حاشیه‌های جنگ برای فیلمسازان جذاب‌‌تر شده‌است

سعید ابوطالب در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی آنا به مناسبت هفته دفاع مقدس، در خصوص تولید فیلم‌‌ در این ژانر عنوان کرد: تجربه تاریخی نشان می‌دهد که بهترین فیلم‌ها با موضوع جنگ چند دهه بعد از پایان هر جنگی ساخته شده‌است مانند فیلم «نجات سرجوخه رایان». بنابراین خیلی از فیلم‌ها با موضوع جنگ که چه در مورد موضوع اصلی آن یعنی خود وقایع، نبرد و مبارزه و چه موضوعاتی که در حاشیه جنگ ساخته می‌شوند خیلی مواقع با فاصله‌های چند دهه‌ای تولید می‌شوند.

*قبل از رشد سینمای جنگ باید ادبیات جنگ رشد کند

وی با تاکید بر اینکه قبل از رشد سینمای جنگ ابتدا باید ادبیات جنگ رشد کند، توضیح داد: مسیر رشد کردن به این شکل است که بعد از هر جنگی خاطره‌نویسی‌ها رشد می‌کنند و بعد از آن‌ها رمان‌ها و داستان‌های متفاوت نوشته می‌شوند، کم کم این خاطره‌ها وارد حوزه‌های دیگری مثل ساخت فیلم خواهند شد و در نهایت به سینما می‌رسند.

ابوطالب ادامه داد: اگرچه در سال‌هایی مانند سال‌های نزدیک به جنگ و حتی در داخل سال‌های جنگ خودمان، فیلم‌های خیلی خوبی ساخته شده است و این فیلم‌ها توسط افرادی ساخته شده که خودشان به نوعی داخل جنگ بوده‌اند و در آن حضور داشته‌اند مثل رسول ملاقلی‌پور، ابراهیم حاتمی‌کیا،‌ کمال تبریزی، احمدرضا درویش و ... . این‌ها آدم‌هایی هستند از جنس جنگ که در بطن آن بوده‌اند، اما اکنون از سال‌های جنگ فاصله گرفته‌ایم و زمانی که نسل بعدی می‌خواهد راجع به آن فیلم بسازد به دلیل آنکه مشاهده عینی نداشته منتظر ادبیات دفاع مقدس است.

*با فاصله گرفتن از جنگ منابع مستقیم از بین می‌روند

وی افزود: اکنون با جنگ فاصله گرفته‌ایم و وجود منابع مستقیم و پیدا کردن آن‌ها برای کارگردانان و فیلمسازان سخت‌تر شده است چرا که خیلی از آدم‌هایی که در جنگ بوده‌اند مثل اسیرها و رزمنده‌ها را از دست داده‌ایم و شاید خیلی از آن‌ها هم تاریخ جنگ را مکتوب نکرده باشند بنابراین هر چه زمان می‌گذرد دسترسی به منابع اولیه سخت‌تر می‌شود اما صرف‌نظر از این ماجرا گهگاهی فیلم‌های خوبی را می‌بینیم که با موضوع اصلی جنگ و مبارزه و درگیری‌های داخل جبهه‌ها است.

این فیلمساز انقلابی با اشاره به اینکه نسل‌های جدید به سمت ساخت فیلم‌هایی درباره حواشی جنگ تمایل دارند، گفت: بعضی‌ها حواشی مثل خانواده‌هایی که در پیرامون جنگ حضور دارند، بازگشت اسیرها و ... را بیشتر دوست دارند. این فضاها تا حدودی با موضوعات اجتماعی آمیخته می‌شوند و به مراتب جذاب‌تر خواهند بود. ساخت این فیلم‌ها جای فیلم‌‌هایی که در بطن خود جنگ هستند را پر نمی‌کند اما جای آن را هم نمی‌گیرند.

*فیلم‌های دفاع مقدس، حالا دیگر تاریخی شده‌اند

وی در پاسخ به این سوال که چرا فیلم با موضوع دفاع مقدس کم تولید می‌شود، بیان کرد: این سال‌ها فیلم‌های دفاع مقدسی بیشتر به حواشی جنگ پرداخته‌اند به عنوان مثال فیلم «شیار 143»، «ویلایی‌ها» و ... که شاید فاقد صحنه‌های درگیری و جنگ باشند اما همان فرهنگ را منتقل می‌کنند که تولید آن‌ها بستگی به سلیقه‌ هر فیلمساز دارد.

این مستندساز افزود: اینکه فیلم‌هایی با موضوع دفاع مقدس کم ساخته می‌شود واقعیتی است که چند دلیل می‌تواند داشته باشد. بالاخره فیلم‌هایی که با موضوعیت دفاع مقدس و انقلاب است و حالا هم کمی تاریخی محسوب می‌شود به هزینه‌ها و سختی هر کاری اضافه می‌کند به اضافه اینکه اغلب به خاطر لوکیشن و فضا و امکاناتی که نیاز دارند هزینه‌بر هستند به همین جهت ممکن است سرمایه‌گذاران شخصی و کارگردانان مستقل میلی به تولید این دست فیلم‌ها نداشته باشند چرا که فیلم‌ها گران تمام می‌شوند و ممکن است در اکران سرمایه‌شان برنگردد.

*مستند خوب جنگی نداریم

وی با اشاره به تولید در حوزه مستند نیز عنوان کرد: واقعیت این است زمانی که از جنگ فاصله می‌گیریم طبیعتا نمی‌توانیم مستند با موضوع جنگ داشته باشیم مگر در مورد حواشی جنگ یا مستندهای آرشیوی. در نتیجه مستندها به سمت محتوای تولیدی و گفت‌وگوها می‌روند و البته تصاویر آرشیوی. کم و بیش هم در این حوزه مستندهای خوب ساخته می‌شود اگرچه در یک دهه اخیر تولیدات مستندمان زیاد شده اما خیلی‌ از آن‌ها کیفیت خوبی ندارند و به رسانه‌های دیگر مثل تلویزیون راه پیدا نمی‌کنند.