«خلّاقیت در پژوهش» به کمک مرکز تحقیقات آمد؛
در گفت‌وگو با آنا
محمدعلی طالبی: متاسفانه فیلمنامه‌های چالشی آموزنده رد می‌شود/ خوشحال شدم باب دیلن به آکادمی نوبل دیر پاسخ داد!
محمدعلی طالبی که سال‌ها در حوزه سینمای کودک و نوجوان فعالیت کرده و برای بچه‌ها فیلم ساخته و این‌روزها هم «پایان رویاها» را آماده نمایش دارد، از دغدغه‌های سینمایی‌اش و شرایط سینمای کودک و نوجوان می‌گوید.
وقتی شنیدم باب دیلن پاسخی به آکادمی نوبل نداده خوشحال شدم
محمدعلی طالبی در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی خبرگزاری آنا درباره جشنواره‌های بین‌المللی و حضور پررنگ سینماگران در این رویدادها می‌گوید: «مسلما هر فیلمسازی دوست دارد در سینمای کشور خودش فعالیت کند. هنرمند بیش از هر چیز اعتبارش را از مردم خودش می‌گیرد تا از حضور در جشنواره‌های خارجی. جشنواره‌های خارجی معمولا با جذب کارگردان‌های معتبر و جایزه دادن به آن‌ها، تلاش می‌کنند به خود اعتبار دهند. راستش خیلی خوشحال شدم وقتی شنیدم باب دیلن تا دو هفته پاسخی به آکادمی نوبل نداده بود. حسین علیزاده نشان شوالیه را قبول نکرد و گفت: «اعتبارم را از نشان شوالیه نمی‌گیرم و شوالیه هنر ایران است.» جشنواره‌های بین‌المللی باارزش هستند اما نه به این قیمت که فیلمساز در کشور خودش منزوی باشد. استباهی وجود دارد که عیار کارگردان را با جوایزی که گرفته می‌سنجند، در حالی که او به جشنواره اعتبار می‌دهد و نه برعکس.»
نمونه‌اش عباس کیارستمی است
طالبی از علاقه‌اش به فیلمسازی در دیگر حوزه‌ها هم می‌گوید: «مسلما من هم دوست دارم در حوزه‌های دیگر سینما کار کنم. فیلمسازی برای بچه‌ها کار خیلی سختی‌تر از ساخت فیلم برای بزرگ‌سالان است. کاری حساس که هر کارگردان بتواند از پس آن بربیاید حتما می‌تواند در حوزه بزرگسال هم فیلم بسازد و اتفاق به‌خوبی هم این کار را انجام بدهد. نمونه‌اش عباس کیارستمی است...»
همیشه تلاش کرده‌ام، فیلم‌هایم فقط جنبه سرگرمی نداشته باشند
کارگردان «شهر موش‌ها» از دغدغه‌هایش برای فیلمسازی کودکان می‌گوید: «دوست دارم فیلمم داستان جذابی داشته باشد و کودک داستانی جذاب همراه با تصاویری خوب ببیند. فیلمی که از نظر آموزشی به مسائلی چون: زندگی، راست‌گویی، محیط زیست، رفتار با طبیعت و حیوان‌ها توجه کند و چگونگی کنار آمدن با آن‌ها را یاد بگیرد. خیلی مهم است که تمام تلاشم را بکنم و فیلم‌هایی بسازم که بچه‌ها به آن علاقمند شوند. دلم می‌خواهد فیلم‌هایم اکران شوند تا شرایط حضور کسانی که فیلم برای‌شان ساخته شده بیایند و فیلم را ببینند. فیلم‌هایی که در حوزه سینمای کودک ساخته می‌سازم، هدف‌هایی را دنبال می‌کنند: برای کودک هستند یا درباره کودک هستند و برای بزرگسال‌ها و اولیای کودکان ساخته می‌شود. همیشه تلاش کرده‌ام، فیلم‌هایم فقط جنبه سرگرمی نداشته باشند. فیلمی که مخاطب بتواند از تمام لحظاتش استفاده کند.»
کودکان با علاقه و جدیت عجیبی به استقبال فیلم‌ها می‌روند
طالبی درمورد جدیت علاقه‌مندان کم‌سن‌وسال سینما در دیگر کشورهای دنیا می‌گوید: «در کشورهای دیگر دیده‌ام که کودکان با علاقه و جدیت عجیبی به استقبال فیلم‌ها می‌روند: در کره جنوبی با نوجوان‌هایی مواجه شدم که آموزش‌دیده بودند و بعد از تماشای فیلم با جدیت درمورد فیلم بحث می‌کردند. از کارگردان فیلم‌ها می‌خواستند تا بلیت و بولتن فیلم را برای‌شان امضای کند. آن‌ها یک عالم امضا از یک عالم کارگردان داشتند. حتی بعضی‌هاشان برای نوشتن درمورد این فیلم‌ها دستمزد می‌گرفتند تا برای هم‌سن‌هاشان درباره فیلم بنویسند.»
مسائلی وجود دارد اما مسئولین نگران مطرح شدن آن‌ها هستند
طالبی معتقد است بیان حقایق از زاویه نگاه بچه‌ها سازنده و مفید خواهد بود: «شاد کردن بچه‌ها کار خیلی خوبی‌ست و فضای فیلم‌های بچه‌ها باید شاد باشد ولی ما باید به این بچه‌ها بگوییم که مواد مخدر بد است تا یاد بگیرند و اگر روزی با چنین مسئله‌ای مواجه شدند، بدانند چطور رفتار کنند. دختر نوجوان باید مقابل پیشنهادهای بد جواب منفی بدهد و این‌ها نیازمند آموزش است. متاسفانه فیلمنامه‌های چالشی رد می‌شود و ما مسائلی را نمی‌گوییم. مسائلی که وجود دارد اما مسئولین نگران مطرح شدن آن‌ها هستند. بالاخره باید روزی درمورد ایدز و اعتیاد میان نوجوان‌ها و آمار این دو معضل میان نوجوان‌ها صحبت کنیم. مسئولین هم باید قبول کنند تا فیلم‌هایی درباره این معضل‌ها ساخته شود که اتفاقا از زاویه دید کودک و نوجوان باشند.»
در دنیا بیشترین تلاش برای ساخت حرفه‌ای فیلم‌هایی در حوزه کودک و نوجوان می‌شود
طالبی با اشاره به ورود فیلمسازهای بزرگ به حوزه کودک و نوجوان و ساخت فیلم برای بچه‌ها، از ضرورت این اتفاق می‌گوید: «آموزش فقط مربوط به محتوا نیست. تصویر خوب ذائقه را می‌سازد. اگر فیلم‌فارسی به کودکان نشان دهیم عادت می‌کنند و اکر تصویر‌های درست هم بهشان نشان بدهیم، در حافظه تصویری‌شان ثبت می‌شود. در کشورهای دنیا بیشترین تلاش برای ساخت حرفه‌ای فیلم‌هایی در حوزه کودک و نوجوان می‌شود. بیشترین پول در این حوزه هزینه می‌شود. مثلا در آمریکا، همه‌چیز ساخته می‌شود: از انیمیشن‌های پرمخاطب تا فیلم‌های اکشن و خشن و حتی غیراخلاقی. «HUGO» ساخته مارتین اسکورسیزی فیلم لطیفی بود که نوجوان‌ها را با تاریخ سینما آشنا می‌کرد و اتفاقا فیلم گرانی هم بود. اسپیلبرگ هم به تازگی فیلمی در حوزه کودک و نوجوان ساخته است که فیلم بسیار گرانی است.»
کمی امکانات در اختیارمان قرار گرفت که حاصلش شد: «شهر موش‌ها»
این فیلمساز که سال‌ها بر ای سینمای کودک و نوجوان فیلم ساخته، معتقد است: «هچ‌وقت به من نگفته‌اند: برای ساخت فیلم جدیدت، بیش از 1 میلیارد سرمایه در اختیارت می‌گذاریم. بعد از مدت‌ها کانون حمایت مالی بیشتری کرد و نتیجه‌اش شد: «پایان رویاها» که فیلم خوبی‌ست. این‌بار سینمای کودک کمی جدی‌تر گرفته شد: مثلا ما امکان پیدا کردیم 45 روز فیلمبرداری داشته باشیم... از دوربین Red استفاده کردیم... منظورم این است هرچه امکانات بیشتری در اختیار فیلمساز قرار بدهند فیلم بهتری ساخته می‌شود. چند دهه قبل کمی امکانات در اختیار ما قرار گرفت که «شهر موش‌ها» را ساختیم.»
«چکمه» در ارزیابی انگلستانی‌ها جزو هفده فیلم برتر تاریخ سینمای کودک و نوجوان است
طالبی سرمایه‌گذاری در این حوزه را ضروری می‌داند و دراین‌باره می‌گوید: «نباید از سرمایه‌گذاری در این حوزه بترسیم. چطور برای فیلم نیمه‌کاره «لاله» چند میلیارد هزینه می‌کنند (فیلمی که قرار بود اوایل دهه 80 با حمایت مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی و با سرمایه‌ای حدود 5 میلیارد تومان و به کارگردانی اسدالله نیک‌نژاد اما نیمه‌کاره رها شد)، اما برای بخشی که کودکان را به سینما علاقه‌مند می‌کند سرمایه‌گذاری نمی‌شود؟ کانون امسال تلاش کرد و «پایان رویاها» ساخته شد اما دیگر همکارها فیلم نساختند. دوست دارم پروژ‌های بزرگ را شروع کنم چرا که توانایی‌اش را دارم. فیلم ساده و ارزان «چکمه» در ارزیابی انگلستانی‌ها جزو هفده فیلم برتر تاریخ سینمای کودک و نوجوان و کنار فیلم‌های فیلم‌هایی مثل «E.T» اسپیلبرگ ایستاده است.»
به نوسان‌ها عادت دارم و تحت هر شرایطی باید کار کنم
محمدعلی طالبی در آخر به وضعیت فیلمسازی‌اش در این سال‌ها اشاره می‌کند و می‌گوید: «وضعیت من طوری است که همیشه باید کارکنم: پیش از «پایان رویاها» _ آخرین فیلمم که به تازگی تمام شده و قرار است توسط کانون پرورش فکری کودک و نوجوان اکران شود _، «ویولونیست» را ساختم که در جشنواره «پوسان» حضور داشت. فیلمی در مورد جوان‌ها که فضایی شبیه به کارهای هنروتجربه دارد. تلاش برای نگه داشتن سینمایی که به آن علاقه دارید، آن‌هم با بودجه شخصی و امکانات کم، کار سختی است. در حال حاضر می‌خواهم با بودجه‌ای کم و شخصی و با یک دوربین کوچک «کادو» را بسازم. فیلمسازهایی مثل من، اگر امکانات در اختیارمان قرار بگیرد فیلم‌های بزرگ می‌سازند، امکانات نباشد، فیلم کوچک می‌سازند. اگر این هم نشود، سراغ عکاسی و اگر باز نشود سراغ نقاشی می‌روم! به این نوسان‌ها در زندگی عادت کرده‌ام و برایم فرقی ندارد شرایط چطور باشد چون در هر وضعیتی باید کار کنم.»
گفت‌وگو از سعید طاهری
انتهای پیام/
دایرةالمعارف دانشبنیانها ۹۶؛
