آذربایجان، دیار دلیران و مقصد گردشگران

به‌گزارش گروه فرهنگی آنا از ستاد خبری نوروز سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری، انقلاب مشروطه یکی از مهم‌ترین تحولات تاریخ معاصر ایران است؛ دلاوری‌های ستارخان و باقرخان و دیگر تبریزی‌ها نجات‌بخش انقلاب مردم ایران در دوران مشروطه بود.

تبریز، مهد مشروطه ایران

خانه‌ای که سرمنشأ این مبارزات بوده این روزها تبدیل به خانه مشروطه و موزه شده است. خانه مشروطه یکی از خانه‌های تاریخی و موزه‌های شهر تبریز است که در محله راسته‌کوچه، در غرب بازار تبریز، روبه‌روی مسجد جامع، قرار گرفته است. این بنا به‌سبک معماری دوره قاجار ساخته شده. اهمیت آن به این است که یکی از مراکز اصلی مقاومت تبریزی‌ها در دوران مشروطه بوده. مشروطه‌خواهان از این خانه برای تشکیل جلسه سران مشروطه و چاپ و پخش اعلامیه‌های ضدحکومت قاجار استفاده می‌کرده‌اند. این روزها این خانه تبدیل شده به مرکز نگه‌داری آثار به‌جامانده از آن انقلاب بزرگ و اسناد و مدارک مرتبط با تاریخ سیاسی مشروطه، و روزانه صدها گردشگر ایرانی و خارجی از آن دیدن می‌کنند.

مسجد کبود، فیروزه‌ای در قلب تبریز

مسجد کبود تبریز از شاهکارهای هنر و معماری اسلامی‌ایرانی است. این مسجد با کاشی‌های معرق فیروزه‌ای و لاجوردی و انواع خطوط عالی ــ مانند ثلث، نستعلیق، نسخ ــ و طرح‌های بدیع هندسی و اسلیمی‌اش مجموعه‌ای بی‌نظیر از معماری مرتبط با مساجد ایرانی را در خود گرد آورده است.

مسجد کبود درواقع جزئی از یک مجموعه بزرگ‌تر به‌نام «مجموعه مظفریه» بوده است. این مجموعه متشکل بوده از مسجد، خانقاه، صحن و کتابخانه که در طول تاریخ دستخوش تخریب شده‌اند و هم‌اکنون، از آن‌همه، فقط مسجد کبود باقی مانده است.

این مسجد در زلزله سال ۱۱۵۸ شمسی آسیب فراوانی دید. بعدها از سال ۱۳۱۸ بازسازی این اثر آغاز شد و کار مرمت آن در سال ۱۳۵۵ پایان یافت. البته هنوز هم مقداری از کاشی‌کاری داخلی و خارجی نیاز به مرمت دارد.

زیبایی‌های معماری این مسجد، پس از گذشت قرن‌ها و حتی صدماتی که به آن وارد شده، همچنان چشم هر بیننده‌ای را خیره می‌کند. مهم‌ترین ویژگی مسجد کبود که موجب شهرت آن شده کاشی‌کاری معرق و آبی‌رنگ آن است. همچنین تلفیق آجر و کاشی و اجرای نقوش پرکار جلوه خاصی به آن بخشیده است.

یادگاری از شاعر عاشق‌پیشه تبریزی

هر کسی به تبریز سفر می‌کند قطعاً یاد استاد شهریار شاعر پرآوازه این خطه را در ذهن خودش تداعی می‌کند. خانه شهریار این روزها تبدیل به یک موزه از یادگارهای این شاعر شده است. این خانه را بعد از درگذشت شهریار در سال ۱۳۶۷، شهرداری تبریز خریداری کرد و هم‌اکنون تبدیل به یک موزه شده است.

در موزه استاد شهریار بیش از ۵۰۰ قطعه از آثار و لوازم شخصی شهریار نگه‌داری می‌شود. وسایلی همچون کتاب، دستخط و انواع یادبودها و هدایای داخلی و خارجی به‌همراه لوازم زندگی این شاعر تبریزی در موزه به‌نمایش درآمده است.

در قسمت زیرزمین موزه، عکس‌ها و تصاویری از استاد شهریار، بخش سمعی‌بصری و قسمتی مخصوص استراحت میهمانان و بازدیدکنندگان قرار دارد.

در طبقه بالا نیز بخش‌هایی چون بخش اسناد قدیمی، عکس‌ها، دست‌نوشته‌ها، وسایل شخصی شامل لباس‌ها، کتاب‌ها، لوازم‌التحریر، رختخواب و بستر استراحت شاعر، هدایا، لوح‌های تقدیر و تندیس‌های این شاعر پرآوازه قرار گرفته است.

گزارش از فؤاد شمس، کارشناس‌ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی گردشگری