تعیین شاخص‌‏ها و گام‏‌های عملیاتی توسعه محله‌ای پایدار در بافت‌های فرسوده

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری آنا از روابط عمومی مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران، هانیه هودسنی با اشاره به این که محلات شهری موجودیتی ایستا ندارند و این عرصه‌ها در برخی موارد از فرآیند توسعه بازمانده و دچار فرسودگی می‏‌شوند، گفت : این محلات که با نام‏ عرصه‌های مشکل‌دار، فاقد مزیت و محروم ، محل اسکان اقشار کم‌درآمد و یا نواحی فقر شناسایی می‌شوند، نیاز به نگهداری و بازگشت به توسعه دارند.

وی عنوان کرد : فرآیند فرسودگی می‌تواند اشاره به خروج ساکنان قدیمی از محله، اسکان گروه‌های کم‌درآمد، فرسودگی مسکن و فضای عمومی و شکل‌گیری رفتار غیر‌اجتماعی از یکسو و فقر اقتصادی و عدم امکان نگهداری، بهسازی و نوسازی توسط ساکنان اصلی در محله از سوی دیگر داشته‌ باشد؛ هردو حالت نمایانگر افت کیفیت زندگی در محله –در مقایسه با محلات متعارف شهر- هستند. هنگامی که این تفاوت افزایش می‌یابد، مجموعه‌ای از مشکلات چندبعدی (اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و ...) در محله شکل‌گرفته و تشدید می‌شوند.

هودسنی افزود : توسعه محله‌ای پایدار، می‌بایست به صورت یکپارچه و متوازن بهبود شرایط اجتماعی، اقتصادی و کالبدی را در برگیرد؛ این شکل از توسعه هنگامی شکل می‌گیرد که کیفیت زندگی در محله در ابعاد کالبدی و غیرکالبدی به صورت همبسته با بهبود مواجه‌ شود؛ این امر به معنای ضرورت توجه به میانکنش فرآیند-فرآورده و ارتباط متقابل این دو در سیاست‌های توسعه شهری است.

مدیر مطالعات و برنامه ریزی معماری و شهرسازی مرکز مطالعات خاطر نشان کرد : در شرایط حاضر برنامه‌های "نوسازی" در بافت‌های فرسوده شهری (به دلیل تمرکز بر جنبه کالبدی و مولفه مسکن) از رویکرد توسعه متوازن و یکپارچه پیروی نمی‌کنند. باوجودی که در سال‌های اخیر کاربست مشارکت کنشگران در فرآیند بازآفرینی –ازطریق تجربه بانک جهانی در سکونتگاه‌های غیررسمی و دفاتر تسهیل‌گری در بافت‌های فرسوده تهران- مورد توجه قرار گرفته‌است، نبود دیدگاهی جامع درخصوص مفهوم توسعه محله‌ای از یک‌طرف و چگونگی دستیابی به آن از طرف دیگر، به شکل‌گیری فرآورده‌ای ناقص و تک‌بعدی منجر شده‌است. به عبارت دیگر، فقدان چارچوب کارآمد برای هدایت برنامه‌ها از یک‌سو و فقدان معیارهای سنجش کیفیت، تناسب و توازن اقدامات از سوی‌دیگر، منجر به اتخاذ رهیافت‌هایی تک‌بعدی، آزمون و خطای مکرر، تکرار تجربه‌های ناموفق و تحمیل هزینه‌های آتی به بخش عمومی شده است.

وی در ارتباط با انجام این پروژه گفت: با اعلام نیاز سازمان نوسازی شهر تهران و در راستای برنامه‌های تعریف شده در برنامه دوم پنج ساله شهرداری تهران، انجام پروژه "چارچوب توسعه محله‌ای در بافت‌های فرسوده و ناکارآمد شهر تهران و ساز و کارهای تحقق آن در سال 1394 در دستور کار مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران قرار گرفته است.

هودسنی هدف اصلی پروژه "چارچوب توسعه محله ای در بافت های فرسوده و ناکارآمد شهر تهران و ساز و کارهای تحقق آن" ، را دستیابی به چارچوب محتوایی و روندکاری متناسب، پایدار و پایا برای برنامه‌ریزی، اقدام، مدیریت و اجرای برنامه‌های توسعه محلات دارای بافت فرسوده و ناکارآمد در شهر تهران برشمرد .

لازم به ذکر است به عنوان کاربست پروژه و با توجه استقبال سازمان نوسازی از نتایج و کیفیت پروژه، شاخص ها و اولویت های طرح شده به همراه برنامه پایش به صورت پایلوت برای برنامه ریزی توسه محله ای، 5 محله از محلات بافت فرسوده در سال 1396 به کار گرفته شده است.