خاطرات آقای معاون از راه‌اندازی دانشگاه آزاد اسلامی در دیار کریمان؛ از خانه اجاره‌ای«سروشیان» تا باغبانی و معماری رئیس

یاسر سیستانی‌نژاد، کرمان- دانشگاه، وجب به وجبش خاطره است. از اتاق درس، پله‌های دانشکده تا سلف سرویس و اتوبوس‌ها و همه و همه برای ساختن نوستالژی مشترک نسل‌های اخیر دست به دست هم داده‌اند. اما کسانی هستند که خاطرات متفاوتی دارند. آنان نه سلف سرویس و نه فضای دانشکده، بلکه چگونگی پدید آمدن این‌ امکانات برایشان خاطره است و دانشگاه برای آنان دقیقاً مثل اثری هنری است که به قول هنرمندان، مثل بچه‌شان دوستش دارند.

منصور عالم‌زاده یکی از‌‌ همان آدم‌هاست. یکی از همان‌هایی که از روییدن نخستین درخت سپیدار در دانشگاه بوده است و تاکنون که سپیدار‌ها سر به فلک کشیده‌اند و از پنجره اتاق محل کارش دیده می‌شوند، هنوز فارغ‌التحصیل نشده است!

عالم‌زاده از روزی که دانشگاه آزاد اسلامی کرمان در خانه «سروشیان زرتشتی» متولد شد و تا کنون که رشد و بالندگی خود را در آغوش گسترده زمین‌های مسیر جوپار می‌گذراند، همراه و همگام غم‌ها و شادی‌های این درخت تناور بوده و هست.

او در سمت معاون اداری و مالی از بانیان دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمان نیز بوده است و در طول سی و سه سال گذشته همواره در قامت یک مدیر تاثیرگذار و مرد شماره دو دانشگاه ایفای نقش کرده است. عالم‌زاده در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری آنا از آن روز‌های پرخاطره می‌گوید:

خانه اجاره‌ای «سروشیان زرتشتی»

در سال ۱۳۶۲ در دانشگاه آزاد اسلامی مشغول به کار شدم. آن روز‌ها یک رئیس در دانشگاه انجام وظیفه می‌کرد. دو نفر به صورت پاره وقت حضور داشتند و یک خانم هم کارهای دفتری را انجام می‌داد. ساختمان دانشگاه هم در خیابان زریسف (شهدا) قرار داشت. مکان دانشگاه منزلی متعلق به آقای سروشیان (زرتشتی) بود و در دو طبقه با زیربنای ۸۰۰ متر که ماهانه ۳هزار تومان بابت آن اجاره به وی پرداخت می‌شد.

برای اینکه بتوانیم در آن خانه قدیمی آغاز به کار کنیم، مختصر تعمیراتی نیاز بود که با هماهنگی اداره میراث فرهنگی تعمیرات انجام شد. از‌‌ همان سال ۶۲ درصدد بودیم که زمینی را برای دانشگاه تهیه کنیم تا اینکه در سال ۶۳ توانستیم ۶۲ هکتار زمین را از اداره امور اراضی برای دانشگاه بگیریم و خوشبختانه سند زمین را در سال ۷۵ از امور اراضی دریافت کردیم. از‌‌ همان ابتدا، ساخت و ساز در زمین فعلی آغاز شد و نخستین فاز که مربوط به کلاس‌ها بود، دو سال بعد، به بهره‌برداری رسید. کلاس‌ها به ساختمان‌های واقع در زمین فعلی منتقل شد؛ اما بخش اداری در‌‌ همان خیابان زریسف تا سال ۶۷ به کار خود ادامه داد.

فقط سه رشته تحصیلی وجود داشت

نخستین گروه دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمان، مهر ۶۲ به تحصیل مشغول شدند. در بدو تاسیس دانشگاه، فقط سه رشته داشتیم. رشته‌های ریاضی، شیمی و حِرَف روستایی که حرف روستایی بعداً به زیست‌شناسی با گرایش میکروبیولوژی تغییر کرد. برای ترم اول هم شهریه تعریف نشده بود و از دانشجویان هیچ گونه شهریه‌ای دریافت نمی‌شد. از ترم دوم دانشجویان، ملزم به پرداخت شهریه متغیر بودند. بابت واحدهای درسی که انتخاب می‌کردند، شهریه‌ای هم پرداخت می‌کردند؛ شهریه ثابت در کار نبود.

طباطبایی دست تنها بود

جا دارد که از حجت الاسلام دکتر طباطبایی هم یادی بکنم. ایشان در واحد کرمان زحمات زیادی کشیدند. دست تنها و بدون حمایت چشمگیر همه امور مربوط به دانشگاه را پیگیری می‌کردند. منابع مالی دانشگاه بسیار محدود بود و شهریه ناچیزی هم از دانشجویان دریافت می‌شد. بیشتر منابع ما از طریق کمک‌های مردمی تأمین می‌شد. مثلاً سقف‌های پیش ساخته از سوی شرکت زغال سنگ زرند به دانشگاه اهدا شد. بانک‌های معتبر نیز هنوز با دانشگاه ارتباط نداشتند و حساب‌هایی را در صندوق‌های قرض الحسنه باز کرده بودیم از‌‌ همان صندوق‌ها وام گرفته و کارهای عمرانی دانشگاه را انجام می‌دادیم.

رئیس دانشگاهی که باغبانی می‌کرد

بهترین خاطرات من مربوط به دوران حاج آقا طباطبایی است. ایشان در بسیاری از امور متخصص بودند. در کارهای عمرانی نظر می‌دادند و حتی امور مربوط به نقشه کشی ساختمان را انجام می‌دادند. در زمینه درختکاری و فضای سبز نیز صاحب‌نظر بودند. ۹۰ درصد درختانی که الآن در دانشگاه مشاهده می‌شود در زمان ایشان کاشته شده است. آقای طباطبایی صبح‌ها ساعت پنج تا پنج و نیم در دانشگاه حضور داشتند و کارهای جزیی هرس درختان را انجام می‌دادند و ساعت هفت که کارمندان و دانشجویان، کم کم وارد دانشگاه می‌شدند، عبا و عمامه را پوشیده و به کارهای اداری دانشگاه می‌پرداختند. عصر‌ها هم معمولاً به کارهای عمرانی سرکشی می‌کردند. کارهای عظیمی که در زمان مدیریت ایشان با وجود بودجه کم انجام گرفت، به نوبه خود معجزه اجرایی بود.

توانمندی دانشگاه آزاد اسلامی کرمان

در سال ۱۳۷۵ همایش شورای مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی کل کشور در کرمان برگزار شد. این برای نخستین بار بود که شورای مرکزی در خارج از تهران تشکیل جلسه می‌داد. در آن همایش، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمان پذیرای بیش از ۳۰۰ میهمان بود. کارمندان واحد کرمان سنگ تمام گذاشتند؛ بسیاری از کارمندان به صورت داوطلبانه در پذیرایی از میهمانان کمک کردند. کارمندانی که خودشان در دانشگاه، مدیر یا کار‌شناس بخش‌های مختلف بودند، اما در روزهای همایش به طرز فوق العاده‌ای در برگزاری همایش همکاری کردند.

نحوه برگزاری همایش آنقدر رضایت بخش بود که آقای دکتر جاسبی علاوه بر تشکر از واحد کرمان، پیشنهاد کرد که همایش شورای مرکزی هر سال در یکی از واحدهای کشور برگزار شود. سال آینده به یکی از واحدهای استانی دیگر رفتند؛ اما رضایت‌بخش نبود و این موضوع منتفی شد و تا جایی که من اطلاع دارم تاکنون این اتفاق تکرار نشده است. آن سال با برگزاری همایش که با همکاری بی‌دریغ همه پرسنل انجام شد، توانمندی دانشگاه آزاد اسلامی کرمان برای همه آشکار شد.

پیشرفت فرا‌تر از تصور

روزی که در دانشگاه آزاد اسلامی که در خیابان زریسف (شهدا) دایر شده بود، مشغول به کار شدم هرگز تصور نمی‌کردم که روزی دانشگاه به این عظمت برسد. بزرگان زیادی از دانشگاه آزاد اسلامی کرمان بازدید کرده و از روند پیشرفت آن تمجید کرده‌اند. آیت الله هاشمی رفسنجانی در زمان ریاست جمهوری، دکتر ولایتی در زمان وزارت امور خارجه، آقای ناطق نوری در زمان ریاستشان بر مجلس شورای اسلامی همگی از دانشگاه آزاد اسلامی کرمان بازدید به عمل آورده‌اند. اخیراً آقای مهندس رزم حسینی (استاندار کرمان) در بازدید خود از همین دانشگاه، گفتند: «من فکر نمی‌کردم واحد کرمان این قدر پیشرفت کرده باشد.»

دانشگاه آزاد اسلامی کرمان فعالیت خود را با ۱۸۰ دانشجو در ۳ رشته آغاز کرد. اکنون این دانشگاه ۱۶ هزار دانشجو را در دانشکده‌های خود جا داده است و بسیاری از مدیران ارشد استان کرمان دانش آموختگان همین دانشگاه هستند. دلیل اینکه بسیاری از مدیران و کارمندان دولت راغب به تحصیل در دانشگاه آزاد اسلامی بودند، این بود که کلاس‌ها عصر‌ها برگزار می‌شد و شرایط ورود به دانشگاه نیز راحت‌تر از دانشگاه‌های دولتی بود.

تجلیل از پیشگامان

سال ۱۳۹۴ همایش تجلیل از پیشگامان دانشگاه آزاد اسلامی کرمان را برگزار کردیم و در آن رؤسای ادوار مختلف دانشگاه‌های آزاد استان کرمان دعوت شدند. با تک تک رؤسای سابق دانشگاه‌ها صحبت کردیم و جمعاً پنجاه و پنج نفر به همایش دعوت شدند. از این تعداد پنجاه و یک رئیس به همایش آمدند. فضای بسیار شاداب و بی‌نظیری ایجاد شد. برخی از رؤسا که نام یکدیگر را شنیده بودند اما در زمان خدمتشان هیچ ملاقاتی با هم نداشتند، در این همایش با هم دیدار کردند و این به جذابیت مراسم افزود.