تیشه ترامپ به ریشه سازمان تجارت جهانی؛ واکنش اعضا به راه اندازی جنگ با قوانین اقتصاد جهان چیست؟

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری آنا؛ راشاتودی در گزارشی نوشت: هم اکنون سوالی که در اذهان جهانیان مطرح است این است که آیا ترامپ تلاش دارد از سازمان تجارت جهانی خارج شود و دوره‌ای جدید از یکه تازی برای آمریکا را رقم زند و یا در حال تلاش برای سازماندهی جایگاه این کشور در سازمان تجارت جهانی است.

با اعمال تعرفه‌های جدید گسترده از سوی ترامپ، ایالات متحده نه تنها آشکارا تعهدات خود در سازمان تجارت جهانی را نقض کرده است، بلکه نشان داده است که دیگر به قوانین تجارت بین‌المللی ملزم نیست. علاوه بر این، واشنگتن هیچ قصدی برای استناد به مکانیسم‌های موجود WTO برای مدیریت افزایش تعرفه‌های اضطراری نشان نداده است. این نکته نادیده گرفته شده بسیار مهم است: یا آمریکا به بازی بر اساس قوانین باز می‌گردد، یا مسیری را ادامه می‌دهد که دراین مسیر تجارت با مفاهیم یکجانبه اداره می‌شود، نه قوانین چندجانبه‌ای که سال‌ها برای سازمان دهی آن‌ها تلاش شده است. به هر جهت آینده مشارکت ایالات متحده در سازمان تجارت جهانی به این تصمیم بستگی دارد

 به هر جهت سازمان تجارت جهانی دو ابزار برای واکنش به این رفتار ترامپ دارد: فشار اخلاقی و اقدامات تلافی جویانه؛ اما باید توجه داشت که فشار اخلاقی ممکن است بر کشور‌های گوچک و ضعیف تر کارساز باشد، اما در برابر مذاکره کنندگان بزرگ‌ترین اقتصاد جهان کم اثر است. در این میان، انتقام جویی روندی زمان بر خواهد بود. بر اساس قوانین سازمان تجارت جهانی، این امر تنها پس از رسیدگی به اختلاف، صدور حکم و تعیین میزان خسارت ممکن است رخ دهد که این روند تا این تا دو سال طول می‌کشد؛ اما با فلج شدن سازوکار استیناف سازمان تجارت جهانی - به لطف مقابله ایالات متحده -  صدور قطعنامه هایی که موجب محکومیت رفتار خارج از قانون آماریکا در وضع تعرفه ها شود، در حال حاضر غیرممکن است. بدیهی است در این شرایط هرگونه اقدام متقابلی که توسط سایر کشور‌ها اتخاذ شود، خود نقض قوانیم سازمان تجارت جهانی خواهد بود. 

سازمان تجارت جهانی نمی‌تواند ایالات متحده را اخراج کند اما می‌تواند برنامه های دیگری را برای حفظ وظایف چندجانبه خود بدون مشارکت آمریکا در نظر بگیرد. هر چند که این کار اصلا ساده نیست، اما قابل اجرا است؛ حتی به نظر می رسد که بسیاری از اعضا حتی از کنار گذاشتن ایالات متحده استقبال نیز می‌کنند چرا که در سال‌های اخیر، واشنگتن نه تنها رهبری سازمان را متوقف کرده است، بلکه فعالانه عملکرد این سازمان را مختل کرده است.

با این حال، ایالات متحده به طور رسمی عقب نشینی نمی‌کند و برخی از پیشنهادات اصلاحی آن مستحق توجه هستند. به عنوان مثال، این سازمان پیشنهاد کرده است که رفتار ویژه‌ای که با کشور‌های در حال توسعه داده می‌شود، مجدداً تنظیم شود، و اشاره می‌کند که اکنون تعدادی از آنها بازیگران اصلی اقتصاد جهانی هستند. واشنگتن همچنین از نظم و انضباط سخت‌گیرانه‌تری برای اعضایی حمایت می‌کند که اعلان‌های به موقع در مورد سیاست‌های تجاری و یارانه‌های خود را ارسال نمی‌کنند. پیشنهاد آن برای ممانعت از برگزاری جلسات و افزایش حقوق آنها با مقاومت شدید بوروکراسی‌های سازمان تجارت جهانی رو‌به‌رو شد - واکنشی که ممکن است تنها به چرخش آمریکا به تعرفه‌ها دامن بزند.

تهدید "سازمان تجارت جهانی بدون ایالات متحده" به خودی خود یک ابزار فشار است اما ایالات متحده همچنان بیش از ۴۰ درصد از سود شرکت‌های خود را از خارج از کشور به دست می‌آورد و کنار گذاشتن هرگونه نفوذ بر قوانین تجارت جهانی با منافع استراتژیک آمریکا سازگاری ندارد. با این حال، ایجاد یک مسیر جایگزین مؤثر مستلزم هماهنگی بی‌سابقه‌ای میان اعضای سازمان تجارت جهانی است – چیزی که خلاء رهبری کنونی آن را دشوار می‌کند؛ چرا که اتحادیه اروپا فاقد اراده کافی برای بدست گرفتن رهبری این سازمان است و چین نیز برای پذیرش چنین مسئولیتی هنوز آماده نیست، و رهبری غیر متمرکز نیز در میان کشور‌های غیر همفکر ناکارآمد است.