جهاد دانشگاهی در بیست‌وپنجمین جشنواره کتاب کار جهادی نکرد

به گزارش خبرنگار حوزه فرهنگی و هنری گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، بیست و پنجمین جشنواره ملی کتاب سال دانشجویی به همت جهاد دانشگاهی طبق روال هرساله هم‌زمان با هفته کتاب با هدف شناسایی نخبگان برگزار شد. «سارا تیمورتاش» یکی از شایستگان تقدیر این جشنواره است؛ در ادامه گفتگوی ما با این محقق و مترجم را می‌خوانید:

آنا: اثر ارائه شده به جشنواره را معرفی کنید؟

تیمورتاش: کتاب «تجهیز مجدد میراث صنعتی راهنمای TICCIH برای حفاظت از میراث صنعتی» در‌خصوص میراث صنعتی است و به فضاهای صنعتی و تاریخچه آن می‌پردازد. میراث صنعتی یکی از مفاهیم جدید راه‌یافته به ایران است.

این کتاب ماحصل فعالیت یک سازمان بین‌المللی حفاظت از میراث صنعتی است؛ آن سازمان با هدف آشنایی متخصصان کشورهای مختلف دنیا این را کتاب نوشته‌ و در یکی از کنگره‌های این سازمان کتاب را معرفی کردند.  من این کتاب را تهیه و پس از بازگشت به ایران شروع به ترجمه آن کردم.

پس از معرفی و طرح ایده با استاد تمام دانشگاه تهران «پیروز حناچی» در دانشگاه و حمایت و استقبال او، ترجمه این کتاب را شروع کردم. حمایت دانشگاه انگیزه‌‌ساز بود؛ افراد مختلف را به من معرفی کردند تا بتوانم در این زمینه مطالعات بیشتری داشته باشم.

ما در زمینه شهرسازی، معماری ظرفیت‌هایی در کشورمان داریم که مغفول مانده است؛ مثل کارخانه سیمان ری یا بنایی که الان تبدیل شده به فرهنگسرای بهمن یا کارخانه چیت جهان... یک سری کارخانه‌هایی داریم که در دوره‌ ورود ایران به صنعتی شدن ساخته شده‌اند و به مرور زمان در شهرها قرار گرفتند و با فضاهای اطرافشان ناهمگون و ناکارآمد شدند و به عنوان فضای متروک باقی مانده‌اند. در پی معرفی نشدن، این فضاها شبانه تخریب می‌شوند و یک مرتبه بخشی از هویت و تاریخ مربوط به صنعت و تولید در کشور است را از دست می‌دهیم. در حالی که کشورهای پیشرو به این موضوع توجه داشتند و این تهدید را به فرصت تبدیل کردند.

کشورهای پیشرو این فضاهای متروکه صنعتی که فضا قابل توجهی را دل شهرها به خود اختصاص می‌دهند را به فضاهای فرهنگی برای استفاده فرهنگی و تاریخی ساکنان حومه و مردم شهر تبدیل می‌‌کنند. در کشور ما این فضاها به راحتی تخریب می‌شوند و جای آن‌ها هم مجتمع‌های مسکونی، مراکز تجاری و... قرار می‌گیرد؛ البته فعالیت‌هایی در این زمینه شروع شده است.

متأسفانه بسیاری از کارخانه‌های نساجی اصفهان تخریب شدند و از بین رفتند ولی بعضی از آن‌ها حفظ شده‌اند؛ کارخانه ریزباف با تلاش‌های زیاد، حفظ و ثبت ملی شده است. کارخانه سیمان ری تهران به دلیل‌ ایجاد آلودگی‌های زیست‌محیطی، متروکه شده است و اکنون در حال برنامه‌ریزی برای تبدیل شدن به یک مرکز فرهنگی است.

«میراث صنعتی» باید برای مردم باز شده و مردم قبول کنند که این فضا بخشی از هویت‌ تاریخی یک کشور است، علم تغییر کاربری آن فضا و اصول اولیه هم باید ایجاد بشود.

مفهوم میراث صنعتی در اواسط قرن بیستم یعنی دوره ای که چندین ساختمان صنعتی و منظره شهری ویران شد، در انگلستان مطرح شد. میراث صنعتی، میراثی منحصربه‌فرد اما چالش‌برانگیز است که ارزش آن به‌دلیل پیچیدگی فنی، بار اقتصادی، مقیاس، عظمت، شرایط اجتماعی و استنباط گاه منفی، نادیده گرفته می‌شود.

در ایران با پایان قرن هجدهم و هم‌زمان با عصر قاجار روند صنعتی شدن به حرکت درآمد. با توجه به اوضاع آن زمان نخستین کارخانه‌ها ناگزیر از برطرف کردن نیازهای ارتش و مربوط به صنایع نظامی بودند، هرچند صنعت در مفهوم مدرن آن همچنان مشهود نبود. پس از آن شکلی نوین از تفکر صنعتی و معماری وارد کشور شد که می‌تواند طلوع عصر صنعتی ایران نامیده شود. آلمان‌ها الگوی تحقق اهداف صنعتی ایران شدند و حضور یکپارچه متخصصان آلمانی نقش اساسی و مؤثری در گام‌های ابتدایی روند صنعتی‌شدن کشور داشت، این روند بافت شهرها و معماری را تحت تأثیر خود قرار داد.

آنا: ما باید از میراث صنعتی چه بسازیم و چطور می‌توانیم بیشترین و بهترین اقدامات را در این باره انجام دهیم؟

منشورهای بین‌المللی راهکاری برای قاعده‌مندکردن مفاهیم کلیدی و روش‌های بنیادی و در نتیجه نیل به پاسخ پرسش‌های فوق هستند که این امر توسط منشور نیژنی‌تاگیل در شاخه میراث صنعتی انجام گرفته‌است. این منشور برخی تعریف‌های پایه را برای دامنه و دوره زمانی موضوع پیشنهاد می‌دهد و هم‌زمان بهترین اسلوب را به جهت درک، حفاظت و به اشتراک گذاشتن آنچه به‌طور ویژه در زمینه بقایای فرهنگ صنعتی شایان توجه است، توصیه می‌کند.

برای دریافت حداکثری از این «متون نظری» نیاز به تکمیل و تشریح مطالب احساس می‌شد؛ موضوعی که ایده اصلی انتشار این کتاب را شکل می‌دهد. «تجهیز مجدد میراث صنعتی»، نسخه «بسط یافته» منشور نیژنی‌تاگیل است. از نویسندگان متخصص درخواست شد که مفاد مختصر ماده‌های اصلی منشور را شفاف کرده و گسترش دهند و آن‌ها را با مثال‌های به‌دست‌آمده از سایت‌های برجسته میراث سراسر جهان تشریح کنند.

تمام متخصصان میراث فرهنگی و باستان‌شناسان به شهرسازی و تاریخ علاقه‌مند هستند. همچنین سازمان‌ میراث فرهنگی، شهرداری‌ها و... می‌توانند از این کتاب استفاده کنند.

آنا: چاپ کتاب برای یک دانشجو به چه شکلی است و تأثیر وجود جشنواره‌های این چنینی چیست؟

تیمورتاش: باتوجه به اینکه نشر کتاب نسبت به گذشته بسیار آسان شده است شخص می‌تواند نوشته‌های خود را به راحتی به کتاب تبدیل کند اما همچنان انتشاراتی وجود دارد که هر مطلبی را منتشر نکنند. همین امر موجب می شود با وجود تعدد آثار ارزیابی و داوری در جشنواره‌ها مشکل شود. از طرفی وجود این جشنواره‌ها و معرفی آثار برتر به نوعی اعتبار بخشی به اثر می‌کند. به طور مثال در حوزه میراث فرهنگی پیش از این، یک دانشجوی دانشگاه اصفهان جایزه کتاب سال را گرفت، کتاب این دانشجو در یک کار میدانی کارخانه‌های تاریخی ایران را دسته‌بندی کرده است.

آنا: چگونه با این جشنواره آشنا شدید و این جشنواره را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

تیمورتاش: جهاد دانشگاهی یک نام شناخته شده است و به خاطر سال‌ها فعالیت در این حوزه به عنوان یک مرجع معتبر شناخته شده است؛ از همین‌ رو فعالیت‌های این سازمان را دنبال می‌کنم. همچنین سایت دانشگاه تهران از برگزاری این جشنواره خبر داده بود و من تصمیم گرفتم در آن شرکت کنم. روند جشنواره خوب بود پس از ثبت نام در سایت و ارائه اثر، همه چیز در زمان مقرر برگزار شد.

آنا: انتظاری که از این جشنواره داشتید برآورده شد؟

تیمورتاش: نه؛ راجع به کتاب خودم فکر می‌کردم که اتفاق‌های بهتری رخ دهد که ظاهراً محدودیت داشتند یا امکاناتشان کم بود؛ ولی به نظر من خیلی حیف بود سازمانی که اعتبار دارد و جشنواره‌‌ای که به دوره بیست و پنجم می‌رسد و مشمول آن ارزش تاریخی می‌شود اعتبار آن، سال به سال بیشتر می‌شود؛ در عین حال که وجود همین چیزهای اندک هم در جامعه به هر حال آدم را دلخوش می‌کند اما اصلاً کافی نیست و می‌توانست حمایت‌های بهتری انجام شود. این جشنواره برای برگزیدگان برنامه‌ای ندارد، مگر اینکه به گفته مسئولان این جشنواره از وضعیت فکری یا کار ما  برای جشنواره‌های بعدی  استفاده کنند.

آنا: از برگزیدگان و شایستگان تقدیر این جشنواره در چه حوزه‌هایی می‌توان استفاده کرد؟

تیمورتاش:کارهای خلاقانه‌ زیادی را می‌توان انجام داد. به طور مثال ایجاد  باشگاه برگزیدگان و استقبال جهاد دانشگاهی به عنوان یک مرجع  از ایده‌های دیگر دانشجویان را به متخصصان برگزیده‌ای  که در بانک اطلاعاتی باشگاه خود جمع‌آوری کرده است، ارجاع دهد. جشنواره‌ای که بیست و پنجمین دوره خود را تجربه می‌کند می‌توانند بانکی از اسامی برگزیدگان را داشته باشد؛ اما متأسفانه  زمانی که من به سایت جهاد دانشگاهی مراجعه کردم نام برگزیده‌های دوره قبل را هم ندیدم.

برگزاری استندآپ در مراسم اختتامیه، بدسلیقگی برگزارکنندگان بود، به چه قیمتی شرکت‌کنندگان مراسم را افزایش بدهیم. شرکت‌کنندگان این جشنواره باید در جهت مثبت حضار را افزایش بدهد؛ حضور اساتید و پیش‌کسوتان مثل دکتر اردکانی باعث جذابیت این مراسم می‌شود.

آنا: پیشنهاد شما برای بهبود این جشنواره چیست؟

تیمورتاش: این جشنواره  یک اتاق فکر لازم دارد همچنین در باید بانکی از برگزیدگان و آثار آنها به وجود بیاید و از طرفی مسئله  بازتاب آثار و معرفی آثار مطرح است؛ معرفی آثار برگزیده و برجسته و انعکاس آن در رسانه‌ها نیازمند برنامه‌ریزی است همچنین جهاد دانشگاهی باید جوایز ارزشمندتری برای ارج نهادن و تشویق دانشجویان در نظر بگیرد. در این دوره از جشنواره مبلغ در نظر گرفته شده در حد و اندازه آوازه جهاد دانشگاهی نبود. از سوی جهاد دانشگاهی حمایت‌های دیگری هم می‌توانست وجود داشته باشد که تأثیر ماندگاری بر تکوین شخصیت علمی دانشجویان بگذارد.

جهاد دانشگاهی بهترین جایی که می‌تواند  این جشنواره را برگزار کند، به شرطی که فعالیت‌های خود را متمرکز کند و کار جهادی انجام دهد تا دانشجویان سال دیگر با اشتیاق بیشتری در این جشنواره شرکت کنند. این جشنواره کار جهادی نبود که اسمش جهاد دانشگاهی است یک کار جهادی انجام ندادند. امیدوارم سال‌های آینده شاهد یک جشنواره دانشجویی قدرتمند باشیم که از طرف نهادهای مختلف حمایت می‌‌شود و  شرکت در این جشنواره برای هر کدام از دانشجوها به منزله موفقیت بزرگی تلقی شده و دیگران را ترغیب به شرکت در آن کنند.

انتهای پیام/4084/خ