فضای فرهنگی افغانستان بعد از طالبان/ گزارش دیدار و گفتگو با روح‌الامین امینی
صبح روز پنجشنبه بیست و یکم بهمن ماه سال نود و پنج، کتابفروشی آینده در هشتادمین نشست خود، میزبان روح‌الامین امینی شاعر و نویسندۀ جوان افغانستانی بود.
به گزارش گروه فرهنگی آنا، در ابتدای این نشست علی دهباشی با اشاره به سفر اخیر خود به شهر هرات، از جایگاه و اهمیت این شهر در حوزه فرهنگ و ادب فارسی گفت: «هرات با سابقه دیرینه خود همواره از مراکز مهم فرهنگ، هنر و ادبیات جهان ایرانی بوده است. مکتب هرات در نقاشی و بعد در ادبیات از مکاتب معروف و مهم است. امروز نیز نشانه‌های تاریخی و فرهنگی جهان ایرانی کهن همچنان در هرات باقی است. از جمله نسل جوان شاعران و نویسندگان، که وارثان آن شکوه و عظمت گذشته هستند و در قالب انجمن‌های مختلف شعر و داستان، فعالیت منظم دارند. روح‌الامین امینی یکی از همین افراد است که هم‌اکنون در هرات مدیر بنیادی است به نام آرمانشهر که موسسۀ نویی در حوزه فرهنگ به شمار می‌آید. از جمله فعالیت‌های این بنیاد می‌توان اشاره کرد به چاپ، نشر و ترجمۀ کتب گوناگون و برگزاری جلسات و نشست‌ها. »
در ادامه این نشست، یامان حکمت‌آبادی از اساتید دانشگاه آزاد اسلامی واحد کابل گفت: «روح‌الامین حتما دربارۀ ادبیات افغانستان سخن خواهد گفت ولی من در یک نگاه کلی می‌توانم بگویم ادبیات امروز افغانستان ادبیاتی جوان و نوپاست و بسیار با ادبیات قبل از طالبان تفاوت دارد؛ ولیکن در عین نو بودن از بن‌مایه‌های اسطوره‌شناختی خالی نیست و از روان تاریخی همۀ ما بهره می‌برد. همچنین توانسته پلی باشد بین گذشته و امروز خود. همانطور که هر ادبیات موفقی باید چنین باشد.»
در بخش بعدی از این نشست روح‌الامین امینی در جایگاه حاضر شد و گفت: «من متولد سال هزار و سیصد و شصت و یک خورشیدی هستم. از دو سالگی تا کلاس پنجم در شهر مشهد زندگی کرده‌ام. از این رو شیرین‌ترین خاطرات کودکی من همگی در مشهد اتفاق افتاده است. بعد از آنکه رژیم کمونیستی در افغانستان ساقط شد ما به امید اینکه کشورمان دوباره کشور می‌شود به افغانستان بازگشتیم. در افغانستان مجددا در سال هزار و سیصد و هفتاد و دو وارد مدرسه شدم و تا پایۀ دوازده ادامه تحصیل دادم. البته مدرسه فایده چندانی برای من نداشت و در حقیقت ما تنها آداب مدرسه رفتن را رعایت می‌کردیم. در خانه اما کتاب‌های حافظ و سعدی و مولانا وجود داشت و من با نام و شعر این شاعران از زبان مادربزرگ خود آشنا بودم.»
وی اظهار داشت: «بعد از سقوط طالبان خوشبختانه فضای هرات بسیار تغییر کرد. انجمن ادبی هرات از جمله معدود انجمن‌هایی بود که در زمان طالبان هم فعالیت می‌کرد. از سالهای هشتاد و هشتاد و یک این انجمن اوج گرفت و به خوبی فعالیت کرد. اکثر شاعرانی که امروز مطرح شده‌اند حاصل آن فضا هستند. یکی از چهره‌هایی که شاید نام او برای این جمع آشنا باشد استاد سعادتملوک تابش است. ایشان از اساتید مجرب ما بودند که بعد از سقوط طالبان به افغانستان بازگشتند و خانه‌شان محفلی شد برای شاعرانی که مشتاق شنیدن و یادگرفتن بودند. در کنار آن ما در طی این سالها انجمن‌های دیگری نیز در هرات و شهرهای مشهد و کابل داشتیم. انجمنی به نام انجمن «شاعران مهاجر» وجود داشت که قبل از آن با نام انجمن دوستداران سخن در سال پنجاه و یک به همت استاد براتعلی فدایی در هرات تاسیس شده بود. این انجمن در سالهای مهاجرت در مشهد فعالیت می‌کرد و بعد از سقوط طالبان و بازگشت استاد فدایی، به هرات منتقل شد و نام انجمن ادبی ناظم هروی را به خود گرفت. در سالهای اخیر نیز با نام انجمن فدایی هروی فعالیت می‌کند. این انجمن همواره از انجمن‌های ادبی تاثیرگزار بوده است. دیگر انجمن جهانی «قلم» که شعبۀ اصلیش در کابل است برای مدتی در هرات فعالیت داشت. در کنار همۀ اینها جمعی از شاعران جوان که من نیز جزو آنها بودم فضایی تشکیل دادیم و نامش را «خانۀ ادبیات جوان» نهادیم و تعداد زیادی از جوانان را به دور هم جمع کردیم. از فعالیت‌های دیگرمان چاپ و نشر کتاب نیز بوده‌است. این گزارش مختصری از فعالیت نهادهای ادبی افغانستان در این سالها بود. »
امینی ادامه داد: «اما از فعالیت‌های من در حوزه روزنامه‌نگاری. من از سال هشتاد و پنج در روزنامۀ «اتفاق اسلام»، که از قدیمی‌ترین روزنامه‌های افغانستان است در سمت مدیر صفحۀ ادبیات و هنر فعالیت داشتم. بعد از آن به کابل مهاجرت کردم و آنجا با رسانۀ «صبح بخیر افغانستان» همکاری داشتم. دیگر از روزنامه‌هایی که با آنها همکاری داشته‌ام، روزنامۀ «پیمان» به عنوان یکی از اعضای هیئت دبیره و روزنامۀ «ماندگار» در سمت مدیر مسئول بوده است. مشغلۀ امروز من کار با بنیاد «آرمانشهر» است. نهادی که حدود بیست سال پیش در تاجیکستان تاسیس شد و از سال هشتاد و پنج در کابل فعالیتش را آغاز کرد و من امروز معاون و مدیر این بنیاد در شهر هرات هستم.»
وی گفت: «ما در طی این ده سال در بنیاد آرمانشهر بیشتر از دویست هزار جلد کتاب چه در زمینۀ شعر و ادبیات و چه در زمینۀ حقوق بشر و عدالت منتشر کرده‌ایم. کتاب‌هایی که کاملا به صورت رایگان در اخیار اهل مطالعه قرار گرفته است.»
بعد از پایان شعرخوانی آقای رضایی پور مجلداتی از انتشارات موقوفات بنباد افشار به آقای امینی و خانم زینب صابر اهدا کرد و در ادامه، روح‌الامین امینی به سئوالاتی از سوی حاضرین پاسخ گفت.
انتهای پیام/
