دیده بان پیشرفت علم، فناوری و نوآوری
یادداشت جام جم/مهدی عرفاتی

«موقعیت بحران» و کارکرد رسانه رسمی

شرایط و حوادث مختلف در دوره‌های زمانی خاص یکباره مورد توجه بدنه اجتماعی قرار می‌گیرد. شرایطی که ممکن است موجد موقعیتی باشد که طبق تعریف رسانه‌ای، به آن «موقعیت بحران» می‌گویند.
کد خبر : 232886

به گزارش گروه رسانه‌های دیگر آنا، شرایط و حوادث مختلف در دوره‌های زمانی خاص یکباره مورد توجه بدنه اجتماعی قرار می‌گیرد. شرایطی که ممکن است موجد موقعیتی باشد که طبق تعریف رسانه‌ای، به آن «موقعیت بحران» می‌گویند. بعضی مواقع این دوره ممکن است معطوف به پرونده‌ای سیاسی یا یک گردهمایی بزرگ فرهنگی باشد و بعضی مواقع همان بحران آشنا برای مردم است. نظیر حادثه‌ای عمیق و پرخبر مثل زلزله کرمانشاه.





در این حالت، اتمسفری خلق می‌شود که در آن مردم هر لحظه تشنه شنیدن خبری جدید درباره کانون حادثه هستند و رسانه‌ها نیز به فراخور خاستگاه‌های ایدئولوژیک خود در همین اتمسفر به تولید خبر می‌پردازند و با ضریب‌دهی به یک نقطه حادثه، پروژه مطلوب خود را پی می‌گیرند. رسانه‌های کوچک‌تر نیز بحران را بستر مناسبی برای جلب توجه، خودنمایی بیشتر و مطرح شدن می‌بینند، این مهم تحقق نمی‌یابد مگر با ساخت خبرهای خارق‌العاده و شگفت‌انگیز که گاهی باعث می‌شود جنس خبر، بزرگ‌تر از صاحب خبر شود و این ویژگی ذاتی کمک می‌کند تا رسانه‌های گمنام بیشتر دیده شوند.


اما در این میان با توجه به موارد گفته شده و در بین چالش‌های بحران‌زای رسانه‌ای که به واسطه یک موقعیت بحران ایجاد می‌شود، وظیفه اصلی و راهبردی «رسانه‌های رسمی» چیست؟


عموما در این شرایط، رسانه‌ای که موظف به بی‌طرفی سیاسی و دربرگیرنده مطالبات عمومی جامعه است، دو وظیفه مشخص دارد؛ ابتدا ارائه صحیح اخبار حادثه به دنبال‌کنندگان خارج از کانون بحران به صورتی که این اخبار در پازل‌بندی توجیه یا تخریب فراحادثه‌ای قرار نگیرد. در این مورد نباید فراموش کرد که افراد خارج از کانون حادثه تنها با اعتماد به یک منبع رسمی، تعامل‌های سازنده با ارگان‌های حکومتی برای حل مشکلات درهم تنیده در یک بحران را انجام می‌دهند و با این اوصاف همکاری ملی بین مردم و حاکمیت شکل می‌گیرد.


دومین وظیفه یک رسانه رسمی، راهنمایی افراد حادثه دیده برای بهبود شرایط و ایجاد پل ارتباطی بین سازمان‌های کمک کننده با افراد نیازمند کمک است که جز تجمیع اخبار و اطلاعیه‌ها در یک رسانه که عموم جامعه نسبت به آن شناخت دارند، امکان‌پذیر نیست.


رسانه ملی در طول این مدت به دلیل ویژگی‌های ذاتی خود این دو وظیفه مهم را در مورد زلزله کرمانشاه بنا به گفته کارشناسان و ناظران بخوبی انجام داد.


اما جدا از وظایف ذاتی، آیا رسانه ملی در رقابت با رسانه‌های اجتماعی و تعاملی موفق شده است پیشتازی خود را حفظ کند یا خیر؟


بر کسی پوشیده نیست که در دنیای رسانه‌ای امروز که دسترسی به رسانه‌های متنوع، آسان شده است رقابت سختی میان مدیوم‌های مختلف رسانه‌ای وجود دارد و رسانه ملی نمی‌تواند تنها با استفاده از ویژگی‌های ذاتی متمایز خود، جایگاه نخست خود را حفظ کند و باید با پیشرانه‌های انسانی و مدیریتی قوی کماکان منبع اول اخبار باشد که از نظر نگارنده موارد زیر باعث شد رسانه ملی کارنامه قابل قبولی در بحران‌های چند سال اخیر کسب کند و تاثیرگذاری قابل توجهی در این رقابت سخت رسانه‌ای داشته باشد.


اولین دستاورد موثر رسانه ملی حفظ مدیوم تصویر و ثبت ویدئویی وقایع بحرانی حداقل در دوسال گذشته است. خبرخوانی مستقیم از روی جملات با استفاده از تصاویر محدود آرشیوی، حس اطمینان اندکی به مخاطب می‌دهد. بیننده از رسانه تصویری توقع تصویر دارد و سندیت ادعاهای گوینده یا خبرنگار، همان گزارش‌های میدانی و تصاویری است که از کانون حادثه مخابره می‌شود. پلاسکو، کودتای ترکیه، برجام و حالا حادثه زلزله کرمانشاه این مهم را تحقق داده است. رسانه ملی حتی به این سطح هم اکتفا نکرده و با پخش زنده بسیاری از لحظات بحرانی، ریسک مشکلات احتمالی را به جان خرید تا اعتمادزایی به بالاترین سطح خود برسد. گزارش زنده از بازار، کارتن‌خواب‌ها، مناظرات بین رقبای انتخاباتی آمریکا توجه بسیاری از مردم را به رسانه ملی جلب کرد به طوری که برای مثال ««دیلی‌میل» پس از پخش اولین مناظره در تلویزیون ایران نوشت که «ایران با پخش مناظره‌ها بالاترین تبلیغات ضد آمریکایی را انجام داد.»


دومین دستاورد مهم رسانه ملی در شرایط بحران، «واکنش اول بودن» در این حوزه بود. اولین خبرها توسط این رسانه مخابره شد و دیگران به اصطلاح واکنش دوم بودند. یعنی خبر اصلی مخابره شده از رسانه ملی را ارزش افزوده می‌دادند و تحلیل مطلوب خود را نشر می‌دادند. واکنش اول بودن در بسیاری از حوزه‌ها در شرایطی که رسانه‌های مجازی در حال مخابره ثانیه‌ای اخبار هستند جز با حضور موثر و پرتلاش خبرنگاران رسانه ملی انجام نمی‌شد و این «منبع اول» بودن، عرصه را برای ایجاد شایعه‌ها و اخبار ضد و نقیض که در شرایط بحران بسیار محتمل است تنگ می‌کند.


نتیجه این‌که؛ امروز کارنامه رسانه ملی حاصل تلاش تمامی افراد حاضر در این موقعیت بحرانی بود - که هرچند هنوز تا نقطه ایده‌آل فاصله دارد - اما تمام تمرکز رسانه مردم در حادثه تاسف‌بار زلزله کرمانشاه قدمی در راستای بهبود اوضاع سخت مردم عزیز کرمانشاه و مخابره صحیح اخبار به هموطنان دیگر نقاط کشور بود که هنوز ادامه دارد.


منبع: جام جم




انتهای پیام/

ارسال نظر
قالیشویی ادیب