ایران پیشتاز رشد دیپلماسی علمی در سال ۲۰۱۷

به گزارش گروه رسانه‌های دیگر خبرگزاری آنا، بررسی پایگاه استنادی اسکوپوس و ۳۰ کشوری که بیشترین کمیت علم دنیا را در سال ۲۰۱۷ منتشر کرده‌اند، حاکی از صدرنشینی ایران در رشد تعاملات علمی بین‌المللی است.

تعاملات علمی جمهوری اسلامی ایران در سال ۲۰۱۷ نسبت به ۲۰۱۶ بیش از ۱۲ درصد رشد داشته که بالاترین نرخ رشد در بین قدرت های علمی جهان است. بیش از ۸۳ درصد از کمیت علم دنیا در سال ۲۰۱۷ متعلق به همین ۳۰ کشور است.

تعاملات علمی که از آن تحت عنوان دیپلماسی علمی نیز یاد می‌شود از ارکان سیاست های کلان علم و فناوری ابلاغی توسط مقام معظم رهبری، نقشه جامع علمی کشور و همچنین قانون برنامه ششم توسعه است.

یک پژوهش می‌تواند حاصل فعالیت یک پژوهشگر یا مشارکت علمی چند پژوهشگر از یک کشور یا بیش از یک کشور باشد. در صورتی که دو یا چند پژوهشگر از کشورهای مختلف برروی یک پروژه تحقیقاتی مشترک فعالیت کنند آن گاه یک تعامل علمی در سطح بین المللی رخ داده است که غالباً با هدف گسترش مرزهای دانش صورت می‌پذیرد.

دکتر علی گزنی عضو هیات علمی مرکز منطقه‌ای اطلاع رسانی علوم و فناوری درخصوص دیپلماسی علمی گفت: بر اساس بررسی اسکوپوس، در سال ۲۰۱۲ نزدیک به ۱۸ درصد از مقالات ایران با مشارکت بین المللی انجام شده بود. به عبارت دیگر، در این سال ۸۲ درصد پژوهش‌ها به صورت مستقل و بدون تعامل مستقیم بین‌المللی به سرانجام رسیده بود.

وی افزود: این در حالی است که توسعه تعاملات علمی بین‌المللی به عنوان یک سیاست، بسترسازی و اقدامات علمی در این زمینه از جمله عوامل مهمی بوده‌اند که موجب شده‌اند تا سهم پژوهش‌ها با مشارکت بین‌الملل در سال ۲۰۱۳ به قدری بیش از ۱۹ درصد و در طی سال‌های ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۶ به حدود ۲۰ درصد برسند.

گزنی خاطر‌نشان کرد: در سال ۲۰۱۶ سهم دقیق علم تولید شده با مشارکت بین‌الملل از کل علم تولید شده کشور ۱۹.۸ درصد بود. در سال ۲۰۱۷ با یک افزایش ۲.۴ درصدی در رشد تعاملات علمی کشور مواجه هستیم. در این سال سهم مقالات با مشارکت بین‌المللی از کل مقالات کشور از مرز ۲۲ درصد گذشت.

وی یادآور شد: مقایسه رشد سهم مشارکت بین‌الملل از کل مقالات کشور در سال ۲۰۱۷ در مقایسه با سال ۲۰۱۶ نشان از یک رشد ۱۲ درصدی دارد که بالاترین نرخ رشد در بین ۳۰ کشور برتر تولید کننده علم دنیا است.

عضو هیات علمی مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری گفت: بعد از جمهوری اسلامی ایران به ترتیب کشورهای تایوان، لهستان، ترکیه، هند، روسیه، جمهوری چک، مالزی، استرالیا، آفریقای جنوبی، انگلستان، آمریکا، ژاپن، فرانسه، برزیل، ایتالیا، کانادا، کره جنوبی، مکزیک، آلمان، بلژیک، اتریش، سوئیس، هلند، دانمارک، پرتغال، سوئد، نروژ و اسپانیا بیشترین رشد تعاملات علمی بین‌المللی را داشته‌اند.

گزنی افزود: سهم تعاملات علمی بین المللی از کل تولید علم در کشورهای سوئیس، بلژیک، اتریش، سوئد، دانمارک و هلند به ترتیب ۶۸ درصد، ۶۵ درصد، ۶۳ درصد، ۶۲ درصد، ۶۱ درصد و ۶۰ درصد است. به صورت نسبی و با در نظر گرفتن سهم تعاملات علمی بین‌المللی از کل تولید علم هر کشور، این ۶ کشور مشارکتی‌ترین کشورها در شبکه علم بین‌الملل هستند.

رتبه دانشگاه‌ها در تعاملات بین‌المللی در زمینه تولید علم

وضعیت تعاملات بین‌المللی دانشگاه‌های کشور بر اساس آمار اسکوپوس نشان می‌دهد که در بین دانشگاه‌های علوم پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد با رتبه ۱۴ دارای بالاترین رتبه بر اساس سهم مقالات با مشارکت بین‌الملل از کل مقالات دانشگاه است. پس از آن دانشگاه‌های علوم پزشکی لرستان، کاشان و بابل در رده‌های بعدی قرار دارند.

همچنین وضعیت تعاملات بین‌المللی دانشگاه‌های کشور در گروه دانشگاه‌های جامع نیز نشان از برتری دانشگاه‌های دانشگاه شاهد، سیستان و بلوچستان، الزهرا (س) و کاشان با رتبه ۱۳ است.

دانشگاه صنعتی مالک‌اشتر با رتبه ۸ در میان دانشگاه‌های صنعتی و پژوهشگاه صنعت نفت با رتبه ۵ بالاترین رتبه بر اساس سهم مقالات با مشارکت بین‌الملل از کل مقالات هستند.

اما بر اساس تعداد مقالاتی که با مشارکت بین‌المللی در دانشگاه‌ها و موسسات پژوهشی کشور تهیه شده است، دانشگاه علوم پزشکی تهران با ۴ هزار و ۳۹۳ مقاله در گروه پزشکی، دانشگاه تهران با ۶ هزار و ۴۰۲ مقاله در گروه جامع، دانشگاه صنعتی شریف با ۳ هزار و ۷۸ مقاله در گروه صنعتی و پژوهشگاه دانش‌های بنیادی با ۱ هزار و ۳۵۳ مقاله در گروه موسسات پژوهشی، در رتبه‌های اول قرار دارند.

منبع: مهر