مدل های حمایت از نمودهای فرهنگ عامه ارائه شد/رئیس کمیسیون قضایی مجلس مطرح کرد: اولویت بررسی لایحه مالکیت ادبی و هنری در مجلس شورای اسلامی

حسن سلیمانی استادیار دانشگاه اظهار کرد: توسعه تکنولوژی سبب شده تا محصولات مبتنی بر فرهنگ عامه در فروشگاه ها مشاهده شوند و ممکن است نمودهای فرهنگ عامه ثبت و آگاهی های رسمی تجاری صورت بگیرد؛ همه این ها سبب ایجاد نگرانی هایی در بین کشورها در زمینه حمایت از فرهنگ عامه شده است.

وی ادامه داد: به همین دلیل در سطح جهان حمایت هایی انجام شده تا از نقض مقررات فرهنگ عامه پیشگیری شود. از جمله این اقدامات می توان به نگاهی کلی بر وضعیت مقررات کشورها در زمینه حمایت از فرهنگ عامه اشاره کرد.

این استادیار دانشگاه توضیح داد: در این زمینه برخی کشورها معتقد به مقررات کنونی حقوق مالکیت فکری و برخی دیگر به تدوین سیستم جدید و خاص در این زمینه هستند.

نبی الله اعظمی، نماینده سابق ایران در وایپو (سازمان جهانی مالکیت معنوی) از دیگر سخنرانان این نشست بود. وی اظهار کرد: حمایت از نمودهای فرهنگ عامه همواره به طرق مختلف و از سوی سازمان های مختلف از جمله یونسکو، سازمان ملل و شورای حقوق بشر بوده است.

وی با بیان این که از سال ١٩٦٧ موضوع حمایت از فولکلور در دستور کار وایپو قرار گرفت، بیان کرد: هدف این بود که استفاده نامناسب از نمودهای فرهنگ سنتی در سطح بین المللی پیشگیری شود.

اعظمی افزود: ویژگی هایی که برای فرهنگ عامه قائل هستیم با آن چه در حقوق مالکیت معنوی موجود است، می تواند متفاوت باشد. بنابراین شناسایی آن ها کار بسیار مشکلی است.

وی توضیح داد: در سازمان وایپو در زمینه مالکیت معنوی دو گروه مطرح اند؛ نخست، کشورهای در حال توسعه مانند آمریکای لاتین است. این گروه معتقدند تدوین سند بین المللی برای حمایت از نمودهای فرهنگی در سطح بین المللی لازم است. اما گروه دوم، مانند کشورهای استرالیا و کانادا (کشورهای توسعه یافته) معتقدند چنین سندی لازم نیست. به این منظور وایپو در سال ٢٠١٥ پیشنهاد کرد تا مجمعی برای این موضوع تشکیل شود ولی کشورهای توسعه یافته با آن مخالفت کردند.

اعظمی ادامه داد: تا زمانی که این اختلاف ها و بحث ها رفع نشود، کشورهای در حال توسعه مانند ایران باید تلاش کنند قوانین ملی خود را تدوین کنند.

هفتمین همایش ملی حقوق مالکیت ادبی، هنری و حقوق مرتبط صبح امروز با حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در مرکز همایش های کتابخانه ملی آغاز به کار کرد و تا ساعت ١٧ امروز ادامه دارد.

سعی شده دارایی های فکری مربوط، حَسَب مورد، مورد حمایت نظام حقوقی قرار بگیرند

الهیار ملک شاهی، رئیس کمیسیون قضایی مجلس شورای اسلامی در هفتمین همایش ملی حقوق مالکیت ادبی، هنری و حقوق مرتبط اظهار کرد: با توجه به اهمیت دارایی‌های فکری و تنوع و پیچیدگی بر نحوه آن ها، سعی شده تا دارایی های فکری مربوط ، حَسَب مورد، مورد حمایت نظام حقوقی قرار بگیرند.

وی در عین حال تصریح کرد: یکی از این دارایی‌ها، لایحه حمایت از مالکیت صنعتی است که همراه آن طرحی با همین عنوان در مجلس شورای اسلامی بررسی شد.

ملک شاهی ادامه داد: در دوره نهم مجلس شورای اسلامی سعی شد تا بتوانیم این طرح و لایحه را به سر منزل مقصود برسانیم. بنابراین، به صحن مجلس ارائه شد اما متأسفانه با خاتمه عمر مجلس، تمامی لوایح که در دستور کار بودند، لغو شدند. بنابراین این لایحه (مالکیت صنعتی) دوباره با شروع مجلس جدید، در مجلس مطرح شد.

وی عنوان کرد: لایحه دیگر، مالکیت ادبی و فکری است که در حال حاضر با حمایت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تنظیم و به مجلس ارائه شده است. این لایحه با فوریت در مجلس در حال بررسی است. اما مواردی مانند فولکلور را می توان خارج از لایحه مالکیت ادبی و هنری بررسی کرد. زیرا اینها اثر هنری هستند و باید با قوانین خاص در مجلس مورد شناسایی قرار گیرند. چون اگر ما در این زمینه پیشقدم نشویم ممکن است دیگران به اسم خودشان آن ها را ثبت کنند.

رئیس کمیسیون قضایی مجلس ادامه داد: حمایت دیگر، حمایت حقوقی موارد خاص است که جای آن در قوانین ما بسیار خالی است. امیدواریم همایش ملی مالکیت ادبی و هنری در این زمینه نیز موثر باشد.

وی توضیح داد: متأسفانه امروزه یک اثر علمی و هنری و ادبی اگر افشا شود از اختیار مالک آن خارج می‌شود. هنر ما این است بتوانیم قانونی را وضع کنیم که این انحصار برای خالق آثار مورد حمایت قرار گیرند.

ملک شاهی افزود: آثار فرهنگی و هنری و حمایت از آن ها نیاز به حمایت جهانی دارد؛ بنابراین باید با منابع حقوقی دنیا بتوانیم رابطه بین‌المللی برقرار کنیم. در طول سال‌های گذشته (از سال ٨٣ به بعد) جمهوری اسلامی ایران به کنوانسیون‌های مختلفی در این خصوص ملحق شده است که از آن میان می‌توان به ثبت اختراع بین‌المللی اشاره کرد.

مجلس در حوزه مالکیت ادبی و هنری قوانین خاص خود را دارد

وی توضیح داد: مجلس در حوزه مالکیت ادبی و هنری قوانین خاص خود را دارد که از آن میان می‌توان به قانون حمایت از مولفان، مصنفان و هنرمندان و قانون ترجمه و تکثیر کتب اشاره کرد.

ملک شاهی تصریح کرد: این قوانین با توجه به پیشرفت‌هایی که داریم، نمی‌توانند پاسخگوی نیاز ما باشد. بنابراین قانون حقوق مالکیت ادبی و هنری به مجلس عرضه شده است و ما آن را در اولویت قرار داده ایم.

وی بیان کرد: ما در آستانه تصویب یک قانون بسیار مهم هستیم و آن قانون مالکیت ادبی و هنری است. نتیجه این همایش می تواند برای ما کمک خوبی در زمینه تصمیم سازی و تسهیل سازی کارهای ما باشد. همچنین این همایش می تواند مقدمه ای برای تصویب لایحه فرهنگ عامه باشد.

هفتمین همایش ملی حقوق مالکیت ادبی، هنری و حقوق مرتبط صبح امروز با حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در مرکز همایش های کتابخانه ملی آغاز به کار کرد و تا ساعت ١٧ امروز ادامه دارد.