تئاتر باید با اقتصاد همسو باشد

به گزارش گروه رسانه های دیگر آنا، جهان اقتصاد نوشت: نمایش «پرتره مرد ریخته» که در شهریور و مهر امسال روی صحنه رفت بعد از حواشی سال گذشته، امسال در جشنواره شرکت داشت.

کسانی که در جشنواره تئاتر فجر شاهد این نمایش در تماشاخانه سنگلج بودند،بعد از اتمام ان اکثر قریب به اتفاقشان راضی سالن را ترک کردند.

در سی و پنجمین جشنواره تئاتر فجر در بخش بازیگران برگزیده بخش مرور، جایزه ویژه بازیگری مرد به تنها بازیگر این نمایش یعنی اصغر همت داده شد.

نویسنده و کارگردان این نمایش، غلامحسین دولت‌آبادی و آراز بارسقیان هستند که در زیر مصاحبه جهان اقتصاد با آراز بارسقیان را با هم می خوانیم.

چرا این نمایشنامه را نوشتید و کارگردانی کردید و نوشتن این نمایشنامه چقدر زمان برد؟

ما این نمایش را اجرای عمومی رفتیم و بسیاری از این قبیل سوالها را جواب دادم و لازم است که بگویم کتاب این نمایشنامه چاپ شده است.

وقتی با آقای غلامحسین دولت آبادی شروع به نوشتن نمایشنامه کردیم از همان ابتدا قصد شروع نگارش یک نمایشنامه تک پرسوناژ را داشتیم.

هدف ما این بود که نمایشنامه ای بنویسیم که از لحاظ شخصیتی به ما نزدیک باشد و با تحقیق به این نتیجه رسیدیم که «عبدالحسین نوشین» ما را به این هدف می رساند.

بر اساس اطلاعاتی که از شخصیت نوشین داشتیم و قدرت آقای دولت آبادی در نوشتن نمایشنامه و تحقیقات فراوانی که در این زمینه وجود داشت، نمایشنامه پرتره مرد ریخته را به پایان رساندیم.

به نظر می رسد از شخصیتی که اطلاعات از آن کم است، مشکل اصلی در نوشتن نمایشنامه باشد اما واقعیت این چنین نیست.

نوشتن نمایشنامه سختی های خودش را دارد و سختی آن وقتی بیشتر می شود که نمایشنامه ای قرار است نوشته شود و فقط بازیگر دارد و ما باید تصمیم می گرفتیم که با شخصیت درون نمایشنامه چه کنیم.

جالبی این نمایش اینجا بود که ما تصمیم گرفتیم که برای جشنواره سی‌وسوم یعنی سال ۹۳ ان را ارسال کنیم.

منتها در بازبینی اول رد شد و آقای اردشیر صالح پور در آن دوره دبیر جشنواره بودند.

به گوش ما رساندند که کارتان خوب نبوده و با اجرا کردنش آبروی آقای همت می‌رود.

خیلی برای گروه ما مخصوصا آقای همت این رفتار از سوی دبیر جشنواره تئاتر فجر سخت بود و حتی آقای همت مطلبی را به خاطر اتفاق سال ۹۳ نوشتند.

از لحاظ روحی ضربه بدی خوردیم و ما تصمیم گرفتیم تا این نمایش را اجرای عمومی ببریم و بعد اگر امکانش بود فیلم نمایش را بگیریم و به جشنواره سال بعد بفرستیم تا ببینیم این بار نظر آنها درباره نمایش چیست و کار تمام شده را ببینند و بعد قضاوت کنند. ما اینکار را انجام دادیم و قبول شد.

چرا آقای همت را برای ایفای نقش انتخاب کردید؟

نمی دانم چه بگویم اما بهترین توضیح این است که آقای همت بازیگر است. کاری که انجام می دهد درست است و من نمی دانم دیگر چه بگویم. اگر بخواهم کمی بیشتر توضیح دهم این را می گویم که وقتی نمایش را به ایشان می دهی می داند چه کند و از پس کار خوب بر می آید.

باید قبول کنیم که بازی کردن در یک نمایش یک نفره واقعا کار بسیار سختی است و هر کسی نمی تواند از عهده آن برآید. بسیاری از بازیگرها در همین نمایش ها دستشان رو می شود که بازیگر نیستند.

آقای همت عکس این مورد را به اثبات رساند. او به خوبی این همه سال تمرین و ممارست و دقت و همه مطالبی که در تدریس به شاگردانش آموزش داده است را روی صحنه به مخاطبان نشان داد. او بقیه را متوجه کرد که این موارد را به خوبی روی صحنه رعایت کند.

نمایشنامه از نظر شما چقدر به فضای حال حاضر نزدیک است؟

این نمایشنامه را دو نفر نوشتند که در زمان حال زندگی می کنند و نمی توانند آدمهای وا پسگرایی نسبت به شرایط زندگی داشته باشند. واقعا نمی توانیم به مسائل اجتماع و اطرافمان عقب افتاده باشیم و از لحاظ ماهیت غیر ممکن است و شدیدا با مشکلات امروز درگیریم گرچه کمتر به روی خودمان می آوریم.

قطعا قبول دارم که لحظه هایی از نمایش بازتاب دنیای امروز بود ولی نمی توانم بگویم کجای نمایش و اصلا تمایلی هم برای گفتن آن ندارم.

شما چون خودتان بیننده هستید و آن را تحلیل می کنید که به آن می گویند خوانش خلاق، چنین خوانشی را از متن داشتید که با خوانش خلاق ما همراه شده است.

یک سوال تخصصی در حوزه تئاتر از شما می پرسم و آن این است که آیا اقتصاد می تواند ربطی به تئاتر و مخصوصا جشنواره تئاتر فجر داشته باشد یا خیر؟

قبل از آنکه سوال شما را پاسخ دهم یک سوال می پرسم که آیا ما در کشوری با نظام سرمایه داری در حال زندگی کردن هستیم یا خیر؟

اگر نظر من را در خصوص سوالی که خود مطرح کرده ام بپرسید جواب مثبت خواهم داد. از نظر من نظام سرمایه داری در ایران از زمان پهلوی اول شروع شد و هنوز هم ادامه دارد ولی تنها تفاوت آن با سالهای گذشته این است که ظاهر آن عوض شده. سرمایه داری ۵۰ سال گذشته شکل به خصوص خودش را داشته و سرمایه داری اکنون فرمی متفاوت و ما با موازنه سرمایه داری در حال حرکت هستیم. حال اگر بخواهم بر این مبنا به سوال شما پاسخ بدهم باید بگویم که جشنواره تئاتر فجر باید به سمتی حرکت کند که ابعاد مختلف اقتصادی را برای من باز کند.

خیلی واضح است که وقتی من در جشنواره شرکت می کنم و برند این جشنواره هم بین المللی است باید شاهد این باشم که چند پیشنهاد از سوی تهیه کنندگان داشته باشم.

همان تهیه کنندگان اگر حضور جدی داشته باشند و جشنواره تئاتر که بین المللی است باید کمک کند که تهیه کنندگان اگر به نمایش بنده تمایلی نشان دهند به من نوعی پیشنهاد اجرا در شهرها و کشورهای دیگر بدهد . ولی چون این جشنواره ساز و کار خارجی ندارد چنین نمی شود. ادعای آن وجود دارد ولی واقعیت ندارد.

به شخصه با نظر عده ای از افراد که معتقدند اقتصاد نباید با هنر مرتبط باشد مخالفم و بر این باورم چنین امری ممکن نیست.

در سالهای گذشته دولت تهیه کننده تئاتر در ایران بود و این طور که هویداست دولت هم اکنون شرایط هزینه در این بخش را ندارد. از طرفی بودجه جشنواره هم ناقص است.

اگر دولت قصد این را دارد که در جشنواره تئاتر فجر و به طور کلی برای تئاتر کشور راهی برای بخش خصوصی باز کند باید فضایی را ایجاد کند که تهیه کنندگان وارد این عرصه شوند ولی متاسفانه این اتفاق رخ نمی دهد.

علیرضا امامی فرد