لزوم گسترش حفظ موضوعی در دانشگاه/همه می‌توانند با قرآن مأنوس شوند

گروه دانشگاه خبرگزاری آنا- میعاد بادپا/ ستاره‌های قرآنی روایت دانشجویان، طلاب و اساتید نخبه‌ای است که با برنامه‌ریزی دقیق به قله‌های بلند زندگی دست یافتند. در شماره‌های گذشته ستاره‌های قرآنی داستان حفظ قرآن یک دانشجو در انبار خوابگاه، داستان دو برادر که در کودکی به گنجینه‌های طلایی دست یافتند، درد و دل‌های یک حافظ قرآن از معضل اشتغال نخبگان قرآنی و نیز ماجرای تحول مسیر زندگی یک جوانی فوتبالی، روایت دانشجوی دکتری دانشگاه آزاد اسلامی که نماینده ایران در ۱۵ کشور جهان بوده و ۵۰۰ حافظ قرآن تربیت کرد و روایت دانشجوی دانشگاه آزاد اسلامی که هفت مقام برگزیده کشوری در مسابقات هنری دارد و ۱۰۰ اثر هنری قرآنی خلق کرده، بررسی شده است.

در شماره نهم ستاره‌های قرآنی، روایت سختی‌های حفظ قرآن یک طلبه حوزه علمیه قم بررسی شده است. در این خصوص گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، مصاحبه‌ای با علی لطفی حافظ کل قرآن، کارشناسی علوم قرآن و حدیث، طلبه سطح یک حوزه علمیه قم و دارنده یک عنوان نخست و یک مقام دوم در مرحله کشوری مسابقات حفظ قرآن کریم ویژه خوابگاه‌ها، انجام داد که متن این مصاحبه را در ادامه آورده‌ایم.

آنا: خودتان را معرفی کنید؛ از چه زمانی، حفظ قرآن را شروع کردید؟

لطفی: علی لطفی، متولد اسفند 71 در شهرستان گرمی استان اردبیل هستم. کار حفظ را پس از ورود به حوزه علمیه آغاز کردم. درواقع تحصیل در حوزه باعث شد تا با قرآن بیشتر آشنا شوم؛ همچنین دوستانی در حوزه داشتم که به من انگیزه می‌دادند و وقتی آنها را می‌دیدم برای ارتباط و انس با قرآن رغبت پیدا می‌کردم.

5 سال در حوزه علمیه محمدیه قائمشهر تحصیل کردم. در اوایل تحصیل کلاس حفظ قرآنی در این حوزه شکل گرفت. البته این کلاس به‌صورت تخصصی نبود و یکی دو بار در هفته تشکیل می‌شد و یکی از دوستان به‌نام آقای داداش‌پور مرا به سمت حفظ کل قرآن تشویق کرد تا اینکه از پایه سوم به‌صورت تخصصی وارد طرح حفظ شدم. این طرح حفظ هم در حوزه علمیه امام صادق(ع) روستای کوتنا قائمشهر برگزار می‌شد. به همراه یکی از دوستانم، به این حوزه رفتم و یک سال در این حوزه تحصیل و در این مدت تقریباً 12 جزء از قرآن را حفظ کردم.

آنا: چند ساله حافظ کل قرآن شدید؟

لطفی: در سن 22 سالگی حفظ را آغاز کردم و دوست داشتم که سریع‌تر حفظم را به پایان برسانم، اما اساتید حفظ اصرار داشتند که طرح باید سه‌ساله تمام شود، بنابراین وقتی دیدم جور در نمی‌آید دوباره به حوزه محمدیه برگشتم. در حوزه محمدیه، به همراه هفت نفر از طلاب حفظم را ادامه دادم و نهایتاً پس از گذشت دو سال، حفظ قرآن را به پایان رساندم.

آنا: در مورد سختی‌های حفظ در حوزه بفرمایید، چه سختی‌هایی کشیدید و آیا خاطره‌ای از این تلاش‌ها در ذهن دارید؟

لطفی: برای حفظ قرآن، زیاد سختی کشیدم. به‌نظر من کسی که می‌خواهد قرآن را حفظ کند باید پشتیبان داشته باشد. یا خودش تمکن مالی داشته باشد یا اینکه پدر و مادرش او را حمایت کنند. واقعاً یک تیپ خاص که اینها را نداشته باشد و تنهایی بخواهد کار کند باید خیلی سختی بکشد.

من چون دور از شهر بودم و پدر و مادر بالای سرم نبود، خودم هم طلبه بودم و تمکن مالی نداشتم، سختی‌های زیادی کشیدم. در روستا هم بودم و بعضی وقت‌ها دسترسی به مواد غذایی ممکن نبود. ولی خب سختی‌ها را تحمل کردم چون می‌دانستم بالاخره این راه به انتها خواهد رسید و ارزش دارد که سختی بکشم و چون مقصد و هدف برای من مشخص بود این سختی‌ها زیاد خودش را نشان نمی‌داد.

آنا: اهمیت حفظ قرآن در محل تحصیل شما چگونه بود؟ آیا طلاب به حفظ قرآن اهمیت می‌دادند و علاقه‌مند بودند؟

لطفی: بودند طلابی که علاقه زیادی به حفظ قرآن داشتند. از بیرون که آدم نگاه می‌کند خیلی خوب است و همه دوست دارند حافظ قرآن شوند ولی وقتی با سختی‌های حفظ روبه‌رو می‌شوند، سریعاً عقب‌نشینی می‌کنند. درحالی که این طبیعی است، هر چیزی بالاخره سختی‌های خودش را دارد، حفظ قرآن هم سختی‌های خودش را دارد، آدم باید این سختی‌ها را متحمل شود و این سختی‌ها ارزش دارد. آدم یک سال، دو سال، چند سال زحمت می‌کشد، یک سرمایه‌ای برای خودش جمع می‌کند و تا آخر عمر می‌تواند از این سرمایه بزرگ استفاده کند.

آیا در مسابقات حفظ قرآن کشوری هم شرکت کردید و مقامی آورده‌اید؟

لطفی: بله؛ در مسابقات کشوری یک مقام اول در رشته حفظ 15 جزء دارم که در مسابقات سال 96 کسب کردم. همچنین مقام دوم کشوری در رشته حفظ کل قرآن را نیز در مسابقات بین خوابگاه‌های نمونه کشوری در سال 97 کسب کردم.

آنا: چه توصیه‌ای به دانشجوها و طلاب در زمینه حفظ قرآن دارید؟ آیا هر کسی می‌تواند حافظ قرآن شود و این کار چه ملزوماتی دارد؟

لطفی: به‌نظر من نیازی نیست که همه حافظ کل قرآن شوند، ولی نیاز است که همه با قرآن انس داشته باشند. خود قرآن می‌فرماید: «فَاقْرَءُوا مَا تَيَسَّرَ مِنَ الْقُرْآنِ» یعنی همه باید این کلام نور و این قرآن در سینه‌شان باشد و هر روز قرآن بخوانند وگرنه متأسفانه دیده می‌شود در دانشگاه‌ها و حتی در حوزه‌های علمیه افرادی هستند که اصلاً قرآن نمی‌خوانند یا خیلی کم می‌خوانند و این برای حوزه‌های علمیه فاجعه است.

از طرفی، اگر شخص قرآن را حفظ کند و هر روز با آن مأنوس باشد، شبهاتی که نسبت به قرآن و اهل بیت(علیهم‌السلام) وارد می‌کنند را می‌تواند به‌راحتی با قرآن پاسخ دهد؛ ولی کسی که بلد نباشد و از قرآن سر در نیاورد، پاسخ دادن برایش سخت می‌شود. مخصوصاً برای طلاب که حفظ قرآن خیلی به‌دردشان می‌خورد در تبلیغ و مباحثی که صورت می‌گیرد اینها خیلی برای‌شان مهم است و یک لازمه است و باید روی حفظ قرآن کار بکنند.

طلاب و دانشجویان اگر نمی‌توانند و یا وقت آن را ندارند که کل قرآن را به‌صورت ترتیبی حفظ کنند، به‌صورت موضوعی حفظ کنند.

آنا: خودتان روزانه چقدر قرآن تلاوت می‌کنید، چقدر با قرآن مأنوس هستید و کدام سوره و آیه را بیشتر تلاوت می‌کنید؟

لطفی: روزانه دو جزء و در صورت خستگی یک جزء قرآن می‌خوانم. از خواندن سوره‌های جزء 30 لذت می‌برم. چون درباره قیامت، حساب، کتاب و اعمال است؛ آدم یاد قیامت و اعمال خودش می‌افتد و حساب کار دستش می‌آید.

مثلاً در سوره مبارکه انفطار آنجا که خداوند می‌فرماید « يَا أَيُّهَا الْإِنْسَانُ مَا غَرَّكَ بِرَبِّكَ الْكَرِيمِ» درست است که خداوند به شما این همه لطف کرده و نعمت داده ولی نباید باعث غرور انسان شود. لطیفه‌ای هم هست که گفتند آن چیزی که باعث مغرور شدن انسان شده است چه بوده؟ جواب داد خداوندا کرم تو؛ درست است که خداوند کریم است و گناهان را می‌بخشد ولی این نباید باعث شود که انسان در برابر نعمت خداوند به‌جای تشکر، طغیان و کفر نعمت کند.

آنا: آیا در حفظ قرآن هم غرور وجود دارد؟چه آفت‌هایی در این مسیر یافت می‌شود؟

لطفی: بله! متأسفانه بعضی از حفاظ، این برداشت نامناسب دیده می‌شود. معمولاً درختی که میوه‌اش زیاد می‌شود، سرش را پایین می‌آورد. از بس که بارش سنگین است به سمت پایین خم می‌شود. حافظ قرآن باید همین‌طور باشد. یعنی هر چقدر که محفوظات بالا می‌رود، هر چقدر که برداشتش از قرآن زیادتر می‌شود باید تواضع و فروتنی‌اش بیشتر شود، نه اینکه خدای نکرده بیاید پیش سایر دوستان و از خود غرور نشان دهد و مثلاً بگوید که من 10 جزء حفظم و از شما بالاترم، مطمئناً چنین افرادی به جایی نمی‌رسند و مطمئناً به جزءهای بالاتر هم که برسند، کنار می‌کشند.

شخص هر چقدر تواضع و فروتنی داشته باشد، خداوند او را بالا می‌برد. در سوره نساء هم می‌فرماید که « أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ يُزَكُّونَ أَنْفُسَهُمْ بَلِ اللَّهُ يُزَكِّي مَنْ يَشَاءُ وَلَا يُظْلَمُونَ فَتِيلًا ؛ آيا به كسانى كه خويشتن را پاك مى‌شمارند ننگريسته‌‌اى [چنين نيست] بلكه خداست كه هركه را بخواهد پاك مى‏‌‌گرداند و به قدر نخ روى هسته خرمايى ستم نمى‌بينند»، خداوند است که انسان را تزکیه می‌دهد و بالا می‌برد وگرنه انسان خودش بخواهد خودش را، با منت و اینکه خودش را بگیرد بالا بکشد و برتر نشان دهد، شخص باید تواضع کند، خدا هم او را بالا می‌برد.

آنا: در آخر، چه توصیه‌ای به مسئولان، طلاب و دانشجوها دارید.

لطفی: انتظارم از حوزه‌ها این است که بیشتر به قرآن و مخصوصاً حفظ قرآن بپردازند چون واقعاً قرآن در حوزه‌های علمیه محجور است، یعنی خیلی افراد کمی هستند که با قرآن مأنوس هستند.

در حوزه‌های علمیه، تفسیر قرآن به‌عنوان کلاس درس‌های جمعی گذاشته شده است. در دانشگاه‌ها هم معمولاً مشاهده شده که طرف می‌آید یک روز یک تفسیری می‌خواند و می‌آید قبول می‌شود و یک نمره 20 می‌گیرد و تمام می‌شود! به‌جای اینکه بیاید قرآن را بخواند، با تفسیر کار بکند و آشنا باشد، خیلی کم است.

مسئولان اگر نمی‌توانند حفظ ترتیبی را همه‌گیر کنند، امیدوارم، حداقل حفظ موضوعی را در دانشگاه‌ها و حوزه‌های علمیه راه بیندازند. برای مثال می‌توانند برای حفظ سوره‌های معروف و مشهور قرآن همانند سوره‌های واقعه و الرحمان مسابقه‌ای برگزار کنند تا طلاب و دانشجویان شوق و انگیزه‌ای پیدا کرده و به سمت قرآن بیایند وگرنه همین‌طوری نمی‌شود قرآن حفظ کنند.

البته هستند افرادی که این شوق و انگیزه خودجوش را دارند و نیاز نیست کسی به آنها تذکر بدهد، ولی اکثر افراد نیاز به تشویق و انگیزه دارند. امیدوارم در حوزه‌های علمیه باشند افراد و مسئولانی که به این فکر بیفتند و مقدمات این کار را فراهم کنند.

انتهای پیام/4122/4126/