فعالیت 11 دفتر ثبت پتنت در دانشگاه آزاد اسلامی

گروه دانشگاه آنا، پروین طالبیان؛ تولید علم با عنوان تولید مقاله در حال منسوخ شدن است و چیزی که این سال‌ها بیشتر مورد توجه مراکز علمی جهان است، تولید پتنت در قالب اختراع، ایده یا ایجاد یک راه جدید برای مشکلات و مسائل روز علمی است. این رویکرد با شتاب فزاینده‌ای در دانشگاه‌های جهان در حال پیگیری است، دانشگاه‌‌های ایران نیز به تبع از این روند در این مسیر قرار گرفته‌اند تا بتوانند همگام با سایر دانشگاه‌های جهان در این مسیر حرکت کنند.

ثبت پتنت در ایران تقریبا از اواخر سال 94 و اوایل سال 95 جدی‌تر شد و با ایجاد کانون ثبت پتنت سعی شد که اختراعات و ایده‌های نو در محلی سازماندهی و برای حل مشکلات کشور به کار گرفته شود.

دانشگاه آزاد اسلامی نیز به عنوان بزرگترین دانشگاه حضوری جهان برای اینکه از این مسیر عقب نماند، اقداماتی برای ثبت پتنت با نام این دانشگاه آغاز کرده است. موضوع ثبت پتنت از سوی اداره حمایت از اختراعات و ثبت پتنت بین‌المللی در دانشگاه آزاد اسلامی دنبال می‌شود. این اداره یکی از ادارات زیرمجموعه معاونت پژوهش و فناوری است که در امر ساماندهی و تسهیل امور اختراعات و حمایت و تشویق از مخترعان دانشگاه آزاد اسلامی فعالیت دارد و بخشنامه‌هایی در این راستا تدوین و ابلاغ می‌کند.

این اداره برای ثبت پتنت در شهریور سال گذشته تفاهم‌نامه همکاری با کانون پتنت ایران منعقد کرد تا واحدهای دارای پتانسیل و توانمند در حوزه اختراعات انتخاب شوند و با کانون پتنت ایران همکاری داشته باشند.

در آذرماه 1395، 11 نماینده مالکیت فکری واحدهای منتخب دانشگاه آزاد اسلامی به عنوان نمایندگان دفاتر همکار به کانون پتنت ایران معرفی شدند. از 25 تا 28 دی 95 برای این 11 نماینده دوره آموزشی جامع مالکیت فکری برگزار شد و پس از گذراندن دوره توسط نمایندگان معرفی شده و دریافت گواهینامه مربوطه، از بهمن‌ 1395 دفاتر همکار کانون پتنت رسما فعالیت خود را آغاز کردند.

در حال‌حاضر بیش از 6 ماه از فعالیت نمایندگان یاد شده می‌گذرد و دوره‌های مالکیت فکری و ثبت پتنت در واحدهای دانشگاهی نظیر قزوین، یزد و چند واحد دیگر برگزار شده است و به تدریج درخواست‌های ثبت پتنت از واحدهای مختلف دانشگاهی روانه کانون پتنت ایران می‌شود.

در میان دانشگاه‌های کشور دانشگاه صنعتی امیرکبیر در رتبه اول ثبت پتنت قرار دارد به طوریکه این دانشگاه توانسته از 11 مورد ثبت درخواست پتنت در سال 94 به 45 مورد ثبت درخواست برسد البته ناگفته نماند که از 11 مورد سال 94، فقط 4 درخواست و از 45 مورد سال 95 فقط 8 درخواست مورد تایید کانون ثبت پتنت ایران قرار گرفت. در این میان دانشگاه‌های فردوسی مشهد، علوم پزشکی ایران و تربیت مدرس در جایگاه‌های بعدی قرار دارند که تعداد بسیار کمی از درخواست‌های ثبت‌ پتنت این دانشگاه‌ها تایید شده است.

شاید در این میان خدمات کانون پتنت ایران نیز مورد توجه پژوهشگران و مخترعان کشور باشد. این کانون مسئولیت ثبت اختراعات در ادارات اختراع معتبر دنیا، حمایت 90 درصدی از کل هزینه‌های ثبت اختراع در ادارات ثبت اختراع معتبر دنیا، ارائه مشاوره فنی و تخصصی در زمینه نگارش متن اختراع استاندارد، حمایت تشویقی 30 میلیون ریالی از مخترعان دارای پتنت خارجی گرنت شده، توانمندسازی کارشناسان دفاتر مالکیت فکری دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی کشور و برگزاری کارگاه‌های آموزشی مالکیت فکری برای دانشگاه‌های مختلف را برعهده دارد.

با یک نگاه اجمالی می‌توان دریافت که ثبت پتنت در ایران حرکت نوپایی است که باید مورد حمایت بیشتری از سوی نهادهای مسئول قرار گیرد چراکه هنوز دانشگاه‌های ایران نتوانسته‌اند سهم قابل توجهی از ثبت پتنت جهانی را به خود اختصاص دهند.

همچنین یکی دیگر از ماموریت‌های اداره حمایت از اختراعات و ثبت پتنت بین‌المللی دانشگاه آزاد اسلامی این است که با قرار گرفتن در فهرست مراجع استعلام سازمان ثبت اسناد و املاک کشور (مرکز مالکیت معنوی)، روزانه تعداد زیادی اظهارنامه‌های مخترعان را دریافت می‌کند و پس از انجام فرآیند داوری، نتایج را به سازمان ثبت اسناد و املاک کشور (مرکز مالکیت معنوی) به صورت الکترونیکی اعلام می‌کند و در صورت تایید ادعای متقاضی، گواهی ثبت حقوقی اختراع توسط مرکز مالکیت معنوی صادر می‌شود.