دانشکده فنی و مهندسی واحد تهران شمال 5300 دانشجو دارد/ لزوم حمایت دولت از پژوهش‌ها و پایان‌نامه‌ دانشجویان

به گزارش آنا، دکتر کیانوش فتحی واجارگاه دانشیار پایه 14 گروه آمار کاربردی از نیمه دی 95 سکان ریاست دانشکده فنی و مهندسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال را بر عهده گرفته است.

مشروح گفت‌وگوی خبرنگار خبرگزاری آنا با رئیس دانشکده فنی و مهندسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال به مناسبت 5 اسفند (روز مهندس) را می‌خوانید:

* آقای دکتر لطفا خودتان را معرفی کنید و از فعالیت‌تان در دانشگاه آزاد اسلامی بگویید.

- کیانوش فتحی واجارگاه هستم دانشیار پایه 14 گروه آمار کاربردی واحد تهران شمال که از سال 1380 به عضویت هیات علمی این واحد درآمدم. سال 1390 به پیشنهاد رئیس وقت واحد تهران شمال مسئولیت دانشکده فنی و مهندسی را عهده‌دار شدم و حدود یک‌سال و نیم در این دانشکده مشغول به فعالیت بودم، پس از آن به پیشنهاد رئیس وقت دانشگاه آزاد اسلامی به عنوان رئیس واحد یادگار امام (ره) شهرری منصوب شدم و دو سال هم در کسوت رئیس واحد فعالیت داشتم.

در مدت مدیریتم در واحد شهرری سابق که با پیشنهاد بنده به نام «واحد یادگار امام خمینی (ره) شهرری» تغییر نام یافت بر افزایش کیفی واحد بر اساس شاخص‌ها و استانداردهای موجود تاکید داشتم و با همکاری مجموعه همکاران واحد توانستیم از نظر کمی در جذب تعداد دانشجو و از لحاظ کیفی در ارتقای رشته و هرم هیات علمی موفقیت‌هایی کسب کنیم به‌طوری‌که اولین مجوز دوره دکتری واحد یادگار امام (ره) مربوط به رشته فقه و حقوق را از وزرات علوم اخذ کردیم و تعداد دانشجویان را از 17 هزار نفر به 24 هزار نفر افزایش دادیم.

* چند وقت است که به عنوان رئیس دانشکده فنی و مهندسی واحد تهران شمال فعالیت دارید؟

- حدود دوماه. دی سال جاری با حکم دکتر علی‌محمد صفانیا رئیس واحد تهران شمال به عنوان رئیس دانشکده فنی و مهندسی واحد منصوب شدم. یکی از افتخارات این دانشکده، افتتاح ساختمان جدید آن به دست مرحوم آیت‌الله هاشمی رفسنجانی است که مهر امسال و همزمان با آغاز سال تحصیلی جدید، رئیس فقید هیات موسس و امنای دانشگاه آزاد اسلامی دانشکده فنی و مهندسی واحد تهران شمال را افتتاح و از این ساختمان بازدید کرد.

* وضعیت دانشکده مهندسی و فنی واحد تهران شمال را چطور ارزیابی می‌کنید؟

- این ساختمان در مساحت 23 هزار 500 متر مربع و در چهار طبقه با 86 کلاس آموزشی 20 و 40 نفره به بهره‌برداری رسید و اکنون 5330 دانشجو در این دانشکده مشغول به تحصیل هستند که با اضافه شدن دانشجویان رشته مهندسی شیمی تعداد دانشجویان این دانشکده به بیش از 7 هزار دانشجو افزایش خواهد یافت.

ساختمان جدید دانشکده فنی و مهندسی که دانشجویان از نیمسال اول 95-96 در آن مستقر شده‌اند یکی از بروز‌ترین و جدیدترین ساختمان‌های دانشگاهی در پایتخت است که دارای کلاس‌های آموزشی استاندارد، لابراتورهای مربوط به رشته‌های معماری و عمران و کارگاه‌های آموزشی است.

* دانشجویان مهندسی به تفکیک در چه مقاطعی مشغول به تحصیل هستند؟

- تعداد دانشجویان این دانشکده به تفکیک مقاطع تحصیلی شامل 3740 دانشجو در مقطع کارشناسی، 1480 دانشجوی کارشناسی در مقطع کارشناسی ارشد و 109 دانشجوی دکتری است که بیشترین تعداد دانشجویان مربوط به رشته‌های مهندسی صنایع، مهندسی معماری و مهندسی مکانیک می‌شود.

رشته‌های فنی و مهندسی این دانشکده در شش گروه مهندسی عمران، مهندسی معماری، مهندسی مکانیک، مهندسی شهرسازی و طراحی شهری، مهندسی صنایع و مهندسی شیمی ارائه می‌شود.

109 دانشجوی دکتری این دانشکده‌ها هم در چهار رشته معماری، صنایع، مکانیک و مهندسی شیمی تحصیل می‌کنند.

* چه تعداد اعضای هیات علمی و استاد مدعو دارید؟

- دانشکده فنی و مهندسی واحد تهران شمال 38 عضو هیات علمی شامل 9 مربی، 28 استادیار و یک دانشیار دارد و در مجموع کلاس‌های دانشکده با تدریس 225 عضو هیات علمی و استاد مدعو اداره می‌شود.

* از نظر شما دانش‌آموختگان و دانشجویان رشته‌های فنی و مهندسی با چه چالش‌هایی مواجه هستند؟

- فارغ‌التحصیلان رشته‌های مهندسی با چالش‌هایی همچون نبود ارتباط میان صنعت و دانشگاه، نداشتن مهارت‌های تجربی و معضل بیکاری مواجه هستند که یکی از این اشکالات نبود توازن و تناسب بین دانش‌آموختگان و نیاز جامعه است به‌طوری‌که برخی از دانشگاه‌ها بدون نیازسنجی جامعه و بازار کار اقدام به پذیرش تعداد زیادی دانشجو در رشته‌هایی که بازار کار ندارد، می‌کنند که این موضوع منجر به پدیده فارغ التحصیلان بی‌کار یا دانش‌آموختگانی می‌شود که در رشته‌های غیرمرتبط مشغول به کار هستند.

یکی دیگر از ایرادهایی که به رشته‌های فنی و مهندسی وارد است، ضعف آموزش‌های مهارتی و نهادینه‌کردن پژوهش‌محوری و کارآفرینی در دانشگاه‌هاست. آموزش باید در دانشگاه‌ها پژوهش‌محور باشد و موضوعات و نیازهای جامعه در پایان‌نامه‌های دانشجویی مورد تحلیل و بررسی قرار بگیرد و یکی از راه‌های تحقق آن پرهیز از جزیره‌ای عمل کردن در دانشگاه‌هاست.

* با ایجاد چه فرصت‌هایی می‌توان از مهندسان و دانشجویان مهندسی حمایت کرد؟

- راه‌اندازی و حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان در راستای تبدیل ایده به صنعت یکی از فرصت‌های مهندسی است؛ اکنون اقتصاد کشورهای پیشرفته جهان بر پایه تجاری‌سازی ایده‌های دانشگاهی می‌چرخد. با توجه به تاکیدهای رهبر معظم انقلاب مبنی بر تحقق «اقتصاد مقاومتی» در کشور، شرکت‌های دانش‌بنیان می‌توانند به این موضوع جامه عمل پوشانده و به رشد اقتصادی و تولید ملی کمک کنند.

اعتماد به پژوهشگران، بسترسازی برای ارتباط دانشگاه با صنایع و خدمات، جذب شرکت‌های خصوصی و سرمایه‌گذاری برای توسعه دانشگاه‌های صنعتی می‌تواند فرصت شکوفایی برای رشته‌های فنی و مهندسی ایجاد کند.

مهارت یکی از کلیدهای اشتغال در رشته‌های مهندسی است، برخی از دانشجویان زمانی که از دانشگاه فارغ التحصیل می‌شوند مهارت‌های لازم را ندارند. در رشته‌های مهندسی فقط معدل بالا لحاظ نیست بلکه تجربه، مهارت و توانایی بیش از نمره و معدل مطرح است. متاسفانه آموزش‌هایی که در جامعه ارائه می‌شود با نیازهای روز هم‌خوانی ندارد و به‌روز هم نیست که در این راستا رویکرد آموزشی در دانشگاه‌ها باید تغییر کند و اصلاح شود.

رسالت دانشگاه‌های خارجی همچون دانشگاه MIT، توکیو، استنفرد و... تولید شغل است و دانشگاه‌ها با این کار بار سنگین ایجاد اشتغال را تا حدودی از دوش دولت‌ برمی‌دارند در حالی‌که در کشور ما هنوز اشتغال دانش‌آموختگان یکی از معضلات گریبان‌گیر دولت است و آمار ایران در تولید شغل قابل قبول نیست.

ماتسوشیتا، موسس شرکت پاناسونیک معتقد است که نیروی انسانی مبانی تحول در جامعه و اقتصاد است و پس از آن تولید کالا قرار دارد و دلیل موفقیت شرکت پاناسونیک وجود چنین نگرشی بود؛ در کشور ما هم باید نگاه به نیرو و منابع انسانی تغییر کند.

* دانشگاه آزاد اسلامی در دوره مدیریت جدید چه تحولاتی داشته است و تا چه میزان توانسته در این مسیر گام بردارد؟

- خوشبختانه در دوره مدیریت جدید دانشگاه آزاد اسلامی موضوعاتی همچون گسترش تحصیلات تکمیلی، پذیرش دانشجوی دکتری پژوهش‌محور، راه‌اندازی شرکت‌های دانش‌بنیان و حمایت از ایده‌های دانشجویی، پرهیز از جزیره‌ای عمل کردن و موازی‌کاری در پذیرش رشته‌ها، خرید دستگاه‌ها و تجهیزات آزمایشگاهی و... مورد تاکید رئیس و اعضای هیات رئیسه دانشگاه آزاد اسلامی قرار گرفته است و تاکنون موفقیت‌هایی هم به دنبال داشته است.

تاکید بر کاربردی بودن پایان‌نامه‌ها و رساله‌های کارشناسی ارشد و دکتری همواره مورد تاکید دکتر میرزاده بوده است که موضوع بسیار مهمی است چراکه بسیاری از پایان‌نامه‌های دانشجویان در راستای رفع نیاز جامعه نیست و برای تحقق آن باید اهرم‌های تشویقی را ارتقا داده و ساختارهای اداری و بروکراسی را تغییر بدهیم که این موضوع در دانشگاه آزاد اسلامی در حال اصلاح و اجراست.

* کاربردی شدن پایان‌نامه‌ها به ویژه در رشته‌های فنی و مهندسی با چه محدودیت‌هایی روبه‌رو است؟

- این موضوع نیاز به حمایت‌های دولت دارد و فقط از سوی دانشگاه محقق نخواهد شد، به عنوان نمونه یکی از دانشجویان دانشکده ما در جلسه دفاع از پایان‌نامه خود می‌گفت که با وجود نامه رسمی از دانشگاه، کارخانه‌ها برای بازدید از خط تولید همکاری لازم را نداشتند و فقط اجازه دادند بازدید کوتاهی از خط تولید آنها داشته باشم در صورتی‌که دانشجو و محقق برای شناخت نیاز و کمبودها باید با صنعت ارتباط نزدیک داشته باشد تا بتواند برای آنها ایده و طرح ارائه کند.

بنابراین کاربردی شدن پژوهش‌ها و پایان‌نامه‌ها نیازمند حمایت دولت و صنایع است که این عزم از سوی دانشگاه آزاد اسلامی وجود دارد و نیازمند عزم و حمایت دولت و طرف‌های مقابل است.

* وضعیت پژوهش در کشور و حمایت‌های دولت از طرح‌های پژوهشی را چطور ارزیابی می‌کنید؟

- در کشور ما دولت حمایت‌های مالی خوبی از پژوهش دارد اما در موضوع تحقیقات کاربردی باید صنایع و شرکت‌های خصوصی به میدان بیایند تا پژوهش‌ها اثربخش باشد؛ به عنوان نمونه سهم پژوهش‌های دولتی در کشور آمریکا 35 درصد و کره جنوبی 16 درصد است در حالی‌که سهم پژوهش‌های دولتی در کشور ما 90.6 درصد است که عدد قابل توجهی است. ما نمی‌گوییم که دولت از پژوهش حمایت نکند بلکه حمایت دولت باید در راستای بسترسازی، تقویت شرکت‌های دانش‌بنیان و مکلف کردن صنایع، کارنجات و شرکت‌ها به ارتباط با دانشگاه و همکاری و تعامل باشد.

بر اساس آماز چند سال گذشته، هزینه سرانه تحقیقات در آمریکا 964 دلار در کره جنوبی 543 دلار بود در حالی که این سرانه در ایران 14 دلار بوده که نشان‌دهنده این است، هزینه‌های که برای پژوهش صرف می‌شود، قابل قبول نیست.

و کلام آخر

روز مهندس را به همه مهندسان، استادان و دانشجویان رشته‌های مهندسی تبریک می‌گویم و برای آنان آرزوی توفیق و سعادت دارم.

گفت و گو: مصطفی سعیدی