پیش‌بینی افزایش روابط سیاسی و اقتصادی هند با ایران

به گزارش خبرنگار حوزه آسیا گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا، «ماندانا تیشه‌یار» در نشست «همکاری‌های ایران و همکاری‌های ایران و هندوستان»، فرصت‌ها و چالش‌ها که عصر روز گذشته در دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی تهران برگزار شد، با اشاره به روابط سیاسی میان دو کشور هندوستان و ایران گفت: وقتی به رابطه سیاسی دو کشور می‌پردازیم باید آن را به سه دوره مشخص تقسیم کنیم. دوره اول از ابتدای استقلال هندوستان تا انقلاب اسلامی در ایران، دوره دوم از انقلاب اسلامی تا فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و دوره سوم از فروپاشی شوروی تاکنون.

مدیر همکاری‌های علمی و بین‌المللی دانشگاه علامه طباطبایی افزود: با توجه به سیاست عدم تعهد هندوستان و قرارگیری کشورمان در بلوک غرب می‌توان گفت که رابطه میان دو کشور از جایگاه خوبی برخوردار نبود. کشورمان در زمان پیش از انقلاب با شکل عضویت در سنتو که میان ایران، ترکیه و پاکستان و انواع کمک اقتصادی و نظامی به پاکستان در جنگ با هندوستان موجب شد تا روابط سیاسی دو کشور در وضعیت چندان مساعدی پیش نرود.

وی ورود ایران به سیاست عدم تعهد که هم‌زمان با انقلاب اسلامی در ایران بود را با دوره‌ای که هند وارد سیاست نزدیکی به شرق می‌شد برابر دانست که همین موضوع سبب شد تا بار دیگر رابطه سیاسی در حالت عدم گسترش قرار گیرد. در این زمان هند تا حدودی نگاه تهدیدآمیزی متأثر از انقلاب ایران و احتمال تأثیر این پدیده بر مسلمانان کشمیر نیز داشت و به همین دلیل تا حدودی به پیشنهادهای همکاری ایران با تردید می‌نگریست.

عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی ادامه داد: بعد از فروپاشی شوروی در هندوستان نگاه به سیاست خارجی متفاوت شد. در همین زمان در ایران نیز سیاست بیشتر به‌سوی همکاری‌های بین‌المللی با رویکرد نگاه به شرق حرکت کرد که همین موضوع سبب سفرهای متقابل مقام‌های بلندپایه دو کشور شد و در نهایت، ارائه بیانیه دهلی و امضای آغاز به کار کریدور شمال جنوب شد که از همین زمان مبحث بندر چابهار مطرح می‌شود.

تیشه‌یار با اشاره به جایگاه استراتژیک ایران برای هندوستان تصریح کرد: هندی‌ها نمی‌توانند ارزش ایران را نادیده بگیرند و به همین دلیل روابط سیاسی و اقتصادی خود را با کشورمان افزایش خواهند داد. هرچند کشوری مانند آمریکا که به‌عنوان متحد استراتژیک هندوستان محسوب می‌شود مخالف روابط با ایران است و تا حدودی همین موضوع روی روابط سیاسی دو کشور سایه افکنده ولی منافع دوجانبه، دو کشور را به‌سوی همکاری سوق می‌دهد.

دیپلماسی فرهنگی میان ایران و هندوستان عامل گسترش همکاری است

زهرا ابوترابی اردستانی دیگر سخنران این نشست با اشاره به جایگاه فرهنگ به‌عنوان عنصر ارتباطی ایران و هندوستان گفت: روابط تاریخی دو کشور قدمتی هزاران ساله دارد و شما می‌توانید تأثیر هنر، معماری و ادبیات ایرانی را در تمام هندوستان ببینید. جواهر لعل نهرو در همین رابطه می‌گوید که بعید می‌دانم هیچ دو کشوری مانند ایران و هندوستان شبیه یکدیگر باشند.

استاد دانشگاه علامه طباطبایی افزود: نزدیکی فرهنگی دو کشور را می‌توان در نزدیکی حماسه‌ها و داستان‌ها دید، به‌طوری که دستور زبان اوستایی که به‌طور کامل از بین رفته بود، توسط محققان از طریق زبان سانسکریت بازسازی شد.

ابوترابی اردستانی ادامه داد: برای صدها سال ایرانیان تا زمان اشغال هندوستان توسط انگلستان بر این کشور حکمرانی کرده‌اند و بسیاری از احکام قضایی و سلطنتی در این کشور به زبان فارسی بوده است، به‌طوری که در حال حاضر در بسیاری از کتابخانه‌های هند نسخ خطی باارزشی به زبان فارسی موجود است که متأسفانه آمریکا تلاش می‌کند تا این متون نابود شود.

وی تصریح کرد: جایگاه فرهنگ و هنر ایرانی در هندوستان به حدی مهم است که دولت این کشور به افرادی که زبان سانسکریت و فارسی را فرا بگیرند جوایزی می‌دهد. همین نزدیکی فرهنگی باعث می‌شود تا دو کشور رویکردی نزدیک به هم برای همکاری در پیش گیرند.

امنیت عامل همکاری ایران و هندوستان

علیرضا کوهکن، عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی با اشاره به نقش و جایگاه امنیت در همکاری‌های ایران و هندوستان گفت: دغدغه امنیتی دو کشور را می‌توان به چهار سطح مقابله با تروریسم، جنگ هند و پاکستان، مواد مخدر و مقابله با افراط‌گرایی مذهبی دسته‌بندی کرد. ایران و هندوستان هر دو در بحث مقابله با تروریسم خود را در معرض تهدید می‌بینند. این دغدغه را می‌توان در افغانستان و افزایش تهدید قدرت‌گیری طالبان و داعش مشاهده کرد.

وی ادامه داد: هر دو کشور خود را در معرض تهدید مواد مخدر می‌بینند که البته حس تهدید از سوی ایران بسیار بیشتر است ولی زمینه همکاری‌های دو جانبه را افزایش می‌دهد.

تهدید افراط‌گرایی مذهبی ناشی از اسلام تکفیری و سلفی دیگر بخش سخنان کوهکن بود که می‌تواند همکاری‌های دو جانبه را افزایش دهد.

وی تأکید کرد: هرچند ما تنش‌های زیادی در حوزه کشمیر مشاهده می‌کنیم و تا حدودی همین موضوع باعث نگرانی هندی‌ها از سوی ایران با توجه به نزدیکی فرهنگی این بخش با کشورمان شده است ولی باید این موضوع را مورد نظر داشته باشیم که تهدید پاکستان در این منطقه برای هند بسیار بیشتر از ایران است.

کوهکن در ادامه با اشاره به جنگ پاکستان و هندوستان تصریح کرد: تنها عاملی که می‌تواند عمق واگرایی دوجانبه را نشان دهد، بحث جنگ است که تا حدودی موضع ایران نسبت به آن بی‌طرفانه بوده که هندی‌ها از آن خرسند نیستند. البته در مقابل، رابطه هندوستان با رژیم صهیونیستی نیز وجود دارد به طوری که صهیونیست‌ها فناوری پیشرفته‌ای که آمریکا رایگان در اختیارشان قرار می‌دهد را به صورت قاچاق به سایر کشورها ازجمله هندوستان می‌فروشند. هندی‌ها سعی می‌کنند تا با رابطه با رژیم صهیونیستی از نفوذ لابی یهود در آمریکا برای خود بهره ببرند. برآیند این موضوعات نشان می‌دهد که دغدغه‌های امنیتی دو کشور اشتراکات و تفاوت‌های دارد که می‌تواند در بعضی امور به صورت خاص به همکاری متقابل منجر شود.

چابهار ارزشی به مراتب بیشتر از ایران برای هندوستان دارد

آخرین سخنران این نشست، استاد روابط بین‌الملل دانشگاه جواهر لعل نهرو بود که در سخنرانی خود گفت: ایران جایگاه خاصی در سیاست خارجی هندوستان دارد و همیشه این موضوع در کشور ما مطرح بوده است که چه سیاستی را باید در قبال ایران اتخاذ کنیم.

راما کریشنان ادامه داد: بعد از فروپاشی شوروی سیاست هندوستان از ایدئولوژیک به نئولیبرال تغییر پیدا کرد تا در مسیر جهانی‌شدن از منافع اقتصادی بهره برد و کشوری قدرتمند در جهان شود.

وی با اشاره به مهم بودن رابطه با ایران برای هندوستان افزود: آمریکا مهم‌ترین عامل در عدم گسترش مناسبات دوجانبه است ولی هندوستان تلاش می‌کند تا راه خود را در راستای سیاست مستقل به‌پیش برد. به همین خاطر ما شاهدیم که هند در خصوص خرید نفت از ایران و توسعه بندر چابهار از تحریم‌ها معاف می‌شود.

استاد دانشگاه جواهر لعل نهرو در ادامه اظهار کرد: ایران برای هند دروازه ورود به شرق آسیا بوده و از همین رو باید بگوییم که بندر چابهار ارزشش برای هندوستان به‌مراتب بالاتر از آن چیزی است که برای ایران دارد. بنابراین، جایگاه ایران می‌تواند سبب گسترش نفوذ هند و رشد اقتصادی این کشور شود. همچنین دغدغه‌های امنیتی در منطقه عامل همکاری‌های دوجانبه میان دو کشور است.

کریشنان در پایان تصریح کرد: رویکرد دولت هندوستان به رابطه با ایران بسیار مثبت بوده و به دنبال گسترش همکاری است. هرچند آمریکا سعی می‌کند تا در رابطه دو کشور اخلال ایجاد کند ولی باید دانست که هندوستان روند استقلال در سیاست خارجی را در پیش گرفته است که می‌توان پیوستن به سازمان اقتصاد نوظهور (بریکس) را از آن جمله دانست.

انتهای پیام/4106/4093/