در دنیا گروه فیلمساز دانشجو مثل ایران نداریم

به گزارش گروه رسانه‌های دیگر آنا، قطعا حوزه مستندسازی خود جنجال‌های خاص به خود را دارد، حال اگر قشر دانشجو که خود همیشه پایه اصلی برای علم کردن بیرق مطالبات مردمی بوده اند، به این حوزه ورود پیدا کنند، مشخص است که وضعیت مستندسازی کشور تغییری اساسی خواهد کرد.

گفتگو با نادر طالب زاده، یکی از بنیاگذاران جشنواره مردمی عمار درباره چگونگی ورود قشر دانشجو و وضعیت مستندسازی دانشجویی در کشور را در ادامه می‌خوانید:

* چند سالی است که شاهد حضور قشر دانشجو در عرصه مستندسازی و ساخت آثار قابل توجه و قابل دفاع از آنها هستیم، درباره ورود دانشجویان به این حوزه صحبت کنید؟

طالب زاده: ورود دانشجویان به عرصه مستندسازی بر می‌گردد به حدود 7 سال پیش و دورانی که یک گروه از دانشجویان دوره مستندسازی را بر اساس اصول آموزش فیلمسازی در جشنواره فیلم عمار گذراندند و بعد از آن دانشجویان به دو گروه فیلمسازان آرمان و سفیر تقسیم شدند؛ آثاری که تا به حال توسط این گروه از دانشجویان تولید شده جز اولین سری فیلم‌های دانشجویان به شمار می‌رود. البته فعالیت در عرصه مستندسازی بعد از آن به دانشجویان سایر دانشگاه‌ها نیز سرایت کرد و الگوی فیلمسازی مستند دانشجویی در کشور شکل گرفت.

* قطعا دانشجویان در عرصه مستندسازی هنوز در اوایل راه هستند؛ با این حال درباره ضعف‌های محتوایی و فرمی آثار تولید شده توسط این قشر توضیح دهید؟

طالب زاده: بعضی از دانشجویانی که در این دوره‌ها شرکت کرده بودند، دوره را کامل طی کردند و آثار خوبی هم تولید کردند و از سوی دیگر عده ای نیز دوره‌ها را به طور کامل طی نکردند، ولی به دلیل استعداد بالایی که داشتند، توانستند آثار خوبی را تولید کنند و بنده نیز بسیاری از این فیلمسازان دانشجو را که توانستند موجی در کشور ایجاد کنند در برنامه «راز» دعوت کرده بودم.

درباره ضعف آثار تولید شده توسط دانشجویان نیز باید بگویم که ما قبلا هیچ الگویی از اینگونه فیلمسازی نداشتیم و به همین دلیل نمی‌توانیم وضعیت الان را با گذشته مقایسه کنیم؛ همچنین در دنیا نیز گروه فیلمساز دانشجو همانند ایران نداریم که بخواهیم وضعیت خودمان را با آنها مقایسه کنیم؛ یا اگر هم چنین گروهی وجود دارد بنده از آن اطلاعی ندارم.

علاوه بر آن به دلیل محدودیتی که در رسانه داریم، فیلمسازان دانشجو توانستند با فیلمسازی مستند ناگفته‌ها را بیان کنند، به طور مثال کاری تحت عنوان «داد» درباره برخورد با اعتراض‌های صنفی کارگران ساخته شد و ما نیز بر اساس همین مستند، قسمتی را در برنامه «عصر» به مسئله حق اعتراض اختصاص دادیم و می‌توانم بگویم در کمتر از 2 ماه، شاهد بودیم که وقتی بحث کاسپین ایجاد شد، حق اعتراض در این مهم لحاظ شد. در حقیقت حق اعتراض در کشور با مستند «داد» و همان برنامه «عصر» در کشور آغاز شد؛ از این رو باید بگویم که آثار ساخته شده توسط دانشجویان را مثبت دیده ام.

همچنین در ماه مبارک رمضان در برنامه «راز» کاری درباره اروندکنار پخش کردیم که بعد از آن مقام معظم رهبری طی دستور رسیدگی به این مهم را صادر کردند؛ با این حال باید بگویم که ریشه همه این برنامه‌ها و اقدامات به آثار تولید شده توسط دانشجویان بر می‌گردد، نکته جالب اینجاست که بسیاری از این دانشجویان حتی رشته تحصیلی شان نیز رسانه نیست ولی با ورود به این عرصه کمک کردند که حرکت رو به جلویی در این حوزه داشته باشیم.

البته شاید آثار تولید شده به تنهایی نتوانند کاری انجام دهند، ولی وقتی پیرامون برخی از آنها حرکت‌هایی انجام می‌شود، مانند رسیدگی به مسئله نبود حق اعتراض که در ادامه مستند «داد» شکل گرفت؛ کار را به جایی رساند که می‌بینیم امروزه این حق در کشور ما ایجاد شده است.

* امسال هشتمین دوره جشنواره فیلم عمار برگزار می‌شود، در طول هفت دوره گذشته مسئولین این جشنواره تا چه اندازه تلاش کردند که فیلمسازان دانشجو را به نهادهای فرهنگی مرتبط کنند؟

طالب زاده: قطعا خود به خود این ارتباط شکل می‌گیرد؛ چرا که در همان ایام برگزاری جشنواره و حتی بعد از آن با بسیاری از این فیلمسازان دانشجو در شبکه‌های مختلف خبری مصاحبه‌هایی انجام شده و این فیلمسازان دیده شدند، در حالی که پیش تر اصلا چنین وضعیتی در کشور وجود نداشت که با یک فیلمساز جوان مصاحبه ای انجام شود و این اتفاقات جدیدی است.

اولین گروه از مستندسازان دانشجو نیز در برنامه «راز» آمدند و حتی دست اندرکاران برنامه «ثریا» که یک برنامه تلویزیونی است نیز خودشان مستندسازی می‌کنند و اتفاقا مستندهای تاثیرگذاری هم می‌سازند و در حقیقت امروزه مستندسازی به وسیله ای برای بیان حقایق و مطالبات اجتماعی تبدیل شده است.

* یکی از انتقاداتی که هر از گاهی نسبت به جنبش دانشجوی مطرح می‌شود، این است که این جنبش از بدنه اجتماع جدا است و به همین دلیل دغدغه اصلی مردم را ندارد، این مهم را قبول دارید؟ به نظر شما مستندهای ساخته شده توسط دانشجویان مطالبات اصلی جامعه را دنبال می‌کنند؟

طالب زاده: قطعا دانشجو تنها یک دانشجو است و دانشجویان ما به مرز سنی 40 یا 50 سالگی نرسیده اند که دغدغه‌هایشان متفاوت باشد، ولی در همان سن خودشان با جرات و با ابزار خوب و آموزشی که دیده اند در حال فعالیت هستند و این مهم بسیار جای تقدیر دارد؛ از سوی دیگر می‌توان جلوی بسیاری از فسادها را از همین طریق گرفت.

نباید فراموش کنیم که هنوز بسیاری از سوژه‌ها، پیگیری نشده اند و از طرفی نیز هیچ کس جرات نزدیک شدن به برخی از سوژه‌ها مانند اینکه چطور ثروت‌های بادآورده نصیب عده ای شده را ندارد، مگر اینکه دانشجویان به سراغ اینگونه سوژه‌ها بروند.

ما الان شبکه مستند و گروه‌های مستندسازی در کشور داریم، ولی هیچ کدام از آنها همانند دانشجویان مستندساز نیستند، چرا که دانشجویان با همان امکانات محدودی که دارند حرف‌های بزرگی را می‌زنند.

* شما طی چند سال اخیر در فضاهای دانشگاهی حضور زیادی داشته اند، چقدر از ظرفیت این فضا و دانشجویان در ساخت برنامه‌هایتان مانند «راز» استفاده کرده اید؟

طالب زاده: از این ظرفیت استفاده زیادی کرده ام و هفته گذشته نیز با یکی از جوانان که در حوزه بازی‌های رایانه‌ای و موبایل فعالیت کرده، جلسه داشتم و حتی در برنامه‌ام نیز حضور پیدا کرده است. از سوی دیگر فرهاد عظیما نیز که توانست انیمیشنی را با موضوع پاسخ ایران به حمله آمریکا در خلیج فارس بسازد، جلسه داشتم و اولین بار نیز او را حدود 5 سال پیش که تنها یک اثر 10 دقیقه ای ساخته بود، به برنامه «راز» آوردم‌، ولی او امروزه یک اثر 87 دقیقه‌ای ساخته و امثال این جوانان به صورت دایم در برنامه ما حضور دارند.

قطعا وقتی رویترز و حتی ترامپ درباره انیمیشن «نبرد خلیج فارس 2» صحبت می‌کنند و حتی شبکه‌های چینی، فرانسوی و انگلیسی نیز درباره آن مطلب می‌روند، یعنی این انیمیشن انعکاس زیادی داشته است. ما نیز هیچگاه از صحبت کردن با این جوانان خسته نمی‌شویم و با مطرح کردن آنها به مسئولان می‌گوییم که به وظایف شان به خوبی عمل نکردند و باید اقدامات بیشتری را انجام می‌دادند.

قطعا زمانی که رقیب ما درباره این اشخاص صحبت می‌کنند، ما باید به این مسئله و این افراد توجه کنیم؛ در حالی که در داخل کشور درباره این جوانان و به طور مثال شخص فرهاد عظیما حتی 5 دقیقه نیز خبری تهیه نمی‌شود و از این از تنگ نظری‌های روزگار ما است.

جوانان ما دائما باید دیده شوند تا اعتماد به نفس شان بیشتر شده و به خودشان اعتماد بیش از پیش اعتماد داشته باشند و به الگویی برای سایر افراد تبدیل شوند؛ از این رو توجه به جوانان در این عرصه از سیاست دائمی ما در برنامه‌هایمان به شمار می‌رود.

* عنوان کردید که آثار تولید شده توسط دانشجویان توانسته موجی را در برخی موضوعات ایجاد کند، چه اتفاقی افتاده که طی 7 سال برگزاری جشنواره عمار چنین وضعیتی را در کشور می‌بینیم، در حالی که در گذشته حتی دانشجویان رشته فیلمسازی و کارگردانی ما هم نتوانستند چنین اقداماتی را انجام دهند؟

طالب زاده: بحث آموزش و دغدغه مهمترین مسئله است و ما توانستیم این دو بحث را خارج از دانشگاه دنبال کنیم تا جایی که سری اول از دانشجویانی که در دوره‌های مستندسازی شرکت کردند؛ همگی دانشجویان رشته‌های برق و مهندسی دانشگاه شریف بوده اند و تنها بعد از طی یک دوره 6 ماهه آموزشی، الان به جایگاهی رسیده اند که خودشان فیلمسازی می‌کنند.

البته باید بگوییم که متقاضی اصلی برای بحث مستندسازی دانشجویی، خود دانشجویان بوده اند و وقتی کار مرحله به مرحله به پیش رفت دانشجویان بیشتری به این حوزه اضافه شدند.

امروزه بعد از گذشت 7 سالی که از عمر جشنواره فیلم عمار می‌گذرد، به یک استانداردی در حوزه کیفیت آثار مستند رسیده ایم؛ تا جایی که بسیاری می‌خواهند بدانند چگونه به این وضعیت و فرهنگ در حوزه مستند دست یافتیم؛ البته باید در حوزه فیلمسازی داستانی نیز بتوانیم چنین وضعیتی را ایجاد کنیم.

منبع: خبرنامه دانشجویان