آیین‌نامه جایزه فرهنگستان زبان و ادب فارسی به مطبوعات منتشر شد

به گزارش گروه فرهنگی آنا و به نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی فرهنگستان زبان و ادب فارسی، رسانه‌ها با مخاطبان پرشمار و میدان وسیع حضور و تأثیرگذاری خود می‌توانند در نگاهبانی از زبان فارسی و بهبود آن نقشی بی‌بدیل ایفا کنند. فرهنگستان زبان و ادب فارسی، با نگاهی به جایگاه رسانه‌ها در پاسداری از زبان و ادب فارسی، از سال ۱۳۹۲ بر آن شد تا با استفاده از فرصت برپایی نمایشگاه مطبوعات، به ارزیابیِ مطبوعات از حیث رعایت قواعد و ضوابط درست‌نویسی همّت گمارد و با انتخاب روزنامه‌ها و خبرگزاری‌های برتر و معرفی آنها، قدرشناسی خود را نسبت به پاسداران زبان و ادب و خط فارسی در حوزه مطبوعات ابراز کند.

بر اساس این گزارش، به همین منظور و برای آشنایی بیشتر صاحبان این رسانه پرمخاطب، فرهنگستان زبان و ادب فارسی آیین‌نامه جایزه فرهنگستان به مطبوعات را تهیه کرده است. متن آیین‌نامه مذکور بدین شرح است:

ــ مقدمه

یکی از وظایف‌ مهم رسانه‌ها انتقال درست پیام به بهترین شکل در کمترین زمان است. زبان به‌عنوان ابزار ارتباطی نقش بسیار مهمی در این زمینه ایفا می‌کند. کاربرد درست زبان بر پایه قواعد آن و با استناد به اصول و مبانی نگارش، نخستین و مهم‌ترین وظیفه هر رسانه است. فرهنگستان زبان و ادب فارسی با هدف کمک به ارتقای جایگاه زبان فارسی و با توجه به لزوم ایجاد زمینه‌های مناسب برای رشد و اعتلای زبان مطبوعات، هر سال جایزه‌ای به نشریات و خبرگزاری‌های منتخب اهدا می‌کند.

ــ تشکیلات

شورای سیاست‌گذاری: رئیس فرهنگستان، معاون مطبوعاتی وزارت ارشاد اسلامی، سه عضو شورای فرهنگستان، نماینده معاونت مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مدیر گروه زبان و ادبیات فارسی، یک نفر از ویراستاران برجسته کشور با سابقه مطبوعاتی.

وظایف: تعیین سیاست‌های کلی همچون تصویب شیوه‌نامه‌ها و آیین‌نامه‌ها، تعیین نوع و تعداد نشریات و جوایز، شیوه انتخاب داوران.

کارگروه: سه عضو شورای فرهنگستان، نماینده معاونت مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مدیر و دو کارشناس گروه زبان و ادبیات فارسی، یک نفر از ویراستاران برجسته کشور با سابقه مطبوعاتی، مدیر روابط عمومی فرهنگستان.

وظایف: تدوین شیوه‌نامه‌ها و آیین‌نامه‌ها، پیشنهاد نوع و تعداد نشریات و جوایز، تعیین صلاحیت داوران، انتخاب مصداق‌ها و تعیین نحوه بررسی آثار و تصمیم‌گیری در کلیه امور جایزه.

ــ داوران

ویراستاران خبره، از فرهنگستان و غیر آن به پیشنهاد گروه‌های علمی و تأیید کارگروه.

ــ دامنه انتخاب

تمام نشریات کشور (روزنامه‌های سراسری، استانی، ورزشی) و خبرگزاری‌ها و ۲۰ وبگاه.

تبصره: نشریاتی در داوری شرکت داده می‌شوند که در طرح‌ رتبه‌بندی معاونت مطبوعاتی شرکت کرده باشند.

ــ معیارهای ارزیابی

۱. رعایت نکات مربوط به ویرایش فنّی، شامل دستور خطّ مصوّب فرهنگستان، املای صحیح و حروف‌نگاری درست، رعایت فاصله‌گذاری مناسب کلمات؛

۲. رعایت نکات مربوط به ویرایش زبانی، شامل اصول درست‌نویسی، کوتاه‌نویسی، پرهیز از ابهام، کاربرد زبان معیار و استفاده از واژه‌های فارسی و مصوّب فرهنگستان؛

۳. رعایت قواعد مربوط به بندنویسی، انسجام مطالب و نوآوری در سازمان‌دهی و انتقال مطلب.

توضیح: جدول نحوه ارزیابی به پیوست این آیین‌نامه است.

ــ منابع مورد استناد داوران

منابعی که داوران بر اساس آنها به داوری می‌پردازند، کتاب فرهنگ املایی خط فارسی، دستور خطِ ّفارسی فرهنگستان و فرهنگ واژه‌های مصوّب است که همگی به‌صورت برخط در وبگاه فرهنگستان به نشانی https://www.persianacademy.ir در دسترس است.

ــ بررسی آثار

۱. هر اثر را دو داور بر اساس برگه ارزیابی و معیارهای تعیین‌شده بررسی می‌کنند و نتیجه بررسی در کارگروه مطرح و در مورد آن تصمیم‌گیری می‌شود.

۲. مبنای بررسی آثار در روزنامه‌ها، انتخاب تصادفی یک ستون از بخش‌های صفحه اول، گزارش، سرمقاله، مقاله، مصاحبه و در خبرگزاری‌ها فقط از بخش خبر خواهد بود.

ــ نحوه داوری

داوری در دو مرحله انجام می‌پذیرد: آثاری که در مرحله نخست ۷۰ درصد امتیاز لازم را کسب کرده باشند، به مرحله دوم راه پیدا می‌کنند. از میان آثار منتخب در این مرحله سه روزنامه (کشوری، استانی، ورزشی) و یک خبرگزاری انتخاب می‌شود. همچنین به یک روزنامه که به مسائل زبان و خط و ادب فارسی اهتمام ویژه داشته باشد، به پیشنهاد کارگروه و تصویب شورای سیاست‌گذاری، جایزه تعلق می‌گیرد.

ــ زمان

برگزاری آیین اعطای جوایز در اختتامیه نمایشگاه مطبوعات و خبرگزاری‌ها در آبان هر سال خواهد بود.

ــ جوایز

۱. اهدای لوح یادبود «چهارمین جایزه فرهنگستان به جشنواره مطبوعات».

۲. افزایش سه برابری یارانه نشریات برگزیده.

تبصره: این جایزه به نشریات و خبرگزاری‌ها و پایگاه‌های خبری اهدا می‌شود و شامل نویسندگان آثار نخواهد بود.

جدول ارزیابی چهارمین جایزه فرهنگستان زبان و ادب فارسی به مطبوعات را می‌توانید اینجا ببینید.