رنگ‌باختن مسئولیت‌پذیری در «کامیون» و نصب پرچم‌های وارونه جشنواره فیلم فجر

به گزارش خبرنگار گروه فرهنگی خبرگزاری آنا، نخستین روز جشنواره با حواشی بی‌شماری همراه بود به طوری که در گام نخست با حضور در محوطه بیرونی پردیس ملت با پرچم‌های وارونه‌ای روبه‌‌رومی‌شدیم که به دلیل نصب نامناسب آنها آرم چاپ شده جشنواره، برعکس شده بود. از دیگر مسائل اولیه در این روز در نظر گرفته نشدن پارکینگ برای برخی خبرنگاران بود. اگرچه دبیرخانه جشنواره سعی داشت تا این مسئله را با صدور کارت سبز رفع کند اما گویا این کارت‌ها نیز اعتباری از نگاه مسئول پارکینگ نداشت.

از سویی دیگر ورود به پردیس نیز حواشی کمی نداشت چراکه اهالی رسانه با نشان دادن کارت‌های ویژه جشنواره متوجه می‌شدند که کارت‌هایشان هنوز شارژ نشده است.

با تصمیم‌گیری‌های مدیر روابط عمومی جشنواره فیلم فجر در هر لحظه تفاوت سی‌وششمین دوره با دوره‌های پیشین بیش از گذشته خودنمایی می‌کرد به طوریکه می‌توان به فعال نبودن اینترنت‌ سالن نشست‌های خبری، سرعت پایین آن در سالن‌ها و فاصله زمانی بسیار محدود میان زمان نشست‌ها تا اکران فیلم بعدی به عنوان دو عامل آزاردهنده اهالی رسانه اشاره کرد. اگرچه این شرایط در روز نخست کمی قابل گذشت باشد اما قطعا ادامه پیداکردن آن طی 9 روز پوشش رسانه‌ها در جشن انقلاب را تبدیل به مارتنی نفس‌گیر برای خبرنگاران می‌کند.

از همان اولین فیلم که با عنوان «کامیون» شاهد بودیم، تاخیر در برنامه‌ها زمان بندی‌ها را تغییر داد و این امر تا آخرین فیلم جشنواره ادامعه پیدا کرد.

کامپوزیا پرتوی که از فیلم «کافه ترانزیت» پس از13 سال دوری با فیلم «کامیون» به عرصه فیلمسازی روی آورده، به دلیل سالها دورماندن از این فضا با احتیاط و لکنت در انتقال قصه به مخاطب روبه‌رو است.

اگرچه وی در این مدت در مقام فیلمنامه‌نویس فعالیت کرده است و اتفاقا سالهای پرکاری را پشت سرگذاشته اما بخاطر فیلمساز نبودنش با ترس در گفتن قصه روبه‌رو است.

فیلم «کامیون» معضلات زیادی در انتقال داستان دارد و با توجه به این‌که زمان فیلم چیزی حدود 100 دقیقه است اما فیلمساز نتوانسته در این مدت سیر داستانی را به سرمنزل مقصود برساند. تصادف راننده کامیون با خانمی که ماشین جدید و مدل‌بالایی سوار است در فیلم لزوم پرداخت ندارد و این کاراکتر که با بازی نیکی کریمی همراه است در مواجهه با زن اصلی قصه می‌گوید: «داعشی‌ها با شما چکار می‌کنند؟» این نگاه در حد یک شعار در فیلم باقی مانده و کسی پی به کاراکتر ایزدی نمی‌برد. از سویی دیگر شوهر مفقودشده در این فیلم که صرفا نامش در مدت زمان نمایش شنیده می‌شود، 18 ماه قبل به تهران آمده و طبق مراجعه‌های مرد کامیون‌دار و همسر مرد گمشده به افراد مختلف مشخص نیست که آیا مرد برای امرار معاش کار شرافتمندانه‌ای داشته یا نه؟ این گنگی و ابهام به علامت سوال‌های بی‌جواب برای پرداختن به این کاراکتر که سراسر فیلم دیده می‌شود تبدیل می‌شود.

با وجود این‌که در سراسر فیلم تاکید بر داشتن احساس مسئولیت راننده کامیون موج می‌زند اما در پایان با صحنه متفاوتی روبه رو می‌شویم چراکه راننده ترجیح می‌دهد به جای پیدا کردن مرد گمشده، خانه‌ای برای اهل بیت وی پیدا کند و آنها را در حومه شهر اسکان دهد. این فلیم با پایانی تصنعی و از پیش تعیین‌شده به اتمام می‌رسد.

«جاده قدیم» و احتیاط در پرداختن به تجاوزهای خیابانی

دومین فیلم سینمایی روز نخست جشنواره فیلم فجر «جاده قدیم» اثر منیژه حکمت بود. وی بعد از «زندان زنان» باز به سراغ موضوع اجتماعی رفته که در نوع خود یک آسیب را مطرح می‌کند. او در نشان دادن و مطرح کردن موضوع تجاوز‌های خیابانی و زورگیری‌ها با احتیاط بیش از اندازه به سوژه نزدیک شده و به نوعی زهر آسیب را گرفته است، این امر باعث شده تا حکمت نتواند حرف تازه‌ای بیان کند.

آنچه در فیلم «جاده قدیم» شاهد هستیم در حد خبرهای صفحه حوادث روزنامه‌ها است و ایده نتوانسته تبدیل به فیلم‌نامه مستحکمی شود که ابعاد آن در حد معضلی که امروزه به وفور شاهد هستیم، باشد.

«جاده قدیم» پر از علامت سوال‌هایی است که به آن جواب داده نمی‌شود به عنوان مثال رابطه پدر و پسر (پرویز پورحسینی و آتیلا پسیانی) و علل ورشکستگی آنها که فیلمساز رویش تاکید دارد رها می‌شود. این مطئله که فیلم ساز به آن تمرکز دارد، با تعریف کاراکترها منجر به گره‌گشایی نمی‌شود.

تاکید موکد بر آزمایش از سوی پلیس که فرد آسیب‌دیده (مهتاب کرامتی) باید به پزشک قانونی مراجعه کند در سرتاسر فیلم رها شده و مخاطب صرفا حرکات و استرس‌های مینو (کاراکتر آسیب‌دیده) را می‌بیند و او در مواجهه با درخواست برای مراجعه به پزشکی قانونی مسئله تعرض را کتمان می‌کند. فیلمساز با انگشت‌گذاشتن روی یک موضوع بدون آماده کردن زیرساخت‌‌های لازم موضوع اصلی را فراموش می‌کند و به ناگاه در سکانس پایانی بدون طی شدن هیچ مراحل تغییر کاراکتر از وضعیت قبلی فرد آسیب‌دیده را روبروی دوربین قرار می‌دهد و از زبان او این دیالوگ شنیده می‌شود که « 28 روز پیش به من تجاوز شد» برای پرداختن به این موضوع احتیاج بود تا کارگردان از مشاوران مجرب و روانشناسان استفاده می‌کرد و با تحقیق زوایای مختلف این مسئله را به شکل مناسب نشان می‌داد. بازی‌ها در این فیلم قابل قبول نیست و در حد تیپ کاراکترها باقی می‌مانند.

«فیلشاه» با ضعف تکنیک و قدرت دوبله

آخرین فیلم جشنواره انیمیشن «فیلشاه» اثر هادی محمدیان بود بود. سینمای ایران در تولید انیمیشن با ضعف‌های اساسی روبه رو است. اگرچه در سال‌های قبل صدا و سیما استودیویی برای ساخت انیمیشن راه‌اندازی کرد اما پس از ساخت چندی است که فعال نیست.

در سالهای قبل انیمیشن «شاهزاده رم» و نمونه‌های اینچنینی ساخته شد که به دلیل نداشتن تکنیک لازم و نرم‌افزارهای روزآمد یا موضوع جذاب نتوانست در گیشه با اقبال خوبی روبه‌رو شود.

«فیلشاه» نیز اتر موضوع جذابی برخوردار نیست و در این میان این سوال مطرح می‌شود که کودکان و نوجوانانی که امروزه با انواع تکنولوژی روبه رو هستند و انیمیشن‌ها و بازی‌های رایانه‌ای‌شان گرافیک بالایی دارد آیا با چنین انیمیشنی ارتباط برقرار خواهند کرد؟ آیا این اثر نیازهار این جنس از مخاطب را برآورده می‌کند؟ «فیلشاه» از ضعف تکنیک برخوردار است و بار فضای کار بیشتر روی دوبله است به طوریکه بیشتر توانایی دوبلورها به جای شخصیت‌های انیمیشن به چشم می‌آید.