دام دارویی در فضای مجازی

این تبلیغات دسته ویژه‌ای از محصولات را معرفی می‌کنند کالاهای عمدتا بهداشتی، غذایی و دارویی که هر کدام به نوعی با زیبایی و تناسب اندام یا درمان اعتیاد ارتباط دارند و احتمالا افراد زیادی وسوسه می‌شوند که لااقل یک بار این محصولات را امتحان کنند.

در فضای مجازی، گروه‌ها، کانال‌ها و صفحاتی ایجاد شده که داروهای چاقی و لاغری، محصولات مربوط به پوست و مو و مواد آرایشی را به زیرکانه‌ترین شیوه‌ها و تکنیک‌های تبلیغاتی معرفی و عرضه می‌کنند. آنها برای محصولاتشان دلایل و مستنداتی می‌تراشتند و از فضای مجازی که تبلیغات در آن به نسبت ارزان‌تر است، سودهای قابل توجه به جیب می‌زنند.

کاربران فضای مجازی معمولا بر اثر فقر آگاهی و نداشتن سواد رسانه‌ای و نیز بر اثر گرفتاری در تله‌ها و تکنیک‌های تبلیغاتی مثل تبعیت از سوپراستارهای مجازی، کالاهای قاچاق را خریداری و مصرف می‌کنند. این‌که دسته‌ای از کاربران نمی‌توانند درستی و نادرستی اطلاعاتی را که از طریق تبلیغات ارائه می‌شود، تحلیل کنند، یعنی سواد رسانه‌ای جامعه به میزان کافی نیست و ماموریت صدا و سیما، وزارت ارشاد و سازمان‌های مربوط برای افزایش قدرت مردم در تحلیل محتوا، به طور کامل انجام نشده است.

افراد یا گروه‌هایی هستند که با استفاده از برخی تکنیک‌ها، تعداد طرفداران یا اعضای خود را در شبکه‌های مجازی به چند میلیون‌ نفر می‌رسانند. طبیعی است که سودجویان و عرضه‌کنندگان محصولات قاچاق هم از این دست تکنیک‌ها استفاده کنند و حتی گاهی از افرادی که در این فضا طرفداران زیادی دارند در معرفی کالا و خدماتشان بهره بگیرند و از زبان این سوپراستارها دروغ‌هایی مانند طبیعی بودن محصولات، نداشتن عوارض یا داشتن مجوزهای لازم را به خورد کاربران بدهند.

فضای مجازی برای فروشندگان داروها و کالاهای قاچاق چند حسن دارد؛ این فضا علاوه بر مخاطب بیشتر، هزینه کمتری برای تبلیغات دریافت می‌کنند و از همه مهم‌تر این‌که کنترل و پیگیری در این فضا توسط نهادهای قضایی و انتظامی سخت‌تر است؛ بخصوص از این بابت که سرورهای اصلی این سرویس‌دهنده‌ها در خارج از کشور است و امکان فیلترینگ قوی وجود ندارد. برخی از شبکه‌های اجتماعی با تغییر پروتکل، سطح امنیت را برای کاربران بالا برده‌اند و درنتیجه عرضه‌کنندگان کالای قاچاق هم می‌توانند در این فضا براحتی فعالیت ‌کنند.

لازم است وزارت بهداشت با اطلاع‌رسانی از طریق روزنامه‌های رسمی، روزنامه‌ها، مجلات، صدا و سیما و حتی از طریق شبکه‌های اجتماعی دائم اطلاعات مردم را در ارتباط با این داروها و مواد افزایش دهد.

اداره‌کل غذا و داروی وزارت بهداشت می‌تواند این فضا را رصد کند و اگر تبلیغ محصولات یک برند بدون مجوز در شبکه‌های مجازی آغاز شد، مردم را مطلع کند و عوارض این محصولات را به اطلاع مردم برساند.

به موازات آن، ستاد قاچاق کالا و ارز و همه نهادهای امنیتی و انتظامی، قضایی و دولتی نیز باید حتما فکر عاجلی برای برخورد با این شیوه تولید و عرضه قاچاق داشته باشند. شاید قاچاق لوازم خانگی، فقط خسارت مالی به دنبال داشته باشد، اما خرید این اقلام، سلامتی و در مواردی جان مردم را با خطر مواجه می‌کند.