برای شناخت نگاه اسلام به زن، باید همه منابع را با هم ببینیم

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری آنا، حجت الاسلام و المسلمین مهدی مهریزی در ابتدای سخنرانی خود در این نشست گفت: به گمان من برای برداشت درباره مساله زن، 5 منبع قرآن، سنت قولی، سنت عملی، نمادها و شخصیت‌ها باید مورد استفاده قرار گیرند.
وی افزود: قرآن محوری‌ترین منبع دین شناسی است و برای بررسی منابع دیگر هم یک شاخص محسوب می‌شود. سنت قولی نیز روایات پیامبر و پیشوایان دینی است که در میان منابع به جا مانده در این باره اطلاعات درست و نادرست وجود دارد و نیاز است در این‌باره پالایش صورت گیرد، چون ممکن است در طول زمان دچار تغییراتی شده باشد.

او با اشاره به اهمیت سنت عملی پیامبر و امامان گفت: حیات پیامبر و امامان 250 سال از تاریخ اسلام را به خود اختصاص داده است و اینکه ایشان با مساله زن چگونه برخورد کرده‌اند مهم است. چون شیوه عملی آنها بسیاری مواقع مغفول می‌ماند. مثلا می‌گویند که در نهج‌البلاغه خطبه‌ای هست که ضد زنان است، اما اگر به رفتار امام علی

(ع) توجه شود چنین برداشتی از رفتار ایشان نمی‌شود داشت. پس من سیره عملی را منبع مستقلی می‌دانم.

او ادامه داد: مثلا برداشت شده است که شهادت دو زن برابر شهادت یک مرد است، اما در سنت عملی می‌بینیم پس از وفات پیامبر (ص) در جریان اعتراض حضرت فاطمه (س) برای باز پس گیری فدک، دو شاهد بوده که یکی حضرت علی (ع) و یکی دیگر زن بود. در این جریان خلیفه اعتراضی نکرد. این اتفاقات نقطه‌های مبهم تاریخ و سیره را روشن می‌کند.

مهدی مهریزی درباره نمادها نیز گفت: نمادها گویای مبنای فرهنگ و آن دین مورد مطالعه هستند. حج یکی از این نمادهاست. در حج تبعیض نژادی و مادی وجود ندارد. حج نشان دهنده وطن واحد مسلمانان است. مثلا نماز در مسجد الحرام برای مسافر هم می‌تواند کامل و نه شکسته خوانده شود. در این مکان زن شاید جلوتر از مرد به نماز بایستد. این قوانین آیا نمی‌خواسته نشان دهد که جامعه ایده‌آل اسلامی این است؟

او ادامه داد: بعضی برداشت‌ها به پوشیده بودن صورت زنان حکم می‌دهند، اما در هنگام احرام باید صورت زن باز باشد. این یعنی در جامعه صالح بعضی چیزها برداشته می‌شود. او با اشاره به اینکه عاشورا نیز یکی از این نمادهاست. به منبع پنجم مورد اشاره خود یعنی شخصیت‌ها نیز پرداخت و گفت: در اسلام شخصیت‌های زنی چون فاطمه (س)، زینب (س) و معصومه (س) وجود دارند. مذهب شیعه شروعش با زن است و با زن ادامه می‌یابد و به مادر حضرت مهدی (ع) می‌رسد. اینها را حتی اگر استثنا بگیرند این واقعیت وجود دارد که مسائل تکوینی استثنا بردار نیست. اگر زنی در مقام تدبیر به عالی‌ترین مقام برسد معنی آن این است که همه می‌توانند برسند.

حجت الاسلام والمسلمین مهدی مهریزی درباره استفاده از پنج منبع برداشت دینی گفت: ما باید این منابع پنج گانه را با هم ببینیم و بعد قضاوت کنیم. 350 آیه قرآن به طور خاص درباره زنان حرف زده است. اینها را باید کنار هم بگذاریم تا ببینیم رویکرد کلی آن چیست. آیا زن موجودی کامل فرض شده یا موجودی ناقص و درجه دو. از نظر من دین زن را موجود کاملی دیده است. تفاوت در خصوصیات جسمی و روانی است و نه هیچ تفاوت دیگری. قرآن می‌گوید شیطان آدم و حوا را با هم فریب داده است و آنها با هم به زمین آمده‌اند و بحث جنسیتی مطرح نمی‌کند. از برخی آیات برداشت می‌شود زن طفیلی مرد است و خدا اول مرد را آفرید. اما قرآن به طور کلی می‌گوید شما را از یک حقیقت آفریدیم. قرآن می‌گوید برای شما ابزار ادراک قرار دادیم و نمی‌گوید برای مردها این ابزار قرار داده شده است.

او درباره نگاه قرآن به زن اضافه کرد: در سوره تحریم خداوند دو نمونه و الگو معرفی می‌کند. هر دوی این الگوها زن هستند. یکی مریم دختر عمران و دیگری زن فرعون. برای کفار هم از دو زن مثال می‌زند. این یعنی زن می‌تواند الگو و نمونه انسان باشد. قرآن در چهار عرصه یعنی آفرینش، سیر و سلوک، خانواده و جامعه تصویری برابر میان زن و مرد دارد.