تشریح جزئیات امداد رسانی هلال احمر در فاجعه منا/اولین تیم‌های هلال احمر پیش از نیروهای سعودی در منا حاضر شدند

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری آنا، سید علی مرعشی رئیس مرکز پزشکی حج و زیارت جمعیت هلال احمر در نشست خبری ارائه گزارش عملکرد حج تمتع 94 و فاجعه منا گفت: قبل از اعزام تیم‌های پزشکی حج و زیارت هلال احمر با توجه به تفاوت‌هایی که نسبت به حج سال قبل در ذهن ما بود و به خاطر شرایط سیاسی منطقه، حضور ایران در عرصه بین‌المللی احتمال می‌دادیم که ممکن است حج امسال تحت تاثیر مسائل سیاسی یمن و سوریه قرار گیرد. بر همین اساس تیم پزشکی متفاوتی را نسبت به سال قبل اعزام کردیم و همچنین با توجه به زمان طولانی حج امسال نسبت به سال‌های قبل از تیم‌های پزشکی و امدادی هلال احمر استفاده کردیم که بتوانند مدت طولانی‌تری را در این منطقه حضور داشته باشند و از نیروهای چند منظوره‌ای استفاده کردیم که تجربه حج سال‌های قبل را داشته باشند زیرا اعزام تیم‌های هلال احمر به مکه محدود است بر همین اساس باید از افرادی استفاده می‌کردیم که توانایی‌های بیشتری داشته باشند به عنوان مثال پزشک متخصص مسلط به زبان عربی امتیاز مثبتی دارد.

مرعشی ادامه داد: نیروهای پزشکی و امدادی هلال احمر از بین افرادی انتخاب شدند که توانایی کار 16 ساعته داشته باشند و از همین جا با آنها شرط کردیم که مدت زمان زیاد و در دو شیفت کاری باید ارائه خدمات کنند.

رئیس مرکز پزشکی حج و زیارت جمعیت هلال احمر یادآور شد: تعداد مراجعان به درمانگاه‌ها و بیمارستان‌های مکه نسبت به سال‌های قبل کمتر بود و با توجه به رایزنی‌های بسیاری که با مسئولان بهداشت و درمان مکه داشتیم اجازه داده شد که بیمارستان هلال احمر در مکه به عنوان یکی از بیمارستان‌های دارای مجوز سعودی قرار گیرد و بتوانیم از امکانات تخصصی استفاده کنیم همچنین امکان استفاده از آمبولانس محقق شد به طوری که اعزام مجروحان زیر دستگاه تنفسی در یک پرواز به ایران صورت گرفت.

وی درباره حادثه مسجد الحرام گفت: اولین تیم امدادی و پزشکی هلال احمر حتی زودتر از نیروهای سعودی در محل حادثه حضور یافتند و به محض آغاز توفان و بارندگی در مکه همه نیروهای امدادی هلال احمر در فاصله 7 الی 8 دقیقه همراه با آمبولانس وارد صحنه شدند و مجروحان را منتقل کردند و حتی در انتقال مجروحان از بیمارستان چند مورد نیاز فوری به عمل جراحی به دلیل خونریزی مغزی انجام شد که خوشبختانه این افراد با حال مساعد و مطلوب به ایران منتقل شدند.

مرعشی در خصوص حادثه منا گفت: اصولا حادثه منا می‌توانست اتفاق نیفتد مگر دولت سعودی برنامه‌ای برای پیشگیری از این فاجعه در نظر می‌گرفت همچنین پس از بروز حادثه منا و در حین حادثه کوتاهی در رسیدگی مناسب به مجروحان و حادثه دیدگان در اسرع وقت واضح و روشن بود. همچنین سوء تدبیر و مدیریت در برخورد با فوت شدگان و ادامه درمان مجروحان کاملا مشهود بود.

وی ادامه داد: حادثه منا در ساعت 8:45 روز پنجشنبه به وقوع پیوست و پزشکانی که با روحانی کاروان در حال حرکت به سمت رمی جمرات بودند در همان لحظات اولیه در محل حادثه حضور داشتند بر همین اساس 7 تیم 6 نفره مرکز پزشکی حج و زیارت هلال احمر با امکانات اولیه عازم محل حادثه شد اما نیروهای بی‌تجربه سعودی حاضر در صحنه اجازه حضور و امداد رسانی به نیروهای ایرانی را نمی‌دادند بنابراین مدیریت نیروهای سعودی در بخش مقابله با بحران و رسیدگی و درمان حادثه‌دیدگان بسیار مشکل داشت زیرا نیروهای سعودی آموزش لازم و کافی را ندیده بودند و حتی امکانات درمانی و امدادی در آن لحظه به اندازه کافی موجود نبود.

وی ادامه داد: خیابان 204 با حداکثر عرض 12 متر همزمان زائران ایرانی را به این خیابان هدایت کردند در حالی که در سال‌های قبل از خیابان‌های مجاور نیز می‌توانستند حرکت کنند. همچنین خیابان 204 با ماشین‌های امدادی و آتش نشانی محدودیت ایجاد کرده بود و زائران در گرمای 42 درجه و میانگین سنی بالا بر اثر تراکم جمعیت و فشار ناشی از گرما دچار گرمازدگی شدند.

مرعشی ادامه داد: وقتی نیروهای ما برای شناسایی اجساد ایرانی وارد عمل شدند با مقاومت نیروهای سعودی مواجه شدند که اگر اجازه مداخله به موقع به نیروهای امدادی و درمانی ما داده می‌شد یک سوم از تعداد کشته‌شدگان کاهش می‌یافت زیرا بسیاری از زائران به دلیل گرمازدگی اتمام نیروی جسمی و فشار جمعیت جان خود را از دست دادند.

مرعشی یادآور شد: 4 بیمارستان در منا با ظرفیت 96 تخت پاسخگوی ابعاد فاجعه منا نبود و حتی نیروهای درمانی بیمارستان مسلط به امداد و درمان در شرایط بحران نبودند به طوری که حتی در ساعات اولیه این اتفاق تجهیزات درمانی به پایان رسید. بر همین اساس در این مرحله ما صلاح دیدیم که مجروحان خود را از منا به بیمارستانی در مکه و منا منتقل کنیم. در این حادثه جمعیت هلال احمر دو پزشک خود از تهران و اصفهان را از دست داد.

رئیس مرکز پزشکی حج و زیارت جمعیت هلال احمر یادآور شد: رسیدگی به اجساد دچار مشکل بود زیرا اگر سعودی‌ها در روزهای اول اجازه شناسایی اجساد را می‌دادند شاید سریع‌تر شناسایی اجساد ایرانی صورت می‌گرفت زیرا زمان طلایی شناسایی اجساد از دست داده بود و نیروهای سعودی زمانی اجازه شناسایی در سردخانه‌ها را دادند که چهره اجساد به راحتی قابل شناسایی نبود و زائرانی که کارت و بند جمهوری اسلامی را نداشتند به سختی شناسایی شدند حتی یکی از نیروهای هلال احمر که در حال عکس برداری از اجساد بود از سوی نیروهای سعودی به مدت 24 ساعت بازداشت شد و این نوع عملکرد نیروهای سعودی کار را بسیار سخت می‌کرد.

مرعشی ادامه داد: در ساعات اول شناسایی اجساد اسامی 70 تن از جان‌باختگان مشخص شد اما متاسفانه پیکر بسیاری از اجساد تا قطر یک و نیم متر روی هم ریخته شده بود و اگر کسی در زیر اجساد زنده بود امکان نجات وجود نداشت و تخلیه اجساد به کندی انجام می‌شد به طوری که تخلیه اجساد تا 18 ساعت پس از بروز حادثه انجام شد و اجساد جان‌باختگان بر روی آسفالت داغ و زیر گرمای آفتاب تا ساعت‌ها باقی مانده بود.

وی ادامه داد: امکانات سعودی برای شرایط عادی حج کفایت می‌کرد اما در زمان این حادثه مدیریت صحیحی از سوی عربستان صورت نگرفت در حالی که تمام مسیرهای منتهی به رمی جمرات مجهز به دوربین مدار بسته بود و می‌توانستند جلوی ورود جمعیت حجاج را به خیابان 204 بگیرند زیرا ورودی خیابان باز و خروجی آن بسته بود.

مرعشی ادامه داد: عدم مدیریت صحیح در پیشگیری زمان وقوع و اقدامات پس از وقوع و رسیدگی به مجروحان باعث شد 53 کاروان از 453 کاروان ایرانی آسیب ببینند.

وی ادامه داد: 4 بیمارستان عرفات،‌ 13 بیمارستان جده، 5 بیمارستان طائف و 12 بیمارستان در مکه به صورت مکرر از سوی همکاران هلال احمر مورد بازدید قرار گرفت زیرا مجروحان از سوی نیروهای سعودی به بیمارستان‌های دیگر منتقل می‌شدند به طوری که ورود به طائف نیاز به مجوز خاصی دارد ما دو روز تیم امدادی خود را بدون مجوز لازم به طائف فرستادیم در حالی که ممکن بود اتفاقات بدی برای آنان به وقوع بپیوندد حتی بیمارستان‌های نیروهای مسلح سعودی مورد بازدید نیروهای هلال احمر قرار گرفت و تصاویر افراد مجهول الهویه که زیر دستگاه تنفسی قرار داشتند در روی سایت قرار گرفت و خوشبختانه اسامی آنان مشخص شد. همچنین در بیمارستان مکه یک ستاد با دو خط تلفن به صورت 24 ساعته در حال فعالیت بود و اقوام و دوستان مفقود الاثرها و مجروحان می‌توانستند از این عزیزان کسب اطلاع کنند.

رئیس مرکز پزشکی حج و زیارت جمعیت هلال احمر ادامه داد: بازار شایعات در این زمان در ایران بسیار داغ بود به طوری که فضای مجازی پر از اخبار نادرست در خصوص مکان انتقال بیماران وجود داشت به عنوان مثال یک روز پس از حادثه اعلام کردند که بیمارستانی در جاده‌ای بیرون از مکه به سمت جده 12 مجروح در آن بستری است و من تمام پزشکان عرب زبان را بسیج کردم تا دوباره تمام بیمارستان‌ها را مورد بازدید قرار دهند و آنها اعلام کردند که حتی یک مجروح نیز در این بیمارستان بستری نبوده است بنابراین وجود شایعات و جابه‌جایی‌های مجروحان توسط نیروهای سعودی نیروهای ما را بسیار مستهلک می‌کرد.

وی در خصوص انتقال 7 بیمار زیر دستگاه تنفس مصنوعی گفت: این بیماران همراه با یک متخصص بیهوشی، متخصص قلب، متخصص داخلی و کادر پرستاری 10 نفره با همه امکانات اکسیژن، دستگاه شوک الکترونیکی و مانیتورینگ به ایران انتقال یافت و 300 میلیون تومان تجهیزات به همراه این تیم پزشکی فرستاده شد.

وی ادامه داد: تمام نیروهای هلال احمر همراه با زائران به کشور باز گشتند و تنها یک پزشک به دلیل مراقبت از یک بیمار تحت درمان دستگاه تنفس مصنوعی مجبور به ماندن شد که فردا تحت عمل جراحی قلب قرار خواهد گرفت.