ایران 30‌سال آینده با سونامی سالمندی مواجه است/ راه‌های پیشگیری از آلزایمر

به گزارش خبرنگار گروه اجتماعی خبرگزاری آنا، دکتر مریم نوروزیان، فوق‌‌تخصص مغز و اعصاب در نشست خبری که به مناسبت روز جهانی آلزایمر (30 شهریور) در ساختمان انجمن آلزایمر ایران برگزار شد، عنوان کرد: جهان در حال پیر شدن است، اما متاسفانه در کشور ما نهادها و سازمان‌های مربوطه همگام با سالمندی رشد پیدا نکرده است. برای مثال با افزایش جمعیت سالمندی باید پیاده‌روها، آسانسورها، معابر عمومی، بیمارستان‌ها، پزشکان، پرستاران و غیره برای سالمندان مهیا و آموزش دیده باشند که متاسفانه این امر در کشور ما یا رشد پیدا نکرده و یا رشد ناکافی داشته است.

وی افزود: البته انجمن آلزایمر ایران طی سال‌های اخیر تلاش داشته که به سیاست‌گذاران وزارت بهداشت، وزارت رفاه، سازمان بازنشستگی و غیره این موضوع را هشدار دهد تا بتوان در تصمیم‌گیری‌های کشوری این تغییرات را اعمال و این مساله و نگرانی را به مسئولان کشوری گوشزد کرد.

این استاد مغز و اعصاب دانشگاه علوم‌پزشکی تهران با بیان اینکه جمعیت جوان کشور ما حدود سن 35 الی 36 سال دارند، گفت: این جمعیت حدود 20 الی 30 سال آینده وارد دوره سالمندی می‌شوند که در این صورت کشور ما با بحران و یا سونامی سالمندی مواجه می‌شود، به طوری‌که سازمان بهداشت جهانی عنوان کرده در سال 2040 جمعیت پیرهای ایران نسبت به کودکان آن بیشتر خواهد شد.

نوروزیان با بیان اینکه متخصصان طب سالمندی می‌توانند کمک بسزایی به جمعیت سالمندی کشور داشته باشند، یادآور شد: متاسفانه رشته طب سالمندی در کشور ما نوپا و جوان است و حدود 5 سال است که راه‌اندازی شده و اکنون برای 81 میلیون جمعیت ایران تنها 9 متخصص طب سالمندی داریم که باید در این مسیر گام‌های بیشتری برداشته شود.

موسس اولین کلینیک حافظه در ایران در ادامه سخنانش با توجه به شایع‌ترین علل مرگ و میر در ایران، گفت: طبق آمار وزارت بهداشت، در سال 2016 به ترتیب سکته قلبی، مغزی، تصادفات جاده‌ای، پرفشاری خون، آلزایمر و دیابت شایع‌ترین علل مرگ و میر است. این در حالی است که باید بگوییم تمام این عوامل اگر منجر به مرگ فرد نشود، در آینده فرد را نیز با خطر آلزایمر مواجه می‌سازد، زیرا تمام این زمینه‌ها فرد را مستعد ابتلا به آلزایمر می‌کند.

وی با بیان اینکه در بروز آلزایمر عوامل محیطی شایع‌تر از عوامل ژنتیکی است، عنوان کرد: بنابراین می‌توان با کنترل عوامل محیطی مانند افزایش فعالیت فیزیکی، پیشگیری از اضافه‌وزن، چاقی و دیابت، درمان افسردگی، افزایش تعاملات اجتماعی و در واقع به چالش کشیدن مغز از تاثیر عوامل محیطی جلوگیری کرد.

به گفته نوروزیان، نتایج مطالباتی که در سال 2017 انجام شده نشان می‌دهد اگر چربی خون در افراد پیشگیری شود، تا حدود 30 درصد می‌توان از بروز آلزایمر پیشگیری کرد.

این استاد دانشگاه علوم‌پزشکی تهران با بیان اینکه یادگیری یکی از مهم‌ترین فاکتورهای پیشگیری از بروز آلزایمر است، گفت: دوران کودکی مهم‌ترین زمان برای یادگیری است. به همین دلیل توصیه می‌شود یادگیری و آموزش مهارت‌های عملی را از دوران کودکی به فرزندان‌مان بیاموزیم. برای مثال، نتایج تحقیقات نشان داده یادگیری می‌تواند تا حدود 8 درصد از بروز آلزایمر پیشگیری کند، همچنین نتایج این تحقیق بیانگر آن است که افرادی که بیش از 2 الی 3 زبان را می‌دانند 3 الی 4 برابر کمتر از سایر افراد در معرض آلزایمر هستند، بنابراین می‌توان با کاهش جمعیت بی‌سوادی، افزایش تعاملات اجتماعی و آموزش مهارت‌های عملی به تمام افراد جامعه به خصوص کودکان از بروز آلزایمر و بحران آن در حدود 20 سال آینده پیشگیری کرد.

وی در ادامه یادآور شد: کاهش برخی از عملکردهای مغزی می‌تواند در بروز آلزایمر موثر باشد، برای مثال دانشمندان اثبات کرده‌اند افرادی که دچار کاهش شنوایی می‌شوند بیشتر دچار آلزایمر می‌شوند. زیرا بخشی از عملکرد مغز آنها دچار اختلال شده است. همچنین باید در جامعه فرهنگ‌سازی شود که افراد بتوانند برای درمان افسردگی و اضطراب خود به روانپزشک مراجعه کنند و از انگ‌هایی که به آنها زده می‌شود، نترسند زیرا داشتن فعالیت زندگی و پیشگیری از افسردگی نیز در بروز آلزایمر بسیار مهم و موثر است.

موسس اولین کلینیک حافظه در ایران با توجه به تاثیر نوشتن در کاهش احتمال بروز آلزایمر گفت: فعالیت در فضای مجازی و اینترنت بسیار مناسب است، اما این امر نباید تبدیل به اعتیاد و یا کار روزمره شود، بلکه افراد باید از این امکانات به نحو مناسب استفاده کنند. برای مثال می‌توانند با عضو شدن در کانال‌های آموزشی زبان‌ انگلیسی و هنر مسائل جدیدی را بیاموزند و یادداشت کنند تا مغز آنها به چالش کشیده شود، البته تحقیقات ثابت کرده‌اند تاثیر نوشتن بر روی کاغذ نسبت به استفاده از فضای مجازی در پیشگیری از آلزایمر موثرتر است.

وی تاکید کرد: مراقبین از سالمندان باید به مسائلی همچون بیماری‌های قلبی، مغزی، فشارخون، دیابت، نارسایی کلیه، افسردگی و غیره سالمندان توجه کنند زیرا هریک از این عوامل فاکتور خطری برای آلزایمر است. همچنین مراقبان باید توجه کنند که سالمندان باید در اجتماع حضور داشته باشند، زیرا نتایج بررسی‌ها نشان داده افراد خیر که در کارهای عام‌المنافعه حضور داشتند و یا اوقات فراغت خود را به باغبانی و یا نگهداری از حیوانات خانگی پرداخته‌اند، کمتر دچار آلزایمر می‌شوند.

به گفته این استاد دانشگاه علوم‌پزشکی تهران، فراموشی با آلزایمر و دمانس بسیار متفاوت است.

نوروزیان با تاکید بر اینکه هرگونه اختلال حافظه در افراد بالای 65 سال باید جدی تلقی شود، خاطرنشان کرد: متاسفانه عده‌ای از افراد مبتلا به آلزایمر مفقود می‌شوند، به این صورت که وقتی از خانه خارج می‌شوند نشانی منزل و یا بستگان خود را فراموش می‌کنند که در مواقعی این افراد توسط نیروهای پلیس پیدا می‌شوند و در مواردی نیز به دلیل تصادفات جاده‌ای جان خود را از دست می‌دهند. بنابراین توجه به اختلال حافظه بسیار حائز اهمیت است.

وی در پایان خاطرنشان کرد: در برخی از کشورها برای افراد مبتلا به آلزایمر دستبندهایی طراحی شده به این صورت که زمانی که پزشک تشخیص آلزایمر را برای فردی می‌دهد دستبندی را به دست او وصل می‌کنند که به صورت همزمان نیروهای پلیس کد شناسایی و یا ملی فرد را ثبت و وی را تحت‌نظر قرار می‌دهند، اما در کشور ما این مساله هنوز شکل نگرفته؛ البته انجمن آلزایمر ایران با نیروهای پلیس ارتباطاتی برقرار کرده و رایزنی‌هایی انجام داده است، اما متاسفانه مبتلایان به آلزایمر به خصوص مردان از بستن این دستبند امتناع می‌ورزند، زیرا بر این باور هستند که دستبند یک وسیله زینتی زنانه است و برای آنها مساله‌ساز می‌شود؛ بنابراین باید در خصوص آلزایمر و اختلالات دمانس فرهنگ‌سازی و اطلاع‌رسانی در سطح جامعه انجام بگیرد.