کارشناس مرکز تحقیقات استراتژیک:
اتصال خطوط ریلی به کریدورهای شمالی حیاتی است/ اشتراکات حیاتی، ایران را به آسیای میانه نزدیک می‌کند
کارشناس آسیای مرکزی و قفقاز مرکز تحقیقات استراتژیک، سفر رئیس جمهوری حسن روحانی به سه کشور ارمنستان، قزاقستان و قرقیزستان را در راستای استفاده از ظرفیتهای تجاری، سیاسی و فرهنگی منطقه آسیای مرکزی و قفقاز را بسیار مهم ارزیابی کرد.
به گزارش گروه اقتصادی آنا از پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، ولی کوزه‌گرکالجی در بررسی جداگانه روابط ایران با سه کشور در باره کشور ارمنستان با اشاره به روابط حسنه ایران بعد از استقلال این کشور گفت: ارمنستان تنها همسایه مسیحی ایران محسوب می شود که روابط با ثباتی با ایران از گذشته داشته است.
وی افزود : مشکلاتی بین ارمنستان، آذربایجان و ترکیه از گذشته وجود دارد اما ایران تنها کشوری است که مرز بدون تنش و صلح آمیز با ارمنستان دارد و ایران به نوعی دروازه ورود ارمنستان به خارومیانه و جهان اسلام است.
کوزه‌گر کالجی با اشاره به اینکه روابط خوب میان ایرانیان و هموطنان ارمنی در داخل کشور، ظرفیتی بزرگ محسوب می شود، اضافه کرد: در ۲۵ سال گذشته بعد از فرو پاشی شوروی و استقلال ارمنستان روابط بین دو کشور یکی از با ثبات ترین روابط در میان ۱۵ همسایه ایران است. تمامی روسای جمهور در این ۲۵ سال از ارمنستان و سران ارمنستان از ایران دیدار داشتند. در مراسم تحلیف رئیس‌جمهوری هم ارمنستان در سطح ریاست‌جمهور شرکت کرده و طی ۳ سال گذشته آقای جهانگیری و ظریف به این کشور سفر داشتند.
وی تاکید کرد: در طی سه سال گذشته کمیسیون اقتصادی دو کشور فعال شد، نخست وزیر ارمنستان به ایران آمد و بعد از این مراودات، در بالاترین سطح رئیس‌جمهوری ایران به ارمنستان رفته است که سفر بسیار مهمی تلقی می شود.
کوزه‌گر کالجی پس از طرح تاریخ روابط به مناسبات اقتصادی دو کشور پرداخت و با اشاره به اینکه حوزه مناسبات اقتصادی در پیشبرد روابط دو کشور نقش مهمی دارد، گفت : مبادلات اقتصادی، صادرات کالا به ارمنستان و صادرات ارمنستان به ایران، بحث کریدور شمال و جنوب که خود ارمنستان آن‌را دنبال می کند، بحث راه آهن ایران به ارمنستان که به صورت ریلی و جاده ای امکان اتصال به گرجستان و دریای سیاه را فراهم می کند ،از جمله مناسبات اقتصادی و طرح های مشترک است.
وی افزود: نکته مهم دیگر صادرات گاز ایران به ارمنستان و صادرات برق ایران به ارمنستان است. همچنین ارمنستان تنها کشور منطقه قفقار در اتحادیه اقتصادی اوراسیا است که می تواند پل ارتباطی بین ایران و اتحادیه اوراسیا باشد و مقامات ارمنی هم روی این موضوع تاکید دارند.
کارشناس آسیای مرکزی و منطقه قفقاز مرکز تحقیقات استراتژیک در پاسخ به این پرسش که ایران توانسته از تمام ظرفیت های روابط با ارمنستان بهره ببرد گفت : رویکرد کلی ایران در این ۲۵ سال گذشته اتخاذ یک رویکرد متوازن در قفقاز بوده است. یعنی ایران با هر سه کشور ارمنستان و گرجستان و آذربایجان روابط متوازنی داشته است. منطقه قفقاز ۳ همسایه ایران، روسیه و ترکیه را به لحاظ جغرافیایی دارد. تنها کشوری که با هر سه کشور قفقاز رابطه دارد ایران است. رابطه ارمسنتان با ترکیه از ۱۹۹۲ قطع است و روابط روسیه با گرجستان از ۲۰۰۸ قطع است. فقط ایران است که در این چند سال با مردم مسلمان آذربایجان، ارمنه ارمنستان و مسیحی گرجستان فارغ از مسائل قره باغ، آبخازیا و اوستیا و فارغ از مشکلات و بحران های موجود ارتباط داشته است. همراه با فراز و نشیبها و دشواری های موجود، ایران توانسته است این روابط متوازن را حفظ کند. ولی اینکه پرسیده شود آیا از همه ظرفیت های موجود استفاده شده است باید گفت که اینگونه نیست. از ظرفیت های موجود به شکل کامل استفاده نشده است. بخشی هم به ساختارهای منطقه بر می گردد که باید تکمیل شود. بحث کریدورها و خطوط ارتباطی فوق العاده مهم است. هم خطوط ریلی ایران- آذربایجان- روسیه هم خطوط ارتباطی ترانزیتی ایران- ارمنستان -گرجستان. هرتحرک مهمی بخواهد صورت گیرد، ابتدا باید زیرساختها شکل بگیرد که کریدور حرف اول را می زند و زیر ساخت توسعه محسوب می شود. پس از آن موضوع انرژی مهم است. اگر این اتفاق‌ها شکل گیرد می توان امیدوار بود که از ظرفیت های مشترک هم ایران و هم ارمنستان و بقیه کشور ها استفاده کنند.
کوزه‌گرکالجی در خصوص شرایط قزاقستان در منطقه آسیای میانه گفت : در رابطه با قزاقستان باید گفت که این جمهوری بزرگترین کشور آسیای مرکزی، قدرت اول اقتصادی منطقه و کشوری تعیین کننده در معادلات منطقه محسوب می شود. این کشور طی ده سال گذشته یک جهش بسیار بالایی در رشد و توسعه اقتصادی تجربه کرده است.
وی بااشاره به منابع عظیم نفتی این کشور مخصوصا منابعی که سال گذشته کشف شده که تاثیر بسیاری در توسعه قزاقستان دارد،گفت: قزاقستان همسایه دریایی ایران در دریای خزر است. بنادر ایران با بندر آکتائو در قزاقستان مراوده دارند. حوزه همکاری دریایی، مسائل حقوقی رژیمی دریای خزر و منابع دریای خزر بعلاوه کشتیرانی و مسائل محیط زیستی دریای خزر می تواند محورهای اصلی همکاری ایران و قزاقستان قرار گیرد.
وی افزود: از سویی دیگر، مسیر ریلی ایران- قزاقستان- ترکمنستان یا همان اینچه برون و راه آهن شرقی دریای خزر که در سال آذر ۱۳۹۳ افتتاح شد تحول خوبی را از نظر کریدور ارتباطی ایجاد کرده ولی همچنان ظرفیت این خط راه آهن به شکل کامل استفاده نشده است.
کوزه‌گرکالجی گفت : قزاقستان همچنین میزبان مذاکرات هسته ای ایران با قدرتهای 1+5 در دولت قبلی بود. این کشور کوشش کرده که نقش میانجیگری برای حل اختلافات هسته ای با دیگر کشورها بازی کند و در سطح مجامع بین المللی از مواضع ایران حمایت کرده است. در مجموع، این کشور اقتصاد بزرگی داشته و ظرفیتهای بالایی برای همکاری در این کشور وجود دارد.
وی با اشاره به اینکه سفر رئیس‌جمهوری حسن روحانی در پاسخ به سفر رئیس‌جمهوری نظربایف است، تصریح کرد: قزاقستان عضو بنیانگذار اتحادیه اقتصادی اوراسیا است و می تواند در آسیای مرکزی پل ارتباطی ایران با اوراسیا و روسیه شود و همین طور همسایگی آن با چین و کریدور ارتباطی و ریلی که با چین دارد می تواند پیوندی هم بین ایران و چین در بحث طرح راه ابریشم داشته باشد.
کوزه‌گر کالجی در رابطه با سفر رییس جمهور به قزقیزستان نیز گفت : این کشور کوچترین منطقه آسیای مرکزی است. یک دوره ای از بی ثباتی سیاسی را در دهه گذشته تجربه کرده بود که البته چند سالی است به ثبات نسبی رسیده است.
وی افزود : الماس‌بیک آتامبایف، رئیس‌جمهوری قرقیزستان در شهریور ۱۳۹۴ سفری به ایران داشت و سفر روحانی در پاسخ به این سفر انجام می شود. این کشور هم از ظرفیت های مناسبی برخوردار است. اقصاد این کشور هر چند کوچک است اما می شود از طریق همین خطوط ارتباطی بر روند مبادلات افزود. قزقیزستان چون محصور در خشکی است برای برون رفت از این وضعیت حتما به مسیرهای ارتباطی نیاز دارد. یکی از مسیرهای ارتباطی خوب از طریق ترکمنستان به سمت ایران است که از طریق آبهای آزاد یا زمینی محصولات خود را به بازار آزاد دنیا عرضه کند.
وی در خصوص نکات مشترک این کشورهای خاطر نشان کرد : نکته مشترکی که بین قرقیزستان و قزاقستان وجود دارد موضوع افراط گرایی و تروریسم است که اهمیت فوق العاده ای دارد. تعدادی از شهروندان این مناطق به داعش پیوسته اند و خطر افراط گرایی به شدت این منطقه را تهدید می کند. تحولات افغانستان بعد از خروج نیروهای امریکایی در ۲۰۱۴ از مسائلی است که به این کشورها مربوط بوده و بر آنها تاثیر گذار است. مشکلاتی وجود دارد که قرقیزستان و کشورهای منطقه در دره فرهانه در منطقه با آن روبرو هستند. این منطقه مرکز تروریسم و قاچاق مواد مخدر است که می تواند در همکاری طرفین موثر باشد.
وی با اشاره به اینکه تهدیدات مشترک که باعث تحکیم و گسترش روابط می شود، گفت : حضور داعش در افغانستان در یکی دو سال گذشته از تهدیدات مشترک متوجه ایران، قرقیزستان و قزاقستان است که محور همکاری خوبی برای گسترش روابط است.
انتهای پیام/
