تاثیر تصمیم‌های سیاسی بر جذب سرمایه‌گذاری خارجی
به گزارش خبرگزاری آنا، جذب سرمایه‌گذاران خارجی به‌عنوان عاملی مهم در رشد اقتصادی کشورهای مختلف شناخته می‌شود. اقتصاد ایران به عنوان ظرفیتی بکر و بی‌مانند می‌تواند مورد توجه بسیاری از کشورهای سرمایه گذار قرار گیرد، موضوعی که این روز‌ها موردبحث قرارگرفته است و به‌طور گسترده بر آن تاکید می‌شود.
با توجه به اهمیت سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی و نقش آن در تأمین سرمایه و فناوری برای کشورهای در حال توسعه، و با نظر به اینکه این متغیر تابعی از متغیر‌های اقتصادی (مانند بازبودن اقتصادی، فراهم بودن زیرساخت‌ها، وجود بازار‌های مالی توسعه یافته و...) و سیاسی است؛ ضروری است اثرگذاری این دو دسته متغیر با یکدیگر مقایسه و بررسی شوند.
پژوهشگران در مقاله‌ای با عنوان «مقایسه اثرات تصمیم‌های سیاسی در مجمع عمومی سازمان ملل و تصمیم‌های اقتصادی (تقاضا) بر جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در کشورهای در حال توسعه» به این موضوع پرداخته‌اند که با توجه به وضع تحریم‌های اقتصادی علیه کشورها طی سالهای گذشته بررسی این موضوع اهمیت می‌یابد. در پژوهش حاضر با استفاده از متغیر اشتراک نظر در مسائل بین‌المللی و تشابه تصمیم‌های اقتصادی تقاضا مورد بررسی قرار گرفته است.
سرمایه نیروی محرکه رشد توسعه اقتصادی
در این پژوهش آمده است؛ اینکه سرمایه اصلی‌ترین نیروی محرکه رشد و به دنبال آن توسعه اقتصادی در کشورها است را می‌توان مورد وفاق تمام اقتصاددانان صرف نظر از مکتب اقتصادی دانست. از این رو تمام الگو‌های رشد و توسعه اقتصادی بر اساس انباشت سرمایه توسعه یافته‌اند.
اصلی‌ترین انگیزه‌های کشورهای در حال توسعه برای جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی، انتقال و کسب فناوری‌های مورد نیاز در جهت بهبود بهره‌وری بنگاه‌های داخلی است
در این پژوهش آمده است که پژوهشگران، توجه زیادی به سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی به عنوان عامل پوشش دهنده کمبود سرمایه در کشورها، نشان داده‌اند و سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی، نوعی از سرمایه‌گذاری است که متضمن روابط بلندمدت باشد و در آن بنگاه اقتصادی مقیم یک کشور بر بنگاه مقیم در کشور دیگر کنترل و از آن منافع پایدار داشته باشد.
به زعم این پژوهش مطالعات مختلف حاکی از آن است که کشورهایی موفق به جذب این نوع سرمایه‌گذاری می‌شود، که هم زمینه‌های لازم جهت جذب آن را فراهم کنند و هم بتوانند آینده‌ا‌ی مثبت برای شرکت‌های چندملیتی رقم بزنند.
این پژوهش مطرح کرده است که اصلی‌ترین انگیزه‌های کشورهای در حال توسعه برای جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی، انتقال و کسب فناوری‌های مورد نیاز در جهت بهبود بهره‌وری بنگاه‌های داخلی ذکر می‌شود. باید مد نظر داشت که مقصود از فناوری در این فرآیند نه فقط دانش فرآیند تولید و توزیع کالاها و خدمات، بلکه تخصص‌های مدیریتی، کارآفرینی و دانش حرفه‌ای است.
تاثیر تحریم بر اقتصاد کشورهای در حال توسعه
به زعم این پژوهش آنچه موجب جذب سرمایه‌گذاری در کشورهای در حال توسعه (به عنوان متقاضیان اصلی نهاده سرمایه و فناوری) می‌شود، همواره به عنوان بحثی چالشی مطرح بوده است.
در این پژوهش مطرح شده است که برخی از متفکرین تمرکز بیشتری بر متغیر‌های اقتصادی مانند بازبودن اقتصادی، فراهم بودن زیرساخت‌ها، وجود بازار‌های مالی توسعه یافته و... دارند؛ در حالی که برخی دیگر، آنها را کافی نمی‌دانند و از عواملی غیر اقتصادی، که بیشتر از علوم سیاسی و روابط بین‌الملل نشأت می‌گیرد، تکیه دارند.
به گفته این پژوهش از نظر برخی از محققان اقدامات اقتصادی اشخاص و شرکت‌ها متأثر گروه‌بندی‌های سیاسی بین‌المللی می‌باشد و لذا دستیابی به توسعه اقتصادی تنها در این قالب امکان‌پذیر است. این موضوع از آنجا اهمیت یافته است که در سالهای اخیر استفاده از حربه تحریم به معنای استفاده از ابزار اقتصادی با هدف تغییر رفتار سیاسی یک کشور در بین قدرت‌های بزرگ اقتصادی شایع شده است.
از این رو بررسی این موضوع درکشور ما اهمیت بیشتری دارد؛ چرا که با اعمال تحریم‌های خصمانه توسط برخی کشورها، همواره برخی گروه‌های سیاسی با همین ذهنیت، به دنبال حل مشکلات و چالش‌های عدیده اقتصادی از طریق راهکار حل و فصل موضوعات سیاست خارجی با جهان بوده‌اند.
تاثیر تشابه ساختاری ایران با کشورهای صاحب سرمایه
این پژوهش به این مهم اشاره کرده است که وجود تشابه ساختار‌ها و نهادها، با کشورهای صاحب سرمایه و توسعه‌یافته می‌تواند عامل مهمی در جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی برای کشورهای متقاضی باشد؛ چرا که این شباهت خواه ناخواه هزینه‌های ورود شرکت‌های سرمایه‌گذار به کشورهای جدید را کاهش خواهد داد.
در این پژوهش به منظور برآورد شباهت سیاست خارجی میان کشورها از شاخص اشتراک در آراء مجمع عمومی سازمان ملل متحد استفاده شده است. با توجه به اینکه هزینه‌های آشکار کرد تمایلات سیاسی که یک کشور در این مجمع متحمل می‌شود، نسبت به هزینه‌های درگیر شدن در سایر ابعاد روابط بین‌الملل کمتر است.
با توجه به اینکه تقریباً تمام الگو‌های رشد و توسعه اقتصادی بر اساس میزان و انباشت سرمایه توسعه یافته‌اند، سرمایه گذاری مستقیم خارجی، به عنوان را می‌توان به عنوان یکی از عوامل تسهیل کننده رشد در کشورهای در حال توسعه معرفی کرد. در خصوص عوامل مؤثر در جذب این نوع سرمایه‌گذاری، برخی بر متغیر‌های اقتصادی مانند بازبودن اقتصادی، فراهم بودن زیرساخت‌ها، وجود بازار‌های مالی توسعه یافته و... تأکید دارند و برخی دیگر آنها را ناکافی می‌دانند.
در پایان این پژوهش آمده است که صرفا انجام اصلاحات اقتصادی در کشور کافی نیست و جریان‌های سرمایه در جهان تابعی از روابط سیاسی میان کشورها نیز است. این موضوع با توجه به وضع تحریم‌ها خصمانه علیه کشور ما طی سالهای گذشته اهمیت می‌یابد. از سوی دیگر با توجه به اینکه شباهت میان کشورها عاملی در جهت تقویت سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی است، ازاین‌رو ضرورت دارد که ایران با کشورهایی ارتباط اقتصادی‌اش را گسترش دهد که با آن ها شباهت‌های ساختاری بیشتری دارد.
این پژوهش به کوشش محمدحسین پیروی (دکتری اقتصاد بین‌الملل دانشگاه سمنان)، رحمان سعادت (دانشیار گروه آموزشی اقتصاد دانشکده اقتصاد مدیریت و علوم اداری دانشگاه سمنان) و سیدکمیل طیبی (استاد اقتصاد دانشکده علوم اداری و اقتصاد دانشگاه اصفهان) انجام شده است.
انتهای پیام/
