«سِحر» در قرآن و ارتباط آن با شیطنتهای یهود
خبرگزاری آنا؛ سحر و جادو از رفتارهای نادرست و پیچیدهای است که در قرآن کریم هم به آن اشاره شده است. رونق سحر در دوران معاصر به دلیل پیشرفتهای علمی تا حد زیادی کم شده؛ اما ضروری است که در مطالعات متعدد و از دیدگاه قرآنی جوانب مختلف آن بررسی شود.
رسول سلیمانی دانشجوی رشته الهیات و معارف اسلامی گرایش علوم قرآن و حدیث دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارومیه که با دفاع از رساله دکتری خود با عنوان «سحر در قرآن و ارتباط آن با شیطنتهای یهود» به منظور دریافت درجه دکتری (Phd) از دانشکده علوم انسانی ـ گروه الهیات این دانشگاه دانشآموخته شده در یک پژوهش، این موضوع را بررسی کرده است.
سلیمانی در گفتوگو با آنا با تشریح چکیده رساله خود اظهار کرد: این رساله دو هدف کلی داشت، نخست؛ مشخصکردن دیدگاه قرآن به سحر و نحوه پاسخگویی به تهمت سحر پیامبران. دوم؛ بینش قوم یهود به سحر، دلایل رواج سحر در میان قوم یهود و علت سرکشی آنان در مقابل پیامبران از طریق تهمت زدن به ایشان.
وی روش پژوهش را توصیفی برشمرد و نتایج آن را کاربردی دانست و گفت: در هدف نخست، مشخص شد که قرآن کریم به سحر به عنوان یک پدیده شیطانی، کفرآمیز، فریبنده، تحریف کننده و غیرعقلانی نگاه میکند و انجام آن را گناه میداند؛ البته در این مورد بین مفسران قرآن یک اختلاف جزئی وجود دارد.
دانشآموخته دکتری رشته الهیات و معارف اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارومیه توضیح داد: از نظر قرآن رواج سحر در یک جامعه باعث سقوط معنوی و مادی آن جامعه شده و امکان رستگاری را بسیار سخت میکند.
وی ادامه داد: قرآن کریم برای پاسخگویی به تهمت سحر به پیامبران چند شیوه کلی دارد که در آیات متعدد از آن بهره برده است: نخست اشاره به جهالت و نادانی خودخواسته تهمتزنان، دوم اجرای معجزهای دیگر برای نشاندادن قدرت الهی، سوم تحلیل منطقی و روانی تهمت سحر از سوی کفار.
سلیمانی اضافه کرد: در هدف دوم، مشخص شد قوم یهود به سه دلیل نسبت به سحر اقبال نشان دادند: نخست، یادگیری سحر از قوم بابل، دوم مجاز بودن سحر در برخی از آیات تحریف شده تورات، سوم معرفی سحر به عنوان راه تعالی روح توسط عرفانهای یهودی. این سه عامل باعث شدند در میان قوم یهود دو بینش کلی نسبت به سحر وجود داشته باشد، بینش نخست سحر را امری موجه میدانست و بینش دوم به دلیل عدم تطابق آیات تحریفی با سایر آیات سحر را مجاز نمیدانست.
به گفته وی براساس یافتههای قرآنی و تاریخی میتوان گفت که قوم یهود در مقابل دعوت پیامبران چهار نوع سرکشی؛ «تکذیب پیامبران»، «عهدشکنی»، «تهمت و اذیت» و «قتل» ایشان داشتند.
دانشآموخته دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارومیه یادآور شد: با توجه به مجموعه آیات، روایات و ادعیه، میتوان نتیجه گرفت که سحر نه تنها به درد نمیخورد؛ بلکه آسیبهای بسیاری به بار میآورد و زیانهای آن حتی بیشتر از شراب و قمار است در نتیجه، سحر ازجمله چیزهایی است که باید از آن به خداوند پناه برد.
سلیمانی در تشریح نتایج پژوهش خود بیان کرد: انسان به خواست خداوند، نسبت به سایر موجودات ویژگیهای ممتازی دارد و خصایص و ویژگیها، این امکان را به او داده است که به کارهای عجیبی دست بزند. این کارها هم میتواند سبب خیر برای مردم و هم باعث شر و آزار شود، امتحان الهی دقیقا در این مرز باریک اجرا میشود، جایی که انسان اختیار کافی برای انجام دو کار متفاوت را دارد.
وی افزود: سحر و جادو نیز از همین قیاس است. اینکه انسان توانایی انجام جادو را دارد، قطعاً به دلیل تواناییهایی است که خداوند در وجود ما قرار داده است؛ اما کنترل خود در مقابل این وسوسهها و انجام ندادن سحر، باعث تقویت ایمان و انجام آن به کفر و عذاب منتهی خواهد شد.
دانشآموخته دانشگاه آزاد با بیان اینکه افرادی که سحر و جادو را در مسیر آزار و فریب مردم به کار میگیرند، قطعاً بر خبائث ذاتی خود آگاه هستند و میدانند که این کار شایسته نیست، افزود: وقتی چنین افرادی ببینند که یک فرد در آن جامعه توانایی انجام کارهای خارقالعادهای را دارد که با سحر هم قابل انجام نیست و از سوی دیگر نه تنها مردم را فریب نمیدهد؛ بلکه آنها را آگاه میکند، بدون هیچ تردیدی تلاش میکنند تا آن فرد را تخریب کنند؛ چراکه آگاهیبخشی آن فرد باعث زیان ساحران خواهد شد.
وی با عنوان اینکه مهمترین آگاهی پیامبران برای مردم توانایی دیدن حقیقت بود، پس ساحری که اساس کارش بر دروغ گویی است، قطعاً نخستین و مهمترین دشمن پیامبران خواهد بود، اضافه کرد: این تحلیل به ما نشان میدهد که چرا بیشترین تهمتها، تهمت سحر و دروغگویی بود، آن هم از سوی ساحران و دروغگویان. این جماعت نخستین مانعی بودند که پیامبران قصد داشتند از راه حقیقت بردارند.
انتهای پیام/
