آمریکا به دنبال کودتای مخملی/ عبور ونزوئلا از پیچ تاریخی با وحدت

گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا، ونزوئلا روزهای ناآرامی را می‌گذراند. رهبر اپوزیسیون دولت ونزوئلا روز چهارشنبه با حضور در جمع مخالفان نیکلاس مادورو خود را به‌عنوان رئیس جمهور قانونی این کشور اعلام کرد. بلافاصله بعد از این اقدام «خوان گوایدو»، دونالد ترامپ و برخی از کشورهای غربی و حوزه آمریکای لاتین نیز از وی حمایت کردند تا شرایط سیاسی ونزوئلا بسیار پیچیده شود.

آنچه در روزهای اخیر در ونزوئلا شاهدیم موضوع گفتگوی احمد سبحانی، سفیر سابق کشورمان در ونزوئلا و تحلیلگر مسائل آمریکا لاتین با خبرگزاری آنا شد تا درباره شرایط این کشور و نقش آمریکا در ناآرامی‌های ونزوئلا به گفتگو بپردازیم.

در آمریکای لاتین و ونزوئلا با نسل جدیدی از کودتاهای مخملی با چاشنی پارلمانی و نظامی روبه‌رو هستیم

آنا: در هفته گذشته شاهد تحولات عمده‌ای در ونزوئلا بودیم. راهپیمایی خیابانی، کودتای نافرجام و درنهایت نیز گوایدو، رئیس پارلمان خود را رئیس جمهور خودخوانده این کشور اعلام کرد. ارزیابی‌ خود را در مورد تحولات ونزوئلا بفرمایید.

سبحانی: جامعه ونزوئلا یک جامعه کاملاً دوقطبی است و اینکه مخالفان و موافقان توانسته‌اند به شیوه‌های مختلف راهپیمایی کنند چیز جدیدی نیست. از روزی که هوگو چاوز بر سر کار آمد و بعد از او مادورو قدرت را به‌ دست گرفت، همیشه این صحنه‌ها کمابیش ادامه داشته؛ اما این بار دخالت آمریکایی‌ها بسیار وسیع‌تر از دفعات قبل است. در جریان کودتایی که علیه چاوز انجام گرفت، مخالفان در یک خیابان تظاهرات می‌کردند و موافقان در خیابان دیگر. در آن زمان مخالفان چاوز راهشان را عوض کرده و به‌طرف کاخ ریاست جمهوری رفته، آن را اشغال کردند و با حمایت ارتش، کودتا شکل گرفت. بلافاصله آمریکا این کودتا را به رسمیت شناخت و از کودتاگران حمایت کرد. کودتاگران به دلایل مختلف شکست خوردند؛ یکی اینکه منافع متفاوتی با هم داشتند و به دنبال تقسیم منافع با یکدیگر اختلاف پیداکرده و همه اَرکان مدنی را منحل کردند، از طرفی موافقان چاوز به خیابان‌ها ریختند و کودتا شکست خورد. این بار اما آمریکایی‌ها با برنامه‌ریزی بیشتر وارد شده‌اند. یک جوان 35 ساله‌ای را که در آمریکا تحصیل کرده به ونزوئلا برمی‌گردانند. وی در یک دوره کوتاه نماینده مجلس ونزوئلا و بلافاصله رئیس مجلس می‌شود. اکنون با مشورت و توصیه آمریکایی‌ها خودش را به‌عنوان رئیس جمهور خودخوانده اعلام می‌کند و این اعلام بلافاصله مورد حمایت واشنگتن و هم‌پیمانانش که از قبل این را برنامه‌ریزی و طراحی کرده‌ بودند، قرار می‌گیرد. ما در آمریکای لاتین و در ونزوئلا با نسل جدیدی از کودتاهای مخملی با چاشنی پارلمانی و کمی هم نظامی روبه‌رو هستیم. در گذشته کودتاها نظامی بوده‌اند ولی اکنون شاهد کودتاهای مخملی با چاشنی پارلمانی هستیم.

رهبر مخالفان ونزوئلا چهره‌ای پرورش‌یافته در آمریکا است

آنا: روزنامه وال‌استریت ژورنال روز گذشته گزارشی منتشر کرد مبنی بر اینکه گوایدو روز قبل از اعلام ریاست جمهوری با مایک پنس معاون رئیس جمهور آمریکا صحبت کرده بود. آیا می‌توان گفت که آمریکایی‌ها یک برنامه‌ریزی دقیق برای این کار انجام داده‌اند؟

سبحانی: بله، در بخش اول صحبتم نیز این موضوع را عرض کردم که مخالفان با آمریکا تماس داشتند. آنها از مدت‌ها قبل دیدار و ملاقات‌هایی با آمریکایی‌ها داشتند و این موضوع را برنامه‌ریزی می‌کردند. اگر به 15 سال گذشته نگاه کنید هر از گاهی یک نفر را به‌عنوان رهبر مخالفان معرفی کردند؛ ولی امروز کسی را معرفی می‌کنند که سال‌هاست روی شخصیتش کار کرده و سرمایه‌گذاری کرده‌اند. برای واشنگتن سخت است که یک کشور ثروتمندی که بیشترین منابع زیرزمینی نفت را در دنیا دارد، بخواهد در جرگه مخالفان آمریکا قرار گیرد. واشنگتن تاکنون از هیچ تلاشی برای سرنگونی حکومت ونزوئلا کوتاهی نکرده است. واشنگتن از این فرصت استفاده می‌کند تا بگوید وضعیت امروز ونزوئلا، به دلیل شرایط اقتصادی است و می‌کوشد از این طریق، خشم مردم از مادورو را شعله‌ورتر کند. درست است که بخشی از مشکلات ونزوئلا به مسائل داخلی و حاکمیتی برمی‌گردد اما بخش مهم آن ناشی از دخالت‌های اقتصادی و جنگ اقتصادی است که آمریکا علیه این کشور به راه انداخته است.

در صورت ادامه شیوه غیردموکراتیک آمریکا، در منطقه آمریکای لاتین با جنگ‌های داخلی جدیدی روبه‌رو خواهیم شد

آنا: سفیر ونزوئلا در سوریه روز گذشته اعلام کرد سناریویی که آمریکا برای ونزوئلا در پیش گرفته، دقیقاً مشابه سناریوی لیبی و سوریه در 2011 است، آیا با این نظر موافقید ؟

سبحانی: در حال حاضر در ونزوئلا به‌جز ارتش، گروه‌های شبه‌نظامی وجود دارند که طرفدار دولت مادورو هستند. اگر آمریکایی‌ها بخواهند به این شیوه اصرار کنند احتمال درگیری مسلحانه وجود دارد. به‌هرحال آمریکایی‌ها هرکجا می‌روند نفعی برای مردم نخواهند داشت. شاید دولت اشتباهاتی داشته باشد اما حضور آمریکایی‌ها هیچ منفعتی به مردم نمی‌رساند. شما لیبی را نگاه کنید و ببینید که چطور شد و همچنین در سوریه و کشورهای دیگر چه اتفاقاتی می‌افتد.

اگر آمریکا به این شیوه اصرار کند و بخواهند به زور و شیوه‌های خشن، غیردیپلماتیک و غیردموکراتیک متوسل شود، حتماً با جنگ‌های داخلی جدید در منطقه آمریکای لاتین روبه‌رو خواهیم شد که تنها به ونزوئلا ختم نمی‌شود. اگر دقت کنید، تقریباً جنگ‌های داخلی در منطقه آمریکای لاتین تمام شده  و دموکراسی جای آنها را گرفته است، ولی اگر بخواهند دموکراسی را سرکوب کنند، آن روز است که زبان اسلحه کارگر خواهد بود.

قطعاً شورای امنیت نمی‌تواند به نتیجه واحدی در موضوع ونزوئلا برسد

آنا: آمریکا اعلام کرد که جلسه شورای امنیت را با موضوع ونزوئلا برگزار خواهد کرد و امروز هم فرستاده ویژه در امور ونزوئلا تعیین کرد. به نظر شما چه اتفاقی در جلسه شورای امنیت اتفاق خواهد افتاد و به‌خصوص واکنش روسیه را در این موضوع را چگونه می‌بینید؟

سبحانی: روسیه دو طرف را به گفتگو دعوت کرده است. البته از دولت قانونی ونزوئلا و شخص مادورو هم حمایت کرده است. از طرف دیگر ما با دور جدیدی از جنگ سرد هم مواجهیم. مواضعی که امروز در ارتباط با ونزوئلا می‌بینیم تفاوت دیدگاه میان اعضای دائم شورای امنیت را نشان می‌دهد. آمریکا و هم‌پیمانانش در یک طرف قرار گرفته‌اند و چین و روسیه که دو عضو دائم شورای امنیت و دارای حق وتو هستند در طرف مقابل قرار گرفته و مواضع دیگری دارند. قطعاً شورای امنیت نمی‌تواند به نتیجه واحدی در موضوع ونزوئلا برسد و دوقطبی در سطح جهان بر سر این موضوع را شاهد خواهیم بود.

ضرب‌المثلی هست که می‌گوید تنها کشوری که در آن کودتا نمی‌شود آمریکا است، چون در آن کشور سفارت آمریکا وجود ندارد

آنا: دیروز روسیه دو بمب‌افکن با قابلیت حمل کلاهک هسته‌ای در ونزوئلا مستقر کرد. فکر نمی‌کنید این امر عملاً گزینه نظامی و حتی کودتای نظامی در این کشور را از روی میز برمی‌دارد؟

سبحانی: اگرچه آمریکایی‌ها (سازمان سیا) طراحی‌هایی دارند، ممکن است با برخی از نظامیان ونزوئلایی صحبت و آنها را تطمیع کرده باشند اما کنترل ارتش در دست دولت است. علاوه بر ارتش، تجارب این سال‌ها و انواع و اقسام توطئه‌های نظامی و غیرنظامی که واشنگتن علیه دولت ونزوئلا داشته، باعث ایجاد گروه‌های شبه‌نظامی در این کشور شده است. اگر  آمریکا بخواهد دخالت نظامی در ونزوئلا را کلید بزند، مقاومت‌های سختی هم در مقابل خواهد دید. از طرف دیگر تا زمانی که دولت قانونی ونزوئلا بر سر کار است ممکن است حتی با روسیه مانورهای نظامی برگزار شود.

در گذشته، همه چیز با حضور آمریکایی‌ها در ونزوئلا ممزوج بوده؛ ولی امروز آنها با مواضعی که در پیش گرفتند، پایگاه‌های خود را در آن منطقه از دست داده‌اند. ضرب‌المثلی در منطقه آمریکای لاتین است که می‌گوید: آمریکا تنها کشوری است که کودتا در آن نمی‌شود، علتش هم این است که سفارت آمریکا در این کشور وجود ندارد. این کنایه به این معنا است که هر کجا سفارت آمریکا هست، مرکز توطئه آنجاست. به خاطر همین هم مادورو دستور داد که آمریکایی‌ها از کشور خارج شوند و به روابط دیپلماتیک کاراکاس-واشنگتن پایان داد. البته آنها هم با وقاحت گفته‌اند بخشی از دیپلمات‌های خود را در کاراکاس نگه می‌دارند. برخی از دیپلمات‌های آمریکایی در حال ترک ونزوئلا هستند ولی واشنگتن همچنان به باقی ماندن بخشی از دیپلمات‌های خود تأکید می‌کند.

در صورت قطع صادرات نفت ونزوئلا هزاران نفر در آمریکا بیکار خواهند شد

آنا: با توجه به شرایط بازار پیچیده انرژی امروز، آمریکا چه واکنشی در مقابل نفت ونزوئلا انجام خواهد داد؟

سبحانی: ونزوئلایی‌ها در آمریکا چند پالایشگاه و چند هزار پمپ‌بنزین دارند که مربوط به یک شرکت ونزوئلایی است و ممکن است جریان نفت این کشور به آنها قطع شود. اگر فروش نفت به آنها قطع شود و از طرفی، با توجه به اینکه این پالایشگاه‌ها با نفت سنگین ونزوئلا کار می‌کنند، چندین هزار نفر در آمریکا بیکار خواهند شد. از طرف دیگر آمریکا ممکن است بخواهد تحریم‌های اقتصادی را علیه ونزوئلا اعمال کند که آن‌ هم با واکنش‌های متفاوتی در سطح جهانی و هم‌پیمانانی که دولت ونزوئلا دارد روبه‌رو خواهند شد.

آنا: ما یک پارادایم شیفتی را در آمریکای لاتین شاهدش هستیم که کشورهای این حوزه از گرایش به چپ، به سمت راست گرایش پیدا می‌کنند. همین مسئله را در بحث ونزوئلا نیز شاهدیم که تمامی کشورهای راست‌گرا به‌سرعت کودتا را به رسمیت شناختند ولی در کشورهایی با گرایش چپ این‌گونه نبود. آیا این امر باعث فشار بیشتر بر ونزوئلا نخواهد شد؟

سبحانی: تغییر ماهیت تفکری به این صورت که شما می‌فرمایید نبوده است. مثلاً در مکزیک راست‌ها حاکم بودند اما از برکت حضور ترامپ در آمریکا و صحبت‌هایش علیه آنها، همان‌طور که پیش‌بینی می‌شد در حال حاضر چپ‌ها در یکی از مهم‌ترین و نزدیک‌ترین کشورها به آمریکا بر سر قدرت هستند. این یک تحول مهم است، البته در برخی از کشورهای منطقه مثل برزیل با توطئه‌ای که علیه لولا داسیلوا رئیس‌جمهور اسبق این کشور صورت گرفت و از کاندیداتوری‌اش جلوگیری شد، وضع به حالتی درآمد که یک راست‌گرا به قدرت رسید. این را به شما واضح بگویم که اشتباه نشود؛ جریان‌های چپ و انقلابی همچنان یک ظرفیت بسیار مهم را در بسیاری از کشورهای آمریکای لاتین دارند که اگر روش آمریکا ادامه پیدا کند، راست‌گراها با خشم و اعتراض مردم در کشورهای خود روبه‌رو خواهند شد.

اگر ونزوئلایی‌ها مسائل داخلی خود را سروسامان بدهند و منسجم‌تر باشند از این پیچ تاریخی عبور خواهند کرد

آنا: آینده را برای آقای مادورو چگونه می‌بینید و اگر این کودتا موفق باشد چه تأثیری بر سایر کشورها خواهد گذاشت؟

سبحانی: همان‌طور که عرض کردم این نسل جدیدی از کودتا است که شروع‌شده و مایک پمپئو وزیر امور خارجه آمریکا سایر کشورهای منطقه را نیز تهدید کرده و می‌گوید نوبت سایرین هم می‌رسد؛ اما می‌بینید که کشوری مثل کوبا علی‌رغم همه توطئه‌های آمریکا تا چند دهه پایدار ماند. اگر ونزوئلایی‌ها مسائل داخلی خود را سروسامان بدهند و منسجم‌تر باشند از این پیچ تاریخی نیز عبور خواهند کرد.

انتهای پیام/4106/4093/پ