پرکارترین آهنگسازان در سینما در دهه 90 چه کسانی هستند؟

به گزارش خبرنگار فرهنگی آنا، نمی‌توان نقطه عطف تاریخ سینما و تولد موسیقی فیلم را از یکدیگر جدا دانست و این به روزی برمی‌گردد که برادران لومیر اولین نمایش عمومی خود را برگزار کردند.

تلاقی دو هنر موسیقی و فیلم

این برادران در ۱۸۹۵ میلادی، عده‌ای را برای تماشای نمایش خود در پاریس دعوت کردند. زمان اجرای نمایش از یک پیانیستی برای اجرای زنده و همزمان دعوت شده بود. با شروع فیلم اجرای موسیقی به نمایش فیلم کمک می‌کرد تا جمعیت رفته رفته سکوت کرده و متوجه تصاویر روی پرده شوند و این ماجرا تلاقی دو هنر موسیقی و نمایش و فیلم بود. پس از استفاده لومیرها اجرای موسیقی همراه با نمایش و فیلم رواج پیدا کرد اگرچه ارزشمندی موسیقی برای تکامل این پدیده هنوز به قدر کافی احساس نمی‌شد.

کار همراهی موسیقی با تصاویر روی پرده به اشکال مختلف با توجه به میزان تخصص افراد تفاوت می‌کرد. هر چه که نوازندگان تبحر بیش‌تری داشتند کارایی آن‌ها در هماهنگی با تصاویر روی پرده بیش‌تر می‌شد. در بسیاری از سالن‌های نمایش در دوران صامت از دستگاه‌های بزرگ ارگ استفاده می‌شد که عموما علاوه بر تقلید صدای بعضی از سازها، اصوات دیگری مثل صدای بوق، صدای سوت قطار و... را نیز به وجود می‌آورد.

فهرست بلندبالای موسیقی‌های انتخابی برای فیلم‌ها

هر چه از عمر سینما گذشت فهرست موسیقی‌های انتخابی برای همراهی با فیلم نیز بیشتر شد. عناوین این موسیقی‌ها نیز با توجه به نمایش، متفاوت بود. کمدی، عاشقانه، عصبانی، غمگین، خوشحال، اسرار آمیز، تعقیب و گریز و ... از عناوین جدیدی بود که هر روز به تعداد آن‌ها افزوده می‌شد. رهبران ارکستر با دادن علامت، نوازندگان را از تغییر صحنه مطلع می‌کردند تا آن‌ها قطعه متفاوتی را اجرا کنند. اکثر این قطعات، آثار کلاسیک از آهنگسازان مشهور جهان بودند که برای صحنه‌های مختلف انتخاب می‌شدند.

بسیاری از اوقات اجرا دچار مشکلاتی می‌شد و نوازندگان در نواختن موسیقی مربوط به صحنه بسیار بی‌دقت عمل می‌کردند که حاصل آن روی پرده به یک فاجعه تبدیل می‌شد. تا آنکه، «برگه راهنما» ابداع شد و در آن رهبر با هر علامت نوازندگان را به اجرای قطعه بعدی که در برگه نوشته شده بود فرا می‌خواند.

در فاصله زمانی کوتاهی میزان تقاضا به حدی بالا رفت که دست‌اندرکاران موسیقی فیلم با کمبود قطعات موسیقی مواجه شدند تا آن‌جا که آن‌ها به دست بردن در ساختار قطعات کلاسیک و برخی تغییرات در آن‌ها مبادرت می‌کردند که بسیاری از اوقات نتیجه خوشایندی برای این شاهکارهای موسیقی در پی نداشت. سرانجام در سال ۱۹۲۷ برادران وارنر اولین فیلم ناطق را به دنیا عرضه کردند و سیر تحولی نوین در تاریخ سینما رقم خورد.

موسیقی فیلم؛ تخصصی شد

موسیقی فیلم به مرور زمان شکل تخصصی‌ به خود گرفت و به یکی از بخش‌های اصلی فیلم تبدیل شد. سینمای ایران از این روند با کمی تاخیر عقب نماند و ساخت موسیقی برای فیلم‌های ایرانی آغاز شد، حال چه استفاده از تصنیف‌های آماده و چه ساخت قطعات جدید. با گذشت زمان دیگر از موسیقی‌های آماده برای فیلم‌ها استفاده نمی‌شد و عوامل فیلم سعی بر آن داشتند که با توجه به فضا و حال و هوای هر فیلم، موسیقی مورد نظر آن را بسازنند. همین جا بود که کم کم تعدادی از آهنگسازان، کار تخصصی موسیقی فیلم را دنبال کردند.

از بابک بیات و احمد پژمان سال‌های دور گرفته تا کارن همایونفر و پیمان یزدانیان امروز، همه به صورت تخصصی کار آهنگسازی فیلم را دنبال کردند، آهنگسازانی که هر کدام وزنه موسیقی متن در سینمای ایران محسوب می‌شوند.

بر اساس این گزارش به پرکارترین آهنگسازان دهه 90 سینمای ایران نگاهی می‌اندازیم.

آریا عظیمی‌نژاد

آریا عظیمی‌نژاد در اردیبهشت سال ۱۳۵۲ متولد شد. سه‌تار را نزد پدربزرگ خود فرا گرفت و سپس از محضر اساتیدی چون جلال ذوالفنون، محمود تاجبخش و علی‌اصغر زندوکیل بهره برد.

وی در رشته موسیقی دانشگاه آزاد واحد هنر و معماری پذیرفته شد و نزد اساتیدی چون فرهاد فخرالدینی و مصطفی‌ کمال‌پورتراب به فراگیری اصول موسیقی پرداخت. کار حرفه‌ای ساخت موسیقی را از سال دوم دانشگاه با موسیقی تئاتر آغاز کرد و خیلی زود توانست در جشنواره‌های بین‌المللی تئاتر، نامزد دریافت بهترین موسیقی متن شود. این موفقیت‌ها سبب ورود او به سینما و تلویزیون شد و آثار قابل توجهی را خلق کرد.

عظیمی‌نژاد با ساخت موسیقی فیلم «میم مثل مادر» در سینما و «او یک فرشته بود» در تلویزیون توانست به جمع آهنگسازان برتر ایران راه یابد که حاصل آن نامزدی بهترین موسیقی متن در جشنواره بین‌المللی فیلم فجر و جایزه خانه سینما برای فیلم‌های چون «میم مثل مادر»، «طلا و مس» و «فرزند خاک» است.

وی اولین آهنگساز پرکار در سینمای دهه 90 به شمار می آید که برای فیلم‌هایی چون خوب بد جلف، هلن، آبنبات چوبی، در مدت معلوم، گینس، مستانه، تراژدی، خواب‌زده‌ها و ... موسیقی متن نوشته است.

کارن همایونفر

کارن همایونفر از شش سالگی مشغول فراگیری پیانو و تئوری موسیقی شد. وی پس از اتمام تحصیلات دبیرستان برای ادامه تحصیل در رشته موسیقی به انگلستان و سپس به ترکیه رفت. در انگلستان وارد مدرسه موسیقی بیلکنت شد و بعد از آن در کنسرواتوآر موسیقی «هاجِد تپهٔ» آنکارا، به تحصیلات تکمیلی خود ادامه داد.

همایون فر از سال ۱۳۷۴ به آهنگسازی فیلم مشغول شد و تاکنون برای بیش از هفتاد فیلم و سی سریال تلویزیونی موسیقی متن ساخته است. در سال‌های ۸۶ و ۸۷ در جشن خانهٔ سینما برای فیلم‌های «ژانی‌گه‌ل» (جمیل رستمی) و «خاک آشنا» (بهمن فرمان‌آرا) تندیس بهترین موسیقی متن را دریافت کرده‌است و در سال ۱۳۸۷ برای موسیقی فیلم «زادبوم» (ابوالحسن داوودی) و ۱۳۸۹ برای فیلم «جرم» (مسعود کیمیایی) سیمرغ بلورین بهترین موسیقی متن فیلم جشنواره فیلم فجر را از آن خود کرده‌است.

در سال ۱۳۹۰ آلبومی به نام «سرانجام» شامل مجموعه آثار وی برای موسیقی متن فیلم‌های جرم، خاک آشنا، زادبوم، گزارش یک جشن، سوت پایان، قصهٔ پریا، یکی از ما دو نفر و در سال ۱۳۹۲ آلبوم «گذشته، حال استمراری» شامل موسیقی متن سریال‌های سفر سبز، حلقه سبز و فیلم‌های سلطان، آکواریوم، برف روی کاجها، پل چوبی توسط مؤسسهٔ آوا خورشید منتشر شد.

این آهنگساز دومین آهنگساز پرکار سینمای ایران در دهه 90 محسوب می شود. وی در این دهه برای بیش از 15 فیلم سینمایی از جمله: بادیگارد، رخ دیوانه، شیفت شب،هیس دخترها فریاد نمی‌زنند، همه چیز برای فروش، خفگی،‌ زیر سقف دودی، آذر و ... موسیقی متن ساخته است.

بهزاد عبدی

بهزاد عبدی دومین آهنگسازی است که در شش سال سپری شده از دهه 90 برای بیش از 12 فیلم، موسیقی متن ساخته است. بهزاد عبدی بعد از اتمام تحصیل در دبیرستان البرز، مدرک کارشناسی خود را در رشته مهندسی متالورژی از دانشگاه صنعتی شریف اخذ کرد. اما به خاطر علاقه وافرش به موسیقی و استعداد خاصش در این زمینه، به تحصیل در رشته موسیقی پرداخت و مدرک کارشناسی ارشد خود را از آکادمی هنر خارکوف اوکراین دریافت کرد. وی مقدمات اولیه موسیقی را نزد فرهاد فخرالدینی آموخته است.

فعالیت بهزاد عبدی در زمینه آهنگسازی از سال ۱۳۷۷ به طور مستمر آغاز شده است. او که در سال ۱۳۸۲ برای ادامه تحصیل از ایران به اکراین سفر کرد، آثارش با ارکسترهایی همچون ارکستر فیلارمونیک کی اف، ارکستر رادیو کمپانی اوکراین و ارکستر ناسیونال اوکراین ضبط شده‌است.

عبدی در سال ۱۳۸۷ جایزه بهترین موسیقی مسابقه ورزش و آواز را برای قطعه «پهلوان» از آکادمی ملی المپیک و در سال ۱۳۸۸سیمرغ بلورین جشنواره فیلم فجر را برای موسیقی فیلم «آل» دریافت کرد و در سال ۱۳۹۰ تندیس سرو طلایی بهترین موسیقی پویانمایی را برای «افسانه ماردوش» در جشنواره تلویزیونی جام جم از آن خود کرد.

این آهنگساز سومین آهنگساز پرکار سینمای ایران در دهه 90 محسوب می شود. برای فیلم‌هایی از جمله: قاتل اهلی، پشت دیوار سکوت، کمدی انسانی، کارگر ساده نیازمندیم، سوفی و دیوانه، ماه گرفتگی،مزار شریف، دهلیز و ... موسیقی متن ساخته است.

ستار اورکی

ستار اورکی، آهنگساز نام آشنای عرصه موسیقی فیلم و سریال است. او در سال‌های اخیر با ساخت موسیقی فیلم‌هایی همچون جدایی نادر از سیمین، ریسمان باز، ندار‌ها، پنج ستاره، کوچه ملی، اکباتان، استرداد، هر چی خدا بخواد، شبکه، کارناوال مرگ و... از جمله آهنگسازهای پرکار و موفق این عرصه بوده است.
ستار اورکی که سابقه کاندید شدن و دریافت جایزه از جشنواره‌های فیلم فجر، خانه سینما، شهر، منتقدین و یاس را در کارنامه هنری‌اش دارد با ساخت موسیقی سریال‌هایی همچون جلال الدین مولانا، سال‌های مشروطه، عمارت فرنگی، دختری به نام آهو و... در عرصه موسیقی سریال‌های نیز حضور قابل اعتنایی داشته است و چندی پیش آهنگسازی موسیقی سریالی عربی به نام باب المراد که محصول چندین کشور عرب بوده را بر عهده داشته است.

وی در دهه 90 جزو پرکارترین آهنگسازان سینمای ایران محسوب می‌شود.

کریستف رضاعی

کریستف رضاعی در سال ۱۹۶۶ میلادی در شهر تولوز فرانسه متولد شد. وی در رشته موسیقی (پیانو - آواز و تئوری) و در کنار آن در مهندسی و بازاریابی تحصیل کرده است. از سال ۱۹۹۷ تاکنون، کریستف با همکاری رضا اصغرزاده (دستیارش از سال ۱۹۹۵) ۱۵۰ موسیقی برای تبلیغات تلویزیونی در ایران ساخته‌ است.

کار آهنگسازی کریستف گاهی شامل موسیقی فیلم سینمایی، موسیقی برای فیلم‌های کوتاه و موسیقی برای برنامه مستند هنر می‌شود. او که خودش یک خواننده تِنور است در سال 19۶۶ یک گروه موسیقی باستانی متشکل از موسیقیدانان ایرانی به نام aria musicaa تشکیل داد. همچنین بعد از آن مدت دو سال با همکاری آهنگسازان حرفه‌ای فرانسوی، مشغول ترتیب دادن کنسرت‌های موسیقی باروک در تهران و هندوستان بوده‌است.

در ژوئن ۲۰۰۰ رضاعی به اتفاق آراء جایزه نخست یک مسابقه آهنگسازی که توسط انجمن فرهنگی ایتالیا برگزار شده بود را از آن خود کرد که موضوع این مسابقه «سرود صلح برای هزاره سوم» بود که البته آهنگسازی قسمت ایرانی اثر را به کمک مسعود شعاری انجام داده بود. موسیقی خاص او در فیلم «در دنیای تو ساعت چند است؟» جایزه بهترین موسیقی فیلم جشن حافظ را به دست آورد.

وی همچنین سیمرغ بلورین بهترین موسیقی متن سی و پنجمین جشنواره فیلم فجر را برای فیلم «نگار» دریافت کرد. کریستف رضایی از جمله پرکارترین آهنگسازان دهه 90 است که برای فیلم هایی چون اژدها وارد می‌شود!، نگار، ماهی و گربه، نارنجی پوش و ... موسیقی متن نوشته است.