رشته‌های مغفول مانده علوم پایه که نیاز به فکر جدی دارد

به گزارش خبرنگار حوزه آموزشی و پژوهشی گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، ماجرای رشته‌های علوم‌پایه هر ساله مطرح می‌شود اما تاکنون در این زمینه تغییر رویکرد یا اتفاق خاصی نیفتاده است در حالیکه بررسی‌ها نشان می‌دهد اوضاع جذب دانشجو و اشتغال در رشته‌های علوم پایه بسیار خطرناک است. خطری که زوایای آشکار و پنهان زیادی دارد. کارشناسان بر این باورند اگر توجه به این رشته‌ها تغییر ملموسی نیابد وضعیت علمی کشور دچار آسیب‌های جدی می‌شود.

خطر نامتوازن شدن رشته‌های دانشگاهی

اهمیت رشته‌های علوم پایه تاحدی است که رهبر معظم انقلاب مقام معظم نیز در دیدارشان با اساتید دانشگاهی و اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها به مهجور ماندن رشته ریاضی و فیزیک (از اصلی‌ترین رشته‌های علوم پایه) اشاره کردند و بر «خطر نامتوازن شدن رشته‌های دانشگاهی و افزایش گرایش به رشته‌های درآمدزا» تأکید کردند و فرمودند: «این گرایش موجب کم شدن گرایش به رشته‌های بسیار مهمی همچون ریاضی و فیزیک شده است.»

آینده شغلی نامناسب

بسیاری از استادان علوم پایه معتقدند که نبود آینده شغلی مناسب سبب شده که تعداد علاقه‌مندان به رشته‌های علوم پایه کاهش جدی یابد تا جایی‌که در کنکور سه سال اخیر بیش از 500 هزار نفر در کنکور تجربی و حدود 150 هزار نفر در کنکور گروه ریاضی شرکت کردند.

کاهش متقاضیان علوم پایه رشته‌های پزشکی را هم به خطر می‌اندازد

پولساز بودن رشته‌های پزشکی سبب شده که در آزمون‌های سراسری سال‌های اخیر 500 هزار نفر برای 8 هزار صندلی خالی با یکدیگر رقابت کنند اما غافل از اینکه اگر جذب در رشته‌های علوم پایه به همین وضعیت کنونی ادامه یابد اساسا وجود رشته‌های پزشکی هم خدشه‌دار می‌شود. چراکه بخش عمده‌ای از دروس رشته‌های پزشکی از همین دروس علوم پایه است.

رئیس سازمان سنجش آموزش کشور نیز درباره کم متقاضی شدن رشته‌های علوم پایه بیان کرد: متاسفانه گرایش به رشته‌های علوم تجربی آنقدر زیاد شده که با فاجعه خالی ماندن ظرفیت رشته‌های علوم پایه مواجه هستیم. برای توسعه کشور باید در دو حوزه رشته‌های علوم انسانی و ریاضی سرمایه‌گذاری کنیم چراکه رشته‌های فنی و علوم انسانی از جمله رشته‌هایی هستند که توسعه هر جامعه‌ای بر اساس آن اتفاق می‌افتد اما در کشور ما وضعیت به گونه‌ای است که داوطلبان به سمت رشته‌های تجربی گرایش پیدا کرده‌اند.

خدایی تاکید کرد: گرایش داوطلبان به سمت رشته‌های تجربی، آموزش و پرورش را با چالش مواجه کرده است و رشته‌های علوم پایه از جمله رشته‌های ریاضی، فیزیک، شیمی، زیست، آمار و ... به دلیل کاهش استقبال از سوی داوطلبان، دچار صدمه شده‌اند.

آمار اشتغال پذیری رشته‌های علوم پایه

در این میان آمار اشتغال‌پذیری فارغ‌التحصیلان این رشته‌ها در 10 سال اخیر به شدت کاهش پیدا کرده است و به زیر 20 درصد رسیده است. البته بالاترین نرخ اشتغال‌پذیری این فارغ‌التحصیلان در این مدت هم حدود 27 درصد بوده است.

این در حالی است که اشتغال‌پذیری فارغ‌التحصیلان رشته‌های علوم پایه در کشورهای پیشرفته بالاست بررسی ها نشان می‌دهد که میزان اشتغال‌پذیری فارغ‌التحصیلان این رشته در انگلیس 61 درصد و در آمریکا حدود 95 درصد است.

همین آینده نامطمئن سبب شده برخی از فارغ التحصیلان علوم پایه به فکر مهاجرت از کشور نیز بیفتند و این امر هم چند علت دارد که یکی از آنها نبود زیرساخت‌های پژوهشی است. استادان علوم پایه اذعان دارند که نیروی انسانی در رشته‌های پایه کم نیست ولی تجهیزات آزمایشگاهی خوب در اختیار نیست. بسیاری از دستگاه‌های آزمایشگاهی فرسوده هستند و امکان نوسازی آنها وجود ندارد و حتی به خاطر تحریم‌ها نمی‌توان آنها را به کشور وارد کرد.

منصور غلامی، وزیر علوم نیز درباره کم متقاضی شدن رشته‌های علوم پایه گفت: حدود 56 درصد داوطلبان در گروه علوم علوم تجربی متقاضی شده‌اند اما ظرفیت دانشگاه‌ها در رشته‌های پرطرفدار پاسخگوی این تعداد داوطلب نیست و در مقابل گرایش کمتری به رشته‌های علوم پایه وجود دارد بر همین اساس برنامه‌هایی را مصوب می‌کنیم تا دانشگاه‌های بزرگ تسهیلات بیشتری را برای تشویق استعدادهای تحصیلی در رشته‌های علوم پایه ارائه کنند و جاذبه‌های بیشتری به دانشجویان ارائه شود.

از جمله تسهیلات در نظر گرفته شده برای فارغ التحصیلان علوم پایه می‌توان به حمایت‌های صندوق حمایت از پژوهشگران اشاره کرد. صندوق "حمایت از پژوهشگران جوان کشور" پروژه‌های مقطع دکتری یا پسادکتری رشته‌های علوم پایه را مورد حمایت مادی و معنوی قرار می‌دهد. همچنین برخی از دانشگاه‌ها امکان تحصیل در رشته‌های علوم پایه همزمان با رشته‌های دیگر را فراهم کرده‌اند.

برخی صاحب‌نظران نظیر علی محدث خراسانی رئیس دانشکده ریاضی و علوم کامپیوتر دانشگاه امیرکبیر نیز معتقد است که علی‌رغم تصور درآمد اندک رشته‌های علوم پایه، آینده شغلی این رشته‌ها تضمین شده است. 

کارشناسان جهان پیش‌بینی می‌کنند تا سال ۲۰۲۰ فارغ التحصیلان رشته‌های علوم پایه جهان به کار گرفته می شوند. البته باید این موضوع را مدنظر داشت که وضعیت ایران با بقیه کشورها فرق دارد همان‌طورها که آمارها نشان می دهد، اشتغال‌پذیری فارغ التحصیلان علوم پایه در کشورهای پیشرفته تاحدی مناسب ولی در ایران به شدت پایین است. به نظر می‌رسد که مسئولان باید در فرصت باقیمانده تا کنکور سال آینده مشوق‌های خوبی برای تحصیل و اشتغال علاقه‌مندان رشته‌های علوم پایه در نظر گیرند تا گرایش به این رشته‌ها افزایش یابد.

انتهای پیام/4040/