انتقاد استاد واحد علوم و تحقیقات از صادرات چوب به قیمت رکود کارخانه‌های داخلی

به گزارش خبرگزاری آنا، دکتر هادی کیادلیری اظهار کرد: «مجوز صادرات چوب هم در سال گذشته و هم در سال جاری صادر شده و به برخی افراد اجازه داده شده تا نسبت به صدور چوب‌های صنوبر، درختان زراعی و نیز مصنوعات چوبی اقدام کنند؛ این در حالی است که با ممنوع شدن بهره‌برداری صنعتی و تجاری از جنگل‌های شمال، کارخانه‌هایی که در داخل کشور در حوزه صنایع چوب و کاغذ فعالیت می‌کنند بیش از هر زمان دیگری به چوب نیاز دارند.»

رئیس انجمن علمی جنگلبانی ایران، نیاز چوب مصرفی داخل کشور را ۱۰ تا ۱۳ میلیون مترمکعب اعلام کرد و گفت: «از این میزان تنها حدود ۶.۵ میلیون مترمکعب تأمین می‌شود که سهم واردات حدود یک میلیون مترمکعب است. نیم میلیون مترمکعب هم تا پیش از عملیاتی شدن طرح توقف بهره‌برداری تجاری از جنگل‌های شمال (طرح تنفس جنگل) از سطح جنگل برداشت می‌شد و بقیه هم از تولیدات محصولات چوبی باغی و زراعت گونه‌های سریع‌الرشد مثل صنوبر تأمین می‌شد. اکنون با اجرای طرح تنفس جنگل، برداشت چوب از جنگل کاهش یافته و به درختان شکسته و افتاده جنگل محدود شده است.»

مدیر گروه جنگل، مرتع و آبخیزداری دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات با توجه به نیاز مبرم کارخانه‌های داخلی به چوب، خاطرنشان کرد: «اکنون بسیاری از کارخانه‌های فعال در صنعت چوب در آستانه ورشکستگی قرار دارند و همین وضعیت سبب شده تا تسهیلاتی برای واردات چوب درنظر گرفته شود. با وجود این، وزارت جهادکشاورزی بدون در نظر گرفتن این وضعیت برای صادرات چوب به کشورهایی چون عراق و افغانستان مجوز صادر کرده است.»

آن‌طور که کیادلیری، می‌گوید چوبی که قرار است صادر شود از بخش زراعت چوب و از درختان سریع‌الرشدی مثل صنوبر تهیه می‌شود که به آب فراوان نیاز دارند؛ آن هم در کشوری مثل ایران که در شمار کشورهای خشک قرار دارد و به همین دلیل سطح زیرکشت صنوبر بسیار اندک است. آن وقت قرار است چوب تولید شده به خارج صادر شود و در واقع این صادرات نوعی صدور آب مجازی است. کاشت صنوبر با این رویکرد در دستور کار قرار گرفت تا جایگزین بهره‌برداری از جنگل شود و به مصرف داخلی برسد نه اینکه به خارج صادر شود. براین اساس، انتظار می‌رود مسئولان جهاد کشاورزی پاسخ دهند که براساس کدام کار کارشناسی این مجوزها صادر شده است.

استاد دانشکده منابع طبیعی و محیط‌زیست دانشگاه آزاد واحد علوم وتحقیقات تصریح کرد: «یکی از موارد بحث‌برانگیز در سال‌های اخیر، بهره‌برداری بیش از حد از جنگل‌ها برای تأمین مواد اولیه کارخانه‌های داخلی بود و در پی آن، ممنوعیت این نوع بهره‌برداری با هدف بازپروری و احیای جنگل‌های شمال از سوی نخبگان منابع طبیعی و محیط زیست مطرح شد و سرانجام، طرح تنفس جنگل به تصویب رسید و از ابتدای سال جاری با بررسی‌های فنی و زیرنظر سازمان جنگل‌ها و مراتع کشور اجرایی شد.»

کیادلیری با توجه به مشکلاتی که هنوز بر سر راه واردات چوب وجود دارد، گفت: «سازمان حفظ نباتات بر قرنطینه چوب وارداتی تأکید می‌کند و واردکنندگان ملزم به وارد کردن چوب بدون پوست هستند زیرا پوست چوب در مواردی باعث سرایت بیماری و آفات از خارج به رویشگاه‌های داخل کشور می‌شود. با وجود این، وارد‌کنندگان معتقدند واردات چوب با پوست مقرون‌به‌صرفه است و اکنون تلاش می‌شود برای این مشکلات راه‌حلی پیدا شود.»

به گفته کیادلیری، برای مشکل قرنطینه هم، سازمان حفظ نباتات بندر اینچه‌برون را در نظر گرفته با این رویکرد که قرنطینه یا در مبدا اتفاق بیفتد یا در این بندر تا از شیوع و سرایت بیماری و آفات احتمالی از چوب‌های وارداتی به رویشگاه‌های جنگلی کشور پیشگیری شود که این موارد در دست بررسی است. وقتی هنوز این مشکلات برطرف نشده چطور می‌توانیم بپذیریم چوب‌های تولید داخل به خارج صادر شود.

کیادلیری تأکید کرد: «متأسفانه ما در حالی به یک شخص مجوز صادرات چوب می‌دهیم تا از منافع آن بهره‌مند شود که می‌توان همان موادی را که قرار است صادر شود در اختیار کارخانه‌های داخلی قرار قرار داد تا گروهی از کارگران از منافع آن بهره‌مند شوند.»

وی گفت: «برخی افراد، کارگران را تحریک می‌کنند که به‌خاطر تنفس جنگل، کارخانه‌های مرتبط با صنایع چوب در حال تعطیل شدن است درحالی‌که تا پیش از اجرای طرح تنفس، کمتر از ۱۰ درصد چوب مورد نیاز این کارخانه‌ها از جنگل‌ها برداشت می‌شد به همین دلیل چه طرح تنفس اجرا شود چه نشود باید جلوی صادرات چوب گرفته شود و این چوب به مصرف داخلی برسد. در نظر داشته باشیم که صادرات مواد اولیه مغایر با اصول مدیریت است و با هیچ منطقی سازگار نیست به‌ویژه آنکه این مواد مورد نیاز داخل باشد.»

رئیس انجمن علمی جنگلبانی ایران گفت: «بزرگ‌ترین مشکلی که وجود دارد این است که همواره برای رفع مشکلات سراغ منابع طبیعی می‌روند و از جیب منابع طبیعی خرج می‌کنند درحالی‌که مسئولان باید در کارآفرینی و اشتغال آن قدر توانمند باشند که نیازی به خرج کردن از منابع طبیعی نداشته باشند؛ آن هم در شرایطی که طبیعت کشور با بحران‌های متعددی دست به گریبان است و بیش از هر زمان دیگری نیاز به حفاظت و صیانت دارد.»