اجرای طرح مقابله با ریزگرد دانشگاه آزاد اسلامی در انتظار حمایت دولت/ هزینه نانورس تثبیت خاک، 2 میلیون تومان برای هر هکتار

به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، این روزها موضوع مقابله با ریزگردها در صدر اخبار است، ولی با وجود اینکه روزانه بسیار از این موضوع صحبت می‌شود، هنوز هیچ راهکار قطعی برای مبارزه با آن در دستور کار دستگاه‌های مربوطه وجود ندارد. امروزه دیگر پیدا کردن راه‌حل مشکلات فقط به وسیله توان مدیریتی میسر نیست، باید از نخبگان نیز استفاده شود تا نتایج مورد نظر محقق شود. دانشگاه‌ها و پژوهشگران می‌توانند بهترین ملجا حل مشکلات این‌چنینی باشند.

در این میان معاونت علمی ریاست جمهوری از دانشگاهیان خواست برای مقابله با ریزگردها وارد عمل شوند و ایده‌های خود را ارائه دهند. دانشگاه آزاد اسلامی اصفهان در این زمینه وارد عمل شد و توانست ماده‌ای با عنوان «نانورس» را تولید کند تا از این طریق بیان‌زدایی در مناطق بیابانی کشور در دستور کار قرار گیرد.

امکان رشد گیاه با استفاده از نانورس

سید محمد امیری رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان اصفهان به آنا گفت: «این طرح در 100 هکتار استان اصفهان به صورت پایلوت انجام شد و نتایج خوبی داشته است و معاونت علمی و فناوری نیز این طرح را تایید کرد و به خانم دکتر ابتکار هم ارسال شد که ایشان هم تایید کردند و در جلسه‌ای که با آقای دکتر میرزاده داشتند از این طرح حمایت کردند.»

این طرح که پیش از این آزمایش شده است مزیت‌هایی نسبت به طرح‌های دیگری که تاکنون اجرا شده‌اند، نظیر مالچ‌پاشی با مواد نفتی، دارد. امیری درباره این مزیت‌ها گفت: «این طرح به دنبال بیابان‌زدایی و مقابله با ریزگردها است، طرح هایی که تاکنون اجرایی می‌شد مانند مالچ‌پاشی با مواد نفتی بود که دوام چندانی هم نداشت و به محیط زیست هم آسیب می‌رساند ولی همکاران ما از جنس خاک رس موادی تهیه کردند که به صورت مالچ پاشی انجام می‌شود، ماندگاری‌اش زیاد است و هر چه هم باران ببارد سفت‌تر می‌شود. خاصیت خوب این ماده آن است که گیاه هم در آن رشد می‌کند. همچنین هزینه طرح نیز بسیار پایین است.»

با وجود اینکه اجرای پایلوت این طرح موفقیت‌آمیز بود ولی هنوز این طرح در استان‌هایی که با معضل ریزگرد ماه‌ها دست و پنجه نرم می‌کنند اجرایی نشده است. امیری، دبیر هیات امنای دانشگاه آزاد اسلامی درباره علت اجرایی نشدن آن، گفت: «مشکل از مسئولان اجرایی است، هنوز با ما قراردادی نبستند، معاونت علمی ریاست جمهوری و خانم ابتکار در جریان هستند. خودشان باید مقدمات کار را فراهم کنند.»

تحقیقات نشان می‌دهد منبع ریزگردها فقط در داخل نیست بلکه از کشورهای اطراف نیز ریزگردها وارد می‌شوند. مهمترین منبع خارجی عراق است ولی هنوز تیم تحقیقاتی نانورس با آنها وارد مذاکره نشده است. ولی در این میان کویتی‌ها پیش‌دستی کرده‌اند و می‌خواهند از این طرح برای بیابان‌زدایی در کویت استفاده کنند. امیری در این رابطه می‌گوید: «نمی‌دانم کویتی‌ها چگونه باخبر شدند، آنها به مجری طرح اعلام کرده‌اند که می‌خواهند از این طرح استفاده کنند. در این میان همچنین در بازدیدی که از سواحل مکران در جنوب کشور داشتیم، پایگاه یکم نیروی دریایی اعلام آمادگی کرده است که از طرح ما در آن منطقه استفاده کند. چراکه یکی از طرح‌های مورد نیاز در آن منطقه است، قرار است مقدمات عقد قرارداد فراهم شود.»

امیدواریم که سازمان محیط زیست هر چه سریع‌تر نظرش را درباره نانورس بدهد

همچنین دکتر داوود ثمری، مدیرکل توسعه فناوری و ارتباط با صنعت دانشگاه آزاد اسلامی درباره طرح نانورس گفت: «این طرح نانورس که در استان اصفهان در حال پیگیری است،‌ یکی از طرح‌های ملی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری است. استان‌های کرمان و خوزستان وارد مذاکره شد‌ه‌اند که در آنجاها این طرح انجام شود. مذاکراتش در حال انجام است.»

او افزود: «معاونت علمی ریاست جمهوری این طرح را رسما تایید کرده است، در جلسه‌ای که آقای وطنی از معاونت علمی ریاست جمهوری و استاندار اصفهان و مدیر کل محیط زیست حضور داشتند، این طرح بررسی شد و گزارش آن به خانم ابتکار ارجاع شد. قرار است در جایی‌هایی که کانون‌ ریزگردها وجود دارد از این نانورس استفاده شود.»

ثمری گفت: «امیدواریم سازمان محیط زیست هر چه سریع‌تر نظرش را بدهد، آن‌ها از این منظر که نانورس دوستدار محیط زیست است یا نه، مورد بحث است. این طرح شاید کمکی به مقابله با گرد و غبار از سوی دانشگاه آزاد اسلامی باشد.»

البته دانشگاه آزاد اسلامی فقط خود را منحصر به همین طرح نانورس نکرده است و در استان‌های دیگر نیز اقداماتی در حال انجام است. ثمری مدیرکل توسعه فناوری و ارتباط با صنعت دانشگاه آزاد اسلامی در این باره گفت: «البته چند پروژه دیگر هم در این زمینه در استان‌های کرمانشاه، سیستان و بلوچستان و گرگان داریم که امیدواریم به زودی به نتیجه برسد.»

هر هکتار بین دو تا چهار میلیون تومان

همچنین پیام نجفی، معاون پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان) درباره رایزنی‌ها با محیط زیست گفت: رایزنی‌ها با محیط زیست ادامه دارد و هنوز جواب قطعی در این زمینه به ما داده نشده است. مجریان طرح آماده هستند که این طرح را در استان خوزستان انجام دهند و در صورت تامین اعتبار دولتی آن می‌توانیم این طرح را عملیاتی کنیم.»

هزینه‌ای که این طرح خواهد داشت به گفته نجفی بسیار پایین‌تر از طرحی مثل مالچ‌پاشی است. به گفته او این طرح برای هر هکتار بین 2 تا 4 میلیون تومان هزینه برمی‌دارد در شرایطی که برای سطح مشابه، هزینه مالچ‌پاشی بین 15 تا 30 میلیون تومان هزینه خواهد داشت.

حتی با این هزینه هم، با وجود آمادگی دانشگاه آزاد اسلامی برای اجرای این طرح، به نظر می‌رسد سازمان محیط زیست به دلیل کمبود اعتبار تاکنون موفق به حمایت مالی و در نتیجه اجرای این طرح که می‌تواند در بحران کنونی ریزگردها، راهگشا باشد نشده است. چنان که مدیر کمیته ریزگردهای کشور، در گفت‌وگویش با آنا خبر داد که به دلیل نبود اعتبار امکان حمایت از این طرح وجود ندارد.

گزارش از: پروین طالبیان