکان فکری و تشکیلاتی انجمن ایالتی آذربایجان و در هدایت آن نهاد انقلابی و مردمی نقش مهمی داشت در کنار مردم شجاع تبریز تفنگ بر دوش در سنگرها به دفاع از شهر و حیثیت مردم مسلمان پرداخت. خیابانی در سی سالگی نماینده مردم تبریز در مجلس شورای ملی انتخاب گردید و با موضع‌گیری‌های ضد استبدادی و استعماری در کنار نمایندگان متعهد دیگر همچون شهید مدرس و میرزا اسماعیل نوبری به دفاع از حق مسلّم مردم ستمدیده ایران پرداخت.
خیابانی سرانجام بعد از مدتها مبارزه با استعمار گران در روز 22 شهریور 1299 شمسی با شلیک چند تیر به شهادت رسید. مزار آن بزرگ مرد در صحن باغ توتی آستان مقدس حضرت عبدالعظیم (ع) قرار دارد.
آیت‌الله علّامه ابوالحسن شعرانی
آيت‌الله حاج میرزا ابوالحسن شعرانی، فرزند مرحوم حاج شیخ محمد به سال 1320 قمری در تهران از دودمانی پاک، شریف و در مهد علم و فضیلت و تقوا زاده شد و از اوان کودکی به تحصیل دانش پرداخت، ابتدا قرآن و تجوید و زبان عربی را از پدر بزرگوار خویش آموخت، سپس به مدرسه فخريّه، معروف به مدرسه خان مروی، در تهران راه یافت. در ادامه راه تحصیل به قم عزیمت فرمود و در سال 1346 هنگامی که والدشان وفات کرد، رهسپار نجف اشرف شد.
آیت‌الله شعرانی هفتم شوال المکرم سال 1393 قمری در بیمارستان بدرود زندگی گفتند. پیکر وی پس از تشییع در جوار حضرت عبدالعظيم حسنى (ع) روبروی باغ توتی، مقبره خانوادگی زمردی به خاک سپرده شد.
آیت‌الله عبدالکریم حقشناس
آیت‌الله میرزا عبدالكریم حقشناس (تهرانی) در سال 1338 قمری برابر با 1298 شمسی در تهران در خانواده‌ای مذهبی دیده به جهان گشود. وی تحصیلات مقدماتی و ادبیات را در محضر آیت الله حاج شیخ محمدرضا تنكابنی فراگرفت. آیت‌الله حقشناس از شاگردان آیت‌الله سید علی حائری، شیخ محمدحسین زاهد، آیت‌الله شاه‌آبادی و امام خمینی (ره) بود.
در سال 1373 قمری بالاخره ایشان به تهران آمدند و تا پایان عمر به تهذیب نفس جوانان و اهل علم و طلّاب و كسبه مشغول بودند. ایشان مدتی نیز رئیس مدرسه فیلسوف‌الدوله و سپهسالار قدیم (شهید بهشتی فعلی) بودند و در آنجا به تدریس مکاسب و کفایه در فقه و اصول و منظومه سبزواری در حکمت همت داشتند.
این عالم ربانی در نهایت، در سن 88 سالگی دار فانی را وداع گفت و پیكر این عالم بزرگوار، در دوم مرداد ماه سال 86 از مسجد ارک تهران واقع در خیابان پانزده خرداد به سوی حرم حضرت عبدالعظیم الحسنی (ع) تشییع شده، و در همان مکان مقدس به خاک سپرده شد.
آیت‌الله عزیزالله خوشوقت
آیت‌الله عزیزالله خوشوقت در ماه رجب سال ١٣٠٥ هجری شمسی در شهر بادکوبه (باکو) به دنیا آمد. پدر و مادر وی اهل زنجان بودند؛ اما چند سالی را به خاطر ناامنی منطقه، به باکو مهاجرت کرده بودند.
ایشان پس از تحصیلات دبیرستان، به علوم حوزوی روی آورد و پس از 5 سال تحصیل در مسجد لرزاده تهران راهی دیار علم و تقوا، قم شد. آیت‌الله خوشوقت، دروس خارج فقه و اصول را نزد حضرات آیات عظام سید حسین بروجردی و امام خمینی (ره) سپری کرد و حکمت و فلسفه و تفسیر را نزد علامه طباطبایی (ره) آموخت.
اقامت در تهران، برپایی نماز جماعت در مسجد امام حسن مجتبی (ع)، تربیت طلاب و فضلای حوزه علمیه، درس اخلاق و توجه به خواسته‌ها و حاجات مردم، انس با جوانان، بسیجیان، رزمندگان و خانواده‌های شهدا در طول بیش از پنجاه سال از ایشان چهره‌ای دوست داشتنی و مردمی ساخت.
این عالم ربانی روز پانزدهم بهمن ماه سال 1391، در حالی که اعمال حج عمره را به پایان برده بود، به علت عفونت حاد ریوی در کنار خانه خدا و شهر مکه درگذشت.
آیت‌الله مجتبی تهرانی
مجتبی شهیدی کَلهُری مشهور به آقا مجتبی تهرانی، فقیه شیعه و استاد اخلاق حوزه علمیه تهران و از شاگردان درس امام خمینی (ره) بود که در تنظیم رساله عملیه او مشارکت داشت. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران با اینکه از حامیان جمهوری اسلامی شمرده می‌شد، مسئولیتی نپذیرفت. آیت‌الله تهرانی نماز جماعت مسجد جامع بازار تهران را اقامه می‌کرد و جلسات معارف اسلامی و درس اخلاق او مورد علاقه مردم تهران بود.
ایشان با نبوغ و پشتکاری که از خود نشان دادند، در جوانی به درجه رفیع اجتهاد رسیده و به‌زودی توانستند از نزدیکان و «خصیصین» (یاران بسیار مخصوص) حضرت امام قرار گیرند. مقبولیت علمی ایشان نزد استاد خویش، به‌اندازه‌ای بود که حضرت امام به طلبه خوش‌فکر و جوان خود اجازه داد تا تقریرات و نوشته‌جات درس بیعشان را جمع‌آوری کرده و به صورت یک اثر مستقل منتشر کند.
بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و با آغاز ولایت و زعامت حضرت روحالله، همچنین با توجه به سوابق درخشان و مراودات حضرت استاد با امام امت، انتظار می‌رفت که ایشان یکی از مسئولین نظام اسلامی شده و گوشه‌ای از بار این انقلاب را به دوش بکشند.
این شاگردان مبرّز مکتب فقهی، اصولی، فلسفی، اخلاقی و عرفانی امام خمینی(ره) دی سال 1391 و در سن 75 سالگی دار فانی را وداع گفت و در داخل حرم مطهر در قسمت رواق بالاسر حضرت دفن گردید.
آیت‌الله محمدرضا مهدوی کنی
محمدرضا مهدوی کَنی از روحانیان فعال در انقلاب اسلامی و نظام جمهوری اسلامی ایران بود. عضویت در اولین شورای انقلاب، نمایندگی مجلس خبرگان رهبری، عضویت در شورای نگهبان قانون اساسی، وزیر کشور و نخست وزیری، بخشی از سوابق سیاسی و اجرائی اوست.
مهدوی کنی که از سال ۱۳۴۰ شمسی در تهران فعالیت مذهبی و حوزوی داشت از مجتهدان متنفذ تهران محسوب می‌شد. او دبیرکل جامعه روحانیت مبارز تهران، متولی مدرسه مروی از بزرگ‌ترین مدارس علمیه تهران و رئیس دانشگاه امام صادق(ع) بود. او چندین بار نیز نماز جمعه تهران را اقامه کرده است. وی هنگام درگذشت چهار سال بود که ریاست مجلس خبرگان رهبری را بر عهده داشت.
مبارزات وی علیه حکومت طاغوت، باعث دستگیری‌های متعدد، تبعید، شکنجه و زندانی‌شدن ایشان گردید. ایشان آخرین عالمی است که در روزهای نزدیک پیروزی انقلاب اسلامی برای چندمین بار دستگیر و در آستانه پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی آزاد شدند.
آیت‌الله مهدوی کنی، پس از پیروزی انقلاب، از طرف حضرت امام خمینی (قدس سره الشریف) عهده‌دار مسئولیت‌های متعددی در تاسیس نظام نوپای اسلامی شدند.
سرانجام این یار دیرین انقلاب پس از عمری تلاش و مبارزه و خدمت صادقانه به اسلام و انقلاب اسلامی در 29 مهرماه 1393 بر اثر عارضه قلبی به دیدار معبود شتافت و در حرم مطهر حضرت عبدالعظیم الحسنی (ع) و در جوار مزار مرحوم آخوند ملا علی کنی به خاک سپرده شد.
انتهای پیام/4028/پ
انتهای پیام/
