روایت دانشگاه آزادی‌ها از اجرای «سند آمایش سرزمینی»

به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، «سند آمایش سرزمینی» یکی از «اسناد بالادستی» مهم کشور بود که مانند برنامه پنجم توسعه و سندچشم‌انداز، عملا در دورهدولت‌های نهم و دهم به فراموشی سپرده شده بود.

در دو سال گذشته با توجه به رشد و توسعه گسترده مراکز آموزش عالی و دانشگاه‌ها، لزوم بازنگری در روند این توسعه و توجه به سندآمایش سرزمینی، بار دیگر از سوی کارشناسان مطرح شد. آن‌چه امروز بیش از پیش در این سند مورد بحث و توجه قرار گرفته، استفاده بهینه از زیرساخت‌های هر استان و توسعه مبتنی بر آموزش است، از همین رو باید گفت با برنامه‌ریزی در چارچوب سند آمایش، آموزش از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و بر همین مبنا بخش عظیمی از مسئولیت آن به دانشگاه‌ها سپرده می‌شود.

آموزش در سند آمایش سرزمینی

سازمان برنامه‌‌وبودجه در سال 1383 با استناد به اصل 138 قانون اساسی دستوارت بالا دستی تحت عنوان سند آمایش سرزمینی را تصویب کرد. ضوابط این سند، دولت و دیگر دستگاه‌های اجرایی را ملزم می‌کند تا طبق بررسی آماری و دقیق به صورت مجزا برای هر منطقه نسبت به شرایط اقلیمی، جغرافیایی، فرهنگی و جمعیت آن محدوده اهداف خود را دنبال و برنامه‌ریزی کنند.

در این برنامه جامع، توسعه در زمینه‌های مختلف به شکل یک ضابطه مدون شده است. اما یکی از مهم‌ترین بخش‌های این سند توسعه علوم‌، آموزش‌، پژوهش و فن‌آوری و گسترش و تجهیز مراکز آموزشی‌، پژوهشی‌، شهرک‌ها و پارک‌های علمی و فن‌آوری کشور متناسب بانیازهای ملی، منطقه‌ای و با تکیه بر قابلیت‌ها و استعدادهای بومی هر منطقه در جهت کاهش سهم منابع طبیعی و افزایش سهم در تولیدات ملی‌ است.

دانشگاه آزاد اسلامی در همین جهت گام‌های موثری برداشته و برنامه‌ریزی‌‌های دقیقی صورت داده است که نمود آن را می‌توان در سند آمایش آموزشی دانشگاه مشاهده کرد. برای اطلاع دقیق‌تر از اجرای مفاد سند آمایش سرزمینی توسط دانشگاه آزاد اسلامی به سراغ سه تن از مسئولان این دانشگاه در استان‌های مختلف رفتیم.

هدف اصلی دانشگاه آزاد به دست آوردن سهم 70 درصدی درآموزش عالی است

سروش زرین‌آبادی، رئیس دبیرخانه دانشگاه آزاد اسلامی استان خوزستان درباره برنامه‌ریزی‌های این استان به خبرنگار آنا گفت: « طرح آمایش تقریبا از سال 89 در دانشگاه آزاد مورد توجه قرار گرفت، اما به این شکل که امروز درحال بررسی است، پیگیری نشد. بلکه صرفا به شکل جمع‌آوری یک سری اعداد و ارقام بود که راستی آزمایی هم در آن وجود نداشت.»

زرین آبادی در همین رابطه بیان کرد: «اگر از سال 89 به این موضوع نگاه کنیم تا امروز، اکنون یک سال به مهلت اجرای این طرح باقی مانده است. زمانی که برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته برای یک سال پیش‌رو بررسی می‌شود، کاملا مشهود است که اعداد و ارقام سال 89 در مقایسه با امروز انحراف دارد.»

وی با اشاره به اینکه آمار‌های به دست آمده به شکل پایش شده به سازمان مرکزی دانشگاه آزاد ارائه شدند افزود:« برای اینکه بتوان جایگاه، چشم‌اندازها و استراتژی‌ها را مشخص کرد، راستی آزمایی، تجزیه و تحلیل مدیریتی برنامه‌ها در اهداف دانشگاه تعریف شده است.»

رئیس دبیرخانه دانشگاه آزاد استان خوزستان با اشاره به هدف اصلی دانشگاه آزاد دراجرای سند آمایش تصریح کرد:«هدف اصلی این دانشگاه، به دست آوردن سهم 70 درصدی درآموزش عالی است، که باتوجه به امکانات موجود متناسب با اقلیم، ظرفیت،صنایع و رشد جمعیتی هر استان برای این موضوع برنامه‌ریزی‌هایی انجام شده است.»

زرین‌آبادی با تاکید بر پایش و راستی آزمایی اعداد و آمار به دست آمده از هر استان خاطرنشان کرد:«سند آمایش آموزشی دانشگاه آزاد، زیرمجموعه سند آمایش سرزمینی قرارمی‌گیرد و می‌تواند به عنوان یک نقشه راه استفاده شود.»

وی با اشاره به اینکه دانشگاه آزاد در استان خوزستان بالاترین سهم آموزش عالی را دارد گفت:« درحال حاضر سند سه استان خوزستان، بوشهر و کهگیلویه و بویراحمد که مسئولیت‌شان برعهده بنده بود، آماده و به سازمان مرکزی دانشگاه آزاد ارسال شده است.»

استفاده از طرح آمایش سرزمینی مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی است

دکترجواد یعقوبی، رئیس دبیرخانه هیات امنای دانشگاه آزاد اسلامی استان البرز درباره تاثیر سند آمایش سرزمینی در دانشگاه و استان البرز بیان کرد:« به عنوان اصل پذیرفته شده، برنامه‌ریزی در ارکان مختلف دانشگاه آزاد بر پایه داده‌ها و اطلاعات آماری سامان می‌گیرد. دراین راستا مطالعات و جمع‌آوری این آمار در سند آمایش سرزمینی هم پیش فرض و پیش شرط برنامه‌ریزی و هدف گذاری آتی قرار گرفته است. این تکلیف مورد تاکید ریاست عالی دانشگاه آزاد و مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی است و درکلیت دانشگاه آزاد به جد پیگیری می‌شود.»

رئیس دبیرخانه دانشگاه آزاد اسلامی ادامه داد: « در مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی تاکید شده طرح آمایش سرزمینی به عنوان پیش‌فرض تمام برنامه‌های دانشگاه‌های کشور قرار گیرد و درحال حاضر مخصوصا در بین دانشگاه‌های غیردولتی، دانشگاه آزاد از موقعیت مناسبی از نظر امکانات و اعضای هیئت علمی برای عمل به این سند برخوردار است.»

وی با اشاره به امکانات و اعضای هیئت علمی دانشگاه آزاد استان البرز درباره موقعیت این استان گفت: «سند آمایش آموزشی دانشگاه آزاد که از درون سند آمایش سرزمینی بیرون آمده، هدف اصلی دانشگاه آزاد استان البرز محسوب می‌شود.»

یعقوبی با تاکید بر ظرفیت‌های استان البرز افزود:« با بررسی شاخص‌های کلی استان از جمله درصد رشد جمعیت، این امکان برای دانشگاه آزاد استان البرز فراهم می‌شود تا برنامه‌ریزی دقیقی نسبت به شرایط این استان درجهت رشد آموزش عالی به‌ویژه تحصیلات تکمیلی صورت گیرد.»

رئیس دبیرخانه هیات امنای دانشگاه آزاد استان البرز با اشاره به وجود مراکز صنعتی در این استان تصریح کرد: «دانشگاه آزاد استان البرز پتانسیل زیادی در زمینه اجرای برنامه‌ریز‌ی‌های بلندمدت و دقیق دارد که سند آمایش می‌تواند امکان استفاده از این ظرفیت‌ها را برای این دانشگاه فراهم کند.»

وی با اشاره به اینکه تاسیس شرکت‌های دانش‌بنیان، پارک‌های فناوری و تمام برنامه‌های جزئی دانشگاه آزاد زیرمجموعه سند آمایش آموزشی قرار می‌گیرند، خاطرنشان کرد: «با توجه به اینکه واحد کرج، واحد مرکزی است و از نظر امکانات، اعضای هیئت علمی، تنوع رشته و مقاطع نسبت به سایر واحدهای استان شرایط بهتری دارد، در اولویت اجرای این برنامه‌ها قرار دارد تا به مرور زمان این واحد بر واحدهای دیگر استان نیز تاثیربگذارد و روند رشد آن‌ها را سریع‌تر کند.»

یعقوبی درابی درپایان به تاثیرگذاری دانشگاه آزاد استان البرز در پیشرفت مجموعه دانشگاه آزاد اسلامی اشاره کرد و گفت: «دانشگاه آزاد سهم بسیاری خوبی در پیشرفت و ارائه خدمات آموزشی و پژوهشی به استان البرز دارد که همین موضوع موجب می‌شود در تنظیم سند آمایش آموزشی دقت زیادی اعمال شود.»

رشته‌های جدید باید متناسب با نیاز هر استان راه‌اندازی شود

بهروز دوستی، رئیس دبیرخانه دانشگاه آزاد اسلامی استان لرستان درباره تاثیر دانشگاه آزاد اسلامی گفت:« هدف سند آمایش سرزمینی این است که متناسب با نیروها، عوامل انسانی و عوامل محیطی هرمجموعه بیشترین بهره‌وری صورت بگیرد. به اصطلاح بین دوعامل انسانی و محیطی باید تعاملی وجود داشته که برمبنای آن برنامه‌ریزی انجام شود.»

رئیس دبیرخانه هیات امنای دانشگاه آزاد استان لرستان با اشاره به استفاده حداکثری از ظرفیت‌های هر استان ادامه داد:«در دانشگاه آزاد اسلامی درهمین جهت برنامه‌ریزی‌هایی صورت گرفته و فعالیت‌هایی هم درحال اجرا است تا از امکاناتی که وجود دارد، حداکثر بهره‌وری حاصل شود. به عنوان مثال موضوع راه‌اندازی رشته‌های جدید در هر استان نسبت به ظرفیت‌های آن استان انجام شود.»

دوستی با اشاره به اینکه این سند در مراکز پژوهشی دانشگاه بسیار کارآمد است بیان کرد:« به عنوان مثال، گیاهان دارویی در استان لرستان از تنوع زیادی برخوردار است که با یک چشم انداز منطقی در مراکز پژوهشی باید دنبال شود، و تهیه سند آمایش کمک شایانی به این مسائل می‌کند.»

وی با تاکید براینکه برنامه‌ریزی‌ها باید درمسیر عمل قرار گیرند تصریح کرد:« مسائل باید از حالت کیفی به صورت کمی ارزیابی شوند تا قابل سنجش باشند.»

رئیس دبیرخانه دانشگاه آزاد استان لرستان درپایان افزود:‌« دانشگاه آزاد اسلامی در دوره مدیریت جدید به سمت برنامه محوری پیش رفته است و به جز کیفیت به کمیت‌ها هم اهمیت می‌دهد که همین موضوع باعث می‌شود ایده‌های ذهنی به عمل برسد. بنابراین با وجود این امکان می‌توان از درون سند آمایش سرزمینی، با توجه به ظرفیت‌های هر استان برنامه‌های دقیقی پیش‌بینی کرد و طبق آن جلو رفت.»