وقتی سلامت مردم دستاویز سودآوری صدا و سیما می‌شود

مهرو ماهر،گروه اجتماعی خبرگزاری آنا، هر کدام از شبکه‌های تلویزیونی در یک برنامه پربیننده در حال تبلیغ یکی از محصولات سلامت محور هستند، به طوری که در یک برنامه خانوادگی مجری برنامه، داروهای افزایش دهنده و تقویت کننده مو را تبلیغ می‌کند، همزمان فیلم کوتاهی پخش می‌شود که در آن یک مصرف کننده داروهای تقویت کننده مو می‌گوید: من یک تعمیرکار هستم و مدتی پیش متوجه ریزش موهایم شدم، پس از گذشت زمان کوتاهی قسمت جلوی موهایم به کلی ریزش کرد اما با استفاده از این شامپو در کمتر از دو ماه نه تنها موهایم رشد کرد بلکه نسبت به گذشته نیز پرپشتتر شد.

هنوز تبلیغ این شامپو تمام نشده که در شبکه دیگری مرد جوانی از مشکلات اعتیاد خود می‌گوید: آن‌قدر در منجلاب اعتیاد درگیر شده بودم که خانواده و دوستانم مرا طرد کرده بودند اما با ارسال یک پیامک و دریافت داروی درمان فوری اعتیاد به راحتی و طی مدت کوتاهی بر این بیماری غلبه کرده و درمان شدم.

خانمی در یکی دیگر از شبکه‌های تلویزیونی در حال گلایه از چاقی و افزایش وزن خود در طول 5 سال به اثرات مثبت و معجزه آسای این داروی بی نام و نشان اشاره می‌کند و می‌گوید: از طریق یکی از دوستانم با محصولات این شرکت تولید کننده محصولات سلامتی آشنا شدم و با مصرف یک دوره کوتاه توانستم 20 کیلو از وزن خود را کاهش داده و به وزن و سایز ایده‌آل خود برسم.

این تبلیغات تلویزیونی در شبکه‌های داخلی تفاوت چندانی با تبلیغات ماهواره‌ای ندارد به طوری که حداقل در شبکه‌های ماهواره‌ای تصاویری از شامپو و یا دارو پخش می‌شود اما در ایران تنها تاثیر مصرف دارو را در برنامه عنوان می‌کنند و مخاطب تنها در صورت پرداخت هزینه و دریافت بسته دارو می‌تواند اسم و مواد تشکیل دهنده را رویت کند.

تبلیغات این کالاهای آسیب رسان به سلامت به حدی در تلویزیون افزایش یافته که هفته گذشته نیز واکنش حسن هاشمی، وزیر بهداشت را به همراه داشت که گفته بود: علی رغم اینکه وزارت بهداشت متولی سلامت مردم است اما اجازه نظارت بر تبلیغات مرتبط با سلامت را ندارد و هم اکنون نظارت بر آگهی‌ها و تبلیغات صدا و سیما در اختیار وزارت بهداشت نیست و نمی‌توانیم درباره محتوای این تبلیغات اظهار نظر کنیم. البته سال گذشته نیز رسول دیناروند، رئیس سازمان غذا و دارو از تذکر کتبی وزیر بهداشت به رئیس سازمان صدا و سیما در زمینه تبلیغات گمراه کننده در تلویزیون خبر داده بود.

وزارت بهداشت لایحه ارائه کند

همایون هاشمی، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی در مورد تبلیغ محصولات سلامت محور تقلبی و غیرمجاز در شبکه‌های تلویزیونی به خبرنگار آنا می‌گوید: در زمینه نظارت بر محصولات سلامت محور و داروها به صورت شفاف قوانینی داریم به طوری که تبلیغات حوزه سلامتی، بهداشتی و پزشکی تحت نظارت سازمان نظام پزشکی کشور ارائه و پخش می‌شود اما در صورتی که وزارت بهداشت احساس می‌کند در زمینه تبلغات کالاهای سلامت محور با خلاء قانونی مواجه هستیم می تواند این موضوع را در قالب لایحه‌ای به مجلس ارائه کند، نمایندگان مجلس نیز با توجه به اهمیت موضوع تامین سلامتی مردم به این مساله رسیدگی خواهند کرد.

هاشمی معتقد است: با توجه به این که وزارت بهداشت متولی سلامت مردم است باید اختیار نظارت بر تبلیغات کالاهای سلامت در صدا و سیما و رسانه‌های جمعی را داشته باشد، البته هم اکنون نیز در صدا و سیما شورای سیاستگذاری سلامت در حال فعالیت است که از همه نهادها و دستگاه‌های مرتبط به ویژه وزارت بهداشت نیز در این شورا نمایندگانی حضور دارند.

اقتصاد محوری اولویت تبلیغات در صدا و سیما است

این نماینده مجلس ادامه می‌دهد: شخصا نیز گاهی در برنامه‌های تلویزیونی مشاهده کردم که صدا و سیما به جای توجه به سلامت محوری تبلیغات به اقتصاد محوری روی آورده و به خاطر سودآوری اقتصادی تبلیغات برخی از کالاهای آسیب رسان به سلامت جامعه را پخش می‌کند در حالی که چنین موضوعی در هیچ کجای جهان پذیرفته نیست.

هاشمی تاکید می‌کند: صدا و سیما نیز موظف است تنها کالاها و محصولات مورد تایید وزارت بهداشت را تبلیغ کند و به وظایف قانونی خود در این زمینه عمل کند زیرا سلامتی و جان مردم شوخی بردار نیست، برهمین اساس رسانه‌های دیداری و شنیداری باید در پخش تبلیغات سلامت محور به اصول انسانی و اخلاقی پاییند باشند و محصولات آسیب رسان به سلامت مردم را تبلیغ نکنند.

ایرج حریرچی، سخنگوی وزارت بهداشت نیز در این زمینه به خبرنگار آنا می‌گوید: مردم نباید تنها به تبلیغات رسانه‌های جمعی و شبکه‌های مجازی و ماهواره‌ای اعتماد کنند بلکه باید برای سنجش صحت و سقم یک محصول دارویی یا سلامت به اخبار وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو توجه داشته باشند تا چنانچه غیر قانونی و غیرمجاز بودن کالایی از سوی این ارگان اعلام شد از تهیه آن خودداری کنند.

سلامتی مردم را با تبلیغات گره نزنیم

کوروش محمدی، رئیس انجمن آسیب‌شناسی ایران نیز در گفت‌وگو با خبرنگار آنا کوتاهی و قصور وزارت بهداشت را در آگاهی بخشی به مردم در این زمینه مورد تاکید قرار می‌دهد و معتقد است: از زمانی که سلامت انسان‌ها به ابزاری برای بنگاه‌های اقتصادی و تبلیغاتی تبدیل شد آسیب‌های جدی به این حوزه وارد شد البته وزارت بهداشت نیز در این زمینه بی تقصیر نیست و باید از طریق رسانه‌های معتبر جمعی آموزش‌های اجتماعی را با مردم به اشتراک بگذارد تا مردم از کالاهای غیرمجاز و غیر استاندارد آگاه شوند.

محمدی ادامه می‌دهد: وزارت بهداشت و دستگاه‌های قضایی باید موضوعاتی از قبیل تبلیغ کالاهای آسیب رسان به سلامت از جمله تبلیغات لاغری‌های غیر طبیعی؛ افزایش مو و درمان فوری اعتیاد را پیگیری و مجوز این موسسات و فروشگاه‌ها را باطل کنند.

بازنگری در قوانین نظارت بر تبلیغات صدا و سیما یکی از موارد مورد تاکید این آسیب شناس اجتماعی است و می گوید: مصرف داروها و محصولات غیر مجاز مرتبط با سلامت مردم اثرات و پیامدهای بسیار مخربی در پی دارد به عنوان مثال در یک دوره کرم حلزون برای رفع چین و چروک و شادابی پوست در رسانه‌ ملی تبلیغ شد و پس از آنکه مردم برای تهیه این دارو میلیونها تومان هزینه کردند جعلی بودن آن از سوی سازمان غذا و دارو اعلام شد در حالی که نباید سلامت مردم را با تبلیغات گره زد.

به تبلیغات و توصیه‌های پزشکی چهره‌های مشهور توجه نکنید

پیش از این نیز علی اسدی، معاون دفتر سلامت روان، اجتماع و اعتیاد وزارت بهداشت نیز در گفت‌وگو با خبرنگار آنا وظیفه وزارت بهداشت را تنها معرفی محصولات غیر مجاز سلامت محور و سایت‌های پزشکی دانست و گفت: وزارت بهداشت مراجع قضایی را نسبت به غیر مجاز بودن محصولات سلامت محور آگاه می‌کند اما باید توجه داشته باشیم که وظیفه مسدود کردن سایت‌ها و موسسات تولید و عرضه محصولات با مراجع قضایی است.

اسدی افزایش آگاهی و اطلاعات نسبت به اسامی و محصولات سلامت محور یکی از وظایف شهروندان می‌داند و معتقد است: مردم برای تهیه داروها و کالاهای سلامت محور تنها به تبلیغات و توصیه‌های چهره‌های مشهور توجه نکنند و از مراکز معتبر داروها و محصولات سلامت را تهیه کنند تا سلامتی آنان به خطر نیفتد البته بین قوه قضاییه و وزارت بهداشت همکاری مثبتی وجود دارد اما واسطه‌ها و مواردی باعث به تاخیر افتادن برخورد قضایی با سایت‌های غیر مجاز است.

به گزارش آنا، برخی از مردم بنا به اعتماد و اطمینان به رسانه‌ ملی و با توجه به تبلیغ محصولات سلامت محور از سوی چند بازیگر و ورزشکار نسبت به تهیه و مصرف این محصولات غیر مجاز و غیر استاندارد ترغیب می شوند در حالی که علاوه بر آسیب زدن به سلامتی خود سودهای کلانی به بنگاه‌های اقتصادی می رسانند بر همین اساس به نظر می‌رسد قوانین نظارت بر تبلیغ کالاهای سلامت محور در صدا و سیما نیاز به بازنگری و اصلاح دارد.